اول بهمن ۵۷، شاه از ایران رفته بود و آخرین نخست‌وزیر او، شاپور بختیار، چند روزی بود رأی اعتماد کابینه‌اش را از مجلس سنا گرفته بود؛ با ۳۸ رأی موافق، دو رأی ممتنع و یک رأی مخالف.
روزنامه‌هایی که در فراز و نشیب التهاب‌های پاییز و زمستان ۵۷، چند روزی را دست به اعتصاب زده بودند، حالا فعال‌تر از هر زمان دیگری به روایت رویدادهای ناآرامی‌های تهران و دیگر نقاط کشور می‌پرداختند و از زمان خروج شاه از ایران، اظهارات آیت‌الله خمینی و نخست‌وزیر بختیار عناوین اصلی آنها را به خود اختصاص می‌داد.
در این میان روزنامه اطلاعات و کیهان که در روز ۲۶ دی با تیتر «شاه رفت»، خروج شاه از ایران را پوشش داده بودند، حالا هم در گرماگرم التهاب‌های منجر به پیروزی انقلاب بهمن ۵۷، هر روز واکنش‌های داخلی و جهانی به تحولات ایران را مخابره میکردند.
روز یکشنبه، اول بهمن ۱۳۵۷، شماره ۱۵۷۶۵ روزنامه اطلاعات، و شماره ۱۰۶۱۸ روزنامه کیهان، با عکس‌هایی از آیت‌الله خمینی، و این عناوین اصلی در صفحه نخست خود منتشر شدند (عناوینی که به لحاظ تعبیرها و شیوه نگارش، عیناً بازتاب یافته است):
* نمازجمعه با امام خمینی در تهران
* جلسه مشترک دولت، مجلسین و شورای امنیت تشکیل میشود
* مسیر امام خمینی از مهرآباد تا بهشت زهرا
* آمریکا: امکان وقوع حوادث ناگوار در ایران
* بختیار: شاه قانون اساسی را نقض کرده!
* حکومت اسلامی به رأی عمومی گذاشته میشود
* تکذیب آیات عظام از پشتیبانی از دولت بختیار
* اسامی اعضای شورای انقلاب تا ۴۸ ساعت دیگر اعلام میشود
* تلفات آشوب چماقداران در چند شهر
* «گزارش سندی تلگراف درباره قشون چریک سری ایران»
برخی از گزارش‌هایی که در این روز در روزنامه اطلاعات پوشش داده شد، از این قرار است.
«امام خمینی تا چند روز دیگر به ایران بازمیگردند»
بخشی از مطالب صفحه دوم روزنامه اطلاعات در روز اول بهمن، به احتمال بازگشت آیت‌الله خمینی به ایران اختصاص دارد. این روزنامه در خبر کوتاهی از پاریس با عنوان «نمازجمعه با امام خمینی در تهران»، می‌نویسد: «در ساعت یک و نیم بامداد امروز خبرگزاری فرانه خبر تصمیم حضرت آیت‌الله خمینی مبنی بر بازگشت به ایران را بعنوان یک خبر فوق‌العاده مهم به سراسر جهان مخابره کرد».
این گزارش ادامه می‌دهد که «خبرگزاری فرانسه از قول محافل ایرانی طرفدار امام خمینی در پاریس گزارش داد که رهبر شیعیان جمعه به ایران باز خواهد گشت و در همان روز در مراسم جماعت که در یکی از مساجد تهران برگزار میشود شرکت خواهند کرد. به عبارت دیگر امام خمینی نماز جمعه را که تاکنون در نئوفل-لو-شاتو برگزار میکردند، این هفته در تهران برگزار می‌کنند».
