عفو بین‌الملل، روز پنجشنبه ۲۳ فروردین ماه با انتشار گزارش سالانه خود درباره استفاده از مجازات اعدام در سال ۲۰۱۷ میلادی، اعدام را مجازاتی «بی‌رحمانه و غیرانسانی» خواند و ایران را دومین کشور جهان از نظر آمار بالای اعدام معرفی کرد.
در این گزارش آمده است ۱۴۲ کشور استفاده از این مجازات را در قوانین خود لغو یا در عمل متوقف کرده‌اند، اما در سال گذشته ۲۳ کشور از جمله ایران همچنان به اعدام ادامه دادند.
بر اساس گزارش عفو بین‌الملل، در سال گذشته میلادی دست‌کم ۵۰۷ تن در ایران اعدام شده‌اند که بیش از نیمی از تعداد کل اعدام‌های ثبت‌شده در جهان (بدون احتساب چین) است. این تعداد نسبت به شمار اعدام‌های سال ۲۰۱۶ میلادی ۱۱ درصد کاهش یافته است اما همچنان نسبت به سایر کشورها آمار بالایی محسوب می‌شود.
بر این اساس، از ۵۰۷ اعدام اجراشده در ایران در سال گذشته میلادی ۲۰۵ اعدام مربوط به جرایم مواد مخدری و ۲۴۰ مورد مربوط به قصاص بوده و این نخستین بار است که اعدام‌های مربوط به جرایم مواد مخدر کمتر از اعدام‌های مربوط به سایر جرایم است.
عفو بین‌الملل می‌گوید سال گذشته در ایران تلاش‌هایی برای کاهش اعدام‌های مربوط به مواد مخدر صورت گرفته است. اشاره این نهاد به قانون جدیدی است که پاییز سال ۹۶ در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و اجرای آن استفاده از مجازات اعدام برای جرایم موادمخدری را محدود می‌کند.
گزارش عفو بین‌الملل در مورد اعدام در سال ۲۰۱۷
- در سال ۲۰۱۷ میلادی ۹۹۳ تن در سراسر جهان اعدام شده‌اند که این تعداد نسبت به سال قبل از آن حدود چهار درصد کاهش یافته است.
- بیشتر اعدام‌ها در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا صورت گرفته است.
- از ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل ۱۷۰ کشور از مجازات مرگ استفاده نکردند.
- ایران با دست‌کم ۵۰۷ اعدام، پس از چین بالاترین شمار اعدام‌ها را در جهان دارد.
- در قوانین ۵۶ کشور جهان هنوز مجازات اعدام وجود دارد.
- در ۱۵ کشور جهان هنوز از مجازات مرگ برای مجرمان مواد مخدر استفاده می‌شود.
- آمریکا و ژاپن تنها کشورهای عضو گروه «جی ۸» هستند که از مجازات مرگ استفاده می‌کنند.
- در سال ۲۰۱۷ میلادی ۲۳ تن در آمریکا و چهار تن در ژاپن اعدام شدند.
- پس از ایران، عربستان سعودی با ۱۴۶ اعدام در رتبه سوم قرار گرفته است.
همزمان عفو بین‌الملل نسبت به استفاده از مجازات اعدام در ایران برای برخی دیگر از جرایم ابراز نگرانی کرده و در گزارش خود نوشته است که اتهاماتی مانند محاربه، افساد فی‌الارض و سب‌النبی در ایران با حکم اعدام مواجه می‌شود در حالی که این موارد بر اساس قوانین بین‌المللی جرم بزرگ محسوب نمی‌شود و نباید برای آنها حکم اعدام صادر شود.
در این گزارش همچنین آمده است روند دادرسی و محاکمه بسیاری از افرادی که در ایران به اعدام محکوم می‌شوند، «ناعادلانه» است و اعترافات آنان «تحت شکنجه و بدرفتاری» گرفته می‌شود و این اعترافات در برخی موارد از تلویزیون ایران هم پخش می‌شود.
اجرای ۳۱ حکم اعدام در ملاءعام و اعدام دست‌کم چهار مجرم نوجوان (افرادی که در زمان ارتکاب جرم کمتر از ۱۸ سال داشته‌اند) در ایران از دیگر مواردی است که عفو بین‌الملل از آنها انتقاد کرده است.
به گفته این نهاد ۸۰ مجرم نوجوان دیگر هم در انتظار اجرای حکم اعدامشان در زندان‌های ایران به سر می‌برند که این موضوع قوانین بین المللی و کنوانسیون حقوق کودک را نقض می کند.
براساس گزارش این نهاد مدافع حقوق بشر، در سال گذشته میلادی صدها حکم اعدام دیگر نیز در ایران صادر شده اما این سازمان قادر به تایید آمار دقیق نبوده است.
به گفته عفو بین‌الملل، از آن جایی که تعداد اعدام‌ها در چین از اطلاعات محرمانه دولتی محسوب می‌شود و آمار دقیقی از آن در دست نیست، گزارش و آمارهای عفو بین‌الملل بدون احتساب آمار اعدام‌ها در چین منتشر شده است اما تعداد اعدام‌ها در چین احتمالا از تمام کشورهای جهان بالاتر است.
بر این اساس، ایران به همراه سه کشور عراق، پاکستان و عربستان سعودی در سال ۲۰۱۷ میلادی جمعا مسئول ۸۴ درصد کل اعدام‌های انجام‌شده بوده‌اند.
پس از ایران، عربستان سعودی با ۱۴۶ اعدام و عراق و پاکستان به ترتیب با ۱۲۵ و ۶۰ اعدام در سال ۲۰۱۷ بالاترین تعداد اعدام‌ها را در جهان داشته‌اند.
عفو بین‌الملل در پایان گزارش خود اعلام کرده است که این گزارش با استفاده از اطلاعات منابع مختلفی از جمله آمارهای رسمی، احکام دادگاه‌ها، افراد محکوم به اعدام یا خانواده و وکلای آنان، گزارش نهادهای جامعه مدنی و رسانه‌ها تهیه شده است.
استفاده از مجازات اعدام و آمار بالای اعدام‌شدگان در ایران، از جمله مسائلی است که طی سال‌های اخیر مورد انتقاد سازمان ملل متحد، کشورهای غربی و شماری از مدافعان حقوق بشر قرار گرفته است.
