یک مقام سازمان بهزیستی ایران با اشاره به شناسایی ۹ هزار «کودک کار» در خیابان‌ها و «دوشیفته» کار کردن برخی از آنها اعلام کرد به دلیل تعداد زیاد «کودکان خیابانی» هیچ سازمانی به تنهایی نمی‌تواند کاری بکند.
رضا جعفری، مدیرکل دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی بهزیستی ایران، به خبرگزاری ایلنا گفته است که کودکان خیابانی از «همه حق و حقوق خود محروم» هستند و به دلیل نگاه «تحقیرآمیز» و گاه «خشونت‌هایی» که از سوی شهروندان اعمال می‌شود٬ علاقه ندارند به خیابان‌ها بیایند.
این مقام سازمان بهزیستی بعدتر در اظهار نظری که در خبرگزاری دولتی ایرنا منعکس شد، خبر داد که ۷۶ مرکز ساماندهی کودکان خیابانی در سراسر کشور فعال هستند و در سال گذشته ۹ هزار کودک خیابانی شناسایی و در این مراکز ساماندهی شده‌اند. او اضافه کرد که در حال حاضر شمار کودکان تحت پوشش این مراکز تغییری نکرده است.
آبان‌ماه گذشته سخنان یک مقام شهرداری تهران که از «مورد تجاوز قرار گرفتن ۹۰ درصد کودکان کار» خبر داده بود واکنش‌های متعددی برانگیخت. رضا قدیمی، مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا ضمن تأکید بر اینکه این آمار «بر اساس تحقیق» به دست آمده گفته بود «تعداد بچه‌های زیر ۱۵ سال سر چهارراه‌ها روز‌به‌روز رو به افزایش است».
اکنون بنابر گزارشی که روز چهارشنبه ۵ اردیبهشت در خبرگزاری ایلنا منتشر شد، مدیرکل دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی بهزیستی گفته است که سازمان بهزیستی به کمک سایر نهادهای دولتی و همچنین سازمان‌های مردم‌نهاد (ان.جی.او ها) نیازمند است. به گفته رضا جعفری، «کودک خیابانی به اندازه‌ای زیاد است که اصلا سازمانی به تنهایی نمی‌تواند کاری انجام بدهد؛ یعنی باید هم از طرف سایر سازمان‌ها و هم از طرف ان.جی.او ها به ما کمک بشود».
این مقام سازمان بهزیستی با این هشدار که کودکان کار به دلیل بازماندن از تحصیل «آینده‌ای مثل امروز خواهند داشت» بر ضرورت آغاز آموزش به این کودکان تأکید کرده است.
پیش از این نیز عبدالرضا رحمانی فضلی٬ وزیر کشور، در آبان ۹۶ درباره طرح «ساماندهی کودکان و نوجوانان خیابانی» گفته بود برخی از کودکان خیابانی برای «کسب مهارت»٬ به «مدارس و یا نهادهای ذیربط» هدایت می‌شوند.
با این حال مدیرکل دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی بهزیستی در مصاحبه‌اش با خبرگزاری ایلنا گفته است که طرح این سازمان برای ساماندهی کودکان خیابانی به تصویب هیأت وزیران رسیده و به وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی تحویل داده شده است.
«طرح ساماندهی کودکان کار و خیابان» که سال گذشته از سوی وزارت کشور مطرح شد انتقادهایی را برانگیخت. نخستین مرحله از این طرح که جمع‌آوری این کودکان بود٬ با انتقاد شماری از فعالان مدنی و نیز اعضای شورای شهر تهران مواجه شد.
مطهره ناظری٬ رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان، در واکنش به این اقدام وزارت کشور گفته بود که طرح جمع‌آوری کودکان کار و خیابان تا امروز «۳۰ بار» اجرا شده و «موفق» نبوده است.
از سوی دیگر ۳۰۰ تن از وکلا، استادان دانشگاه، مددکاران اجتماعی و فعالان حقوق کودک نیز با انتشار نامه‌ای خواستار پایان دادن به طرح «جمع‌آوری کودکان کار و خیابان» شده بودند.
به باور آنها٬ حل این مشکل نیازمند شرایطی از جمله بهبود وضعیت اقتصادی خانواده‌های «آسیب‌پذیر» و برخورداری کودکان آنها از آموزش است.
این در حالی است که رضا محبوبی٬ معاون اجتماعی مرکز امور اجتماعی و فرهنگی وزارت کشور، این انتقادها را «یک جور بهانه‌جویی و برخود ناصادقانه با مسئله» دانسته بود.
محبوبی٬ در واکنش به سخنان منتقدان مبنی بر ضرورت رفع زمینه‌های حضور کودکان در خیابان‌ها به جای جمع‌آوری آنها گفت: «حرفی که زده می‌شود، شاید در ظاهر حرفی قشنگ و درستی باشد، اما امکان‌پذیر نیست».
به گفته وی٬ تنها در صورت ریشه‌کن شدن فقر و ایجاد اشتغال گسترده و فراگیر٬ زمینه‌های حضور کودکان در خیابان‌ها و کار آنها از میان می‌رود.
این اظهارات در حالی بیان شده که گسترش فقر٬ بیکاری و حاشیه‌نشینی در ایران تعداد کودکان کار و خیابانی در شهرهای بزرگ را در سال‌های اخیر افزایش داده است.
آمارهای گوناگونی درباره شمار دقیق «کودکان خیابانی» در ایران اعلام شده است. از جمله ولی‌الله شجاع‌پوریان٬ معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران، اسفند سال گذشته گفت: «شهرداری تهران آمار کودکان کار را بیش از ۱۵ هزار نفر اعلام کرده ولی سازمان بهزیستی می‌گوید ۷ هزار کودک کار داریم».
گزارش‌های غیررسمی شمار «کودکان خیابانی» را بیش از این آمار ذکر کرده‌اند.
علاوه بر حضور کودکان خانواده‌های فقیر ایرانی در خیابان‌ها٬ شمار زیادی از کودکان اتباع خارجی نیز در خیابان‌های شهرهای بزرگ ایران تکدی‌گری می‌کنند.
پیش‌تر انوشیروان محسنی بندپی٬ رئیس سازمان بهزیستی اعلام کرده بود که «۶۰ درصد» کودکان کار در کشور٬ ایرانی نیستند و جزو اتباع پاکستان٬ عراق و افغانستان به حساب می‌آیند.
به گفته وی با همکاری قوه قضائیه٬ از این پس از والدین کودکانی که سه بار به مراکز بهزیستی ارجاع داده شده‌اند٬ «خلع ید» شود.