در همین زمینه روزنامه اطلاعات در خبر دیگری در روز اول بهمن نوشت که «بدنبال اعلام تاریخ قطعی سفر امام خمینی که دیشب در پاریس توسط دکتر یزدی از نزدیکترین مشاوران ایشان اعلام شد، همه محافل خبر دنیا چشم به پاریس و تهران دوخته‌اند». -> بازگشت
نشست مشترک دولت، قوه مقننه و شورای امنیت
این خبر در ادامه یادآور شده که «امروز خبرنگار سیاسی اطلاعات پس از تماس با دکتر بختیار به این نتیجه رسید که موضع رسمی دولت در برابر بازگشت سریع امام خمینی پس از جلسه هیئت دولت، قوه مقننه و شواری امنیت ملی اعلام خواهد شد». -> بازگشت
مسیر امام خمینی از مهرآباد تا بهشت زهرا
در همین شماره، اطلاعات به نقل از حجت الاسلام اشراقی، داماد آیت‌الله خمینی، خبر داده که «حضرت آیت‌الله خمینی قبل‌ازظهر جمعه بوقت محلی (هشت و نیم بوقت گرینویچ- ۱۱ بوقت تهران) با یک هواپیمای ارفرانس که بیش از دویست خبرنگار نیز با آن مسافرت می‌کنند وارد تهران خواهد شد».
این گزارش می‌افزاید: «حضرت آیت‌الله پس از طی مسیر آیزنهاور- ۲۴ اسفند- سی‌متری- نازی آباد، نطق کوتاهی در گورستان بهشت زهرا ایراد خواهند کرد و پس از چند روز اقامت در تهران عازم شهر مقدس قم خواهند شد». -> بازگشت
موضع آمریکا در مورد رویدادهای تهران
در این میان اطلاعات واکنش یک مقام وزارت خارجه آمریکا را بازتاب داده که به آسوشیتدپرس گفته است «اگر حضرت آیت‌الله خمینی طبق قولی که داده است این هفته به ایران بازگردد در این کشور یک رویارویی بوجود خواهد آمد و هر گونه تلاشی بمنظور اعاده نظم و آرامش با شکست روبرو خواهد شد».
در خبر دیگری اطلاعات به نقل از آسوشیتدپرس و با اشاره که خبرهای ضد و نقیض از استعفای اردشیر زاهدی، سفیر ایران در آمریکا، نوشته است که «وزارت خارجه آمریکا با خونسردی اعلام میدارد تا آنجا که به وزارتخانه مربوط است، زاهدی هنوز کناره‌گیری نکرده است».
تاریخ پیش‌بینی شده در این گزارش‌ها برای بازگشت آیت‌الله خمینی، جمعه ششم بهمن ماه است، اما سلسله حوادثی که در روزهای پس از آن روز داد، ورود آیت‌الله خمینی به ایران را تا ۱۲ بهمن به تعویق انداخت. -> بازگشت
بختیار: شاه قانون اساسی را نقض کرده!
هر دو روزنامه کیهان و اطلاعات گزارش خبرگزاری فرانسه از پاریس را بازتاب داده‌اند که به گفت‌وگوی شاپور بختیار، نخست‌وزیر، با شبکه تلویزیونی فرانسه اختصاص دارد.
بختیار در این گفت‌وگو تصریح کرده که «شاه سالها این قانون اساسی را نقض کرده است و اکنون باید آنچه را سالها از دست داده بودیم با مفهوم دموکراتیک برقرار کنیم».
او در این گفت‌وگو در پاسخ به سؤالی درباره احتمال بازگشت شاه به ایران گفته است که «فعلاً خیال نمی‌کنم». -> بازگشت
روزنامه کیهان گفت‌وگویی با ابوالحسن بنی‌صدر «از نزدیکان آیت‌الله خمینی» در پاریس منتشر کرد که در آن آقای بنی‌صدر به تشریح حکومت اسلامی مورد نظر آیت‌الله خمینی پرداخته و گفته است که «جمهوری اسلامی و نظرات مخالف آن به بحث گذاشته خواهد شد».
او در این گفت‌وگو درباره شیوه آتی حکومت در ایران گفته است که «نتیجه نهائی بستگی به رای عمومی دارد».
در خبر دیگری از پاریس، اطلاعات گزارش خبرگزاری فرانسه را بازتاب داد که بر اساس آن «[صادق] قطب‌زاده یکی از نزدیکان حضرت آیت‌الله خمینی گزارشهائی را دایر بر اینکه بتازگی بین نمایندگان دولت شاپور بختیار و نمایندگان رهبر شیعیان گفتگوهایی انجام شده است قویا تکذیب کرد».
صادق قطب‌زاده همچنین «احتمال چنین تماس‌هایی را در آینده نیز رد کرد» و گفت «بین حضرت آیت‌الله و دولت بختیار هیچگونه سازشی امکان‌پذیر نیست، چراکه دولت غیرقانونی است. تنها راه حل این است که وی از نخست-وزیری کنار برود».
او گفته است که «در هر حال بختیار خواه استعفا کند و خواه در مقام خود باقی بماند این امر در سیر حوادث انقلاب یعنی تشکیل یک شورای انقلاب اسلامی و روی کار آمدن یک دولت موقت کوچکترین تأثیری نخواهد داشت و طبق برنامه‌ای که تنظیم شده است پس از انجام رفراندوم، در کشور جمهوری اسلامی اعلام خواهد شد». -> بازگشت
تکذیب آیات عظام از پشتیبانی از دولت بختیار
اما اطلاعیه‌های دفاتر مراجع قم در رد حمایت آنها از دولت بختیار نیز در شماره اول بهمن هر دو روزنامه اطلاعات و کیهان بازتاب داشت.
روزنامه اطلاعات در این روز متن اطلاعیه دفاتر آیت‌الله مرعشی نجفی و آیت‌الله گلپایگانی را منتشر کرد که در پاسخ به «جمعی از طلاب حوزه علمیه قم و گروهی از مردم این شهر»، حمایت آنها از دولت شاپور بختیار رد شده است.
کیهان هم در گزارشی از قم نوشت که «حضرت آیت‌الله العظمی شریعتمداری اظهار نظر اخیر دولت را که از طریق رادیو لندن اعلام شده بود بشدت تکذیب کردند».
این گزارش علاوه بر بیانیه دفتر آیت‌الله شریعتمداری، بیانیه دفاتر دو مرجع تقلید دیگر را نیز منتشر کرده است. -> بازگشت
روزنامه کیهان در خبری در صفحه نخست خود نوشت که اسامی اعضای شورای انقلاب تا ۲۴ ساعت دیگر اعلام میشود.
این گزارش به نقل از منابعی در پاریس می‌نویسد: «اطرافیان آیت‌الله العظمی خمینی در مورد اعضای شورای انقلاب با هم اختلاف نظر دارند، با این همه گفته میشود که اسامی اعضای این شورا چهارشنبه اعلام خواهد شد».
گزارش کیهان به نقل از منابع خود مدعی است که علت تصمیم آیت‌الله خمینی برای بازگشت به ایران «هماهنگ کردن کار گروه‌های مختلف سیاسی است که در ایران هستند و با هم به توافق نرسیده‌اند».
کیهان از قول همین منابع می‌نویسد که «دولت آمریکا، سفیری را که آیت‌الله خمینی به این کشور فرستاده‌اند، نپذیرفته». -> بازگشت
در گزارش دیگری به نقل از آسوشیتدپرس، روزنامه اطلاعات می‌نویسد که «مقام‌های آگاه آشکار کردند که اعضای خاندان پهلوی، دارای مالکیت کامل یا عمده ۱۰۵ موسسه ایرانی هستند که در آنها فرآورده‌های از سرکه و نان گرفته تا تراکتور و موتورسیکلت ساخته می شود. گفته میشود که دارایی شخصی خاندان پهلوی تا ۲۵ میلیارد دلار میرسد».
این گزارش اضافه می‌کند که «شاه ایران، پیش از ترک ایران، اسناد امکلا شخصی خود را به مبلغ ۲۳۳.۹۵ میلیون دلار به بنیاد پهلوی واگذار کرد. این اقدام به عنوان کوششی برای رفع آلودگی فساد از خاندان سلطنتی صورت گرفته است. گفته میشود در صورتی که شاه ایران به کشورش بازنگردد، بنیاد پهلوی ملی خواهد شد».
در این گزارش از شاهزاده محمودرضا، به عنوان «فعال‌ترین سرمایه‌گذار در خاندان پهلوی» یاد شده که «دارایی او شامل ۲۴ مؤسسه بزرگ صنعتی، چندین کارخانه، چند معدن و یک کارخانه آجر و یک کارخانه لاستیک‌سازی اتومبیل است».
شاهدخت شمس، شاهدخت اشرف و شاهزاده شهرام فرزند او، و چهار برادر و یک برادرزاده شاه از دیگر چهره‌هایی هستند که شرکت‌ها، مؤسسات و دارایی‌هایی به آنها منتسب شده است. -> بازگشت
«تظاهرات و راه‌پیمائی در شهرستانها»
بخش دیگر از گزارش‌ها اطلاعات در روز اول بهمن ۵۷، بازتاب ناآرامی‌هایی است که در شهرهای مختلف ایران در جریان بوده است.
قم، طالقان، مشهد، قوچان، کاشمر، رامیان، قاسم‌آباد شاهی، امیر کلا، جویبار، بوشهر، مهاباد، اسفراین، رودسر، سرخه سمنان، یزد، بجنورد، قزوین، لاهیجان، اهواز، خمین، قصر شیرین، گچساران، شیراز، بم، میمه، زرگان فارس، لار، اردکان فارس، نوشهر، اروندکنار، اردکان یزد، کلاردشت، چالوس، گچسر، ورامین، شهرضا، بندر شاه، انار، لاریجان، و برازجان، مناطقی هستند که در شماره اول بهمن اطلاعات، ناآرامی‌ها و تظاهراتی در آنها مخابره شده است.
اطلاعات در این روز تصاویر و هویت پنج شهروند اهوازی و ۹ تن از شهروندان خمین را منتشر کرده که در ناآرامی‌های این دو شهر کشته شده‌اند.
این شماره از روزنامه اطلاعات همچنین از حمله گروه‌هایی از آنها به عنوان «چماق‌بدستان» به مردم برخی شهرها خبر داده است؛ از جمله در تبریز، بروجرد، کرمانشاه، صحنه و بازار تهران.
اطلاعات می‌نویسد که در این حملات یک روحانی در تبریز و سه نفر در صحنه کشته شده‌اند. -> بازگشت
کیهان در گزارشی در صفحه نخست شماره اول بهمن خود نوشت که ۱۶۲ زندانی سیاسی در شامگاه شنبه ۳۰ دی آزاد شدند و «مسعود رجوی، موسی خیابانی، مهدی بخارائی، علی خاوری، [و] بهروز حقی در میان آزادشدگان هستند».
کیهان در این گزارش می‌نویسد: «مردم با در دست داشتن پلاکاردهایی که بازتاب شعارهای مجاهدین خلق و چریکهای فدائی خلق بود و حمل تصاویری از امام خمینی و شهدای راه آزادی، و مجاهدان شهید، یک لحظه فریادشان قطع نمی‌شد».
گزارش کیهان می‌افزاید: «حوالی ساعت ۹ شب بود که اولین دسته آزادشدگان زیر نور خیره کننده پروژکتورهای فیلمبرداران و عکاسان داخلی و خارجی از در زندان خارج شدند. جمعیت با آوریختن حلقه‌های گل به گردنشان آنها را می‌قاپیدند و بروی دوش خود میبردند و شعار درود بر زندانی سیاسی و «زندانی سیاسی تو افتخار ملتی» را سر میدادند».
در همین روز، روزنامه اطلاعات به نقل از خبرگزاری پارس دستور شاپور بختیار، نخست‌وزیر، برای آزادی کلیه زندانیان سیاسی در سراسر کشور را بازتاب داد.
اطلاعات می‌نویسد «در این دستور تأکید شده است جز آن معدود کسانی که به اتهام قتل در زندان هستند [دیگر زندانیان] بدون توجه به نوع اتهام مدت و محکومیت از زندان آزاد شوند». -> بازگشت
«گزارش سندی تلگراف درباره قشون چریک سری ایران»
اطلاعات در شماره اول بهمن ماه خود، گزارشی به نقل از ساندی تلگراف، شماره روزهای یکشنبه روزنامه تلگراف منتشر کرده که حاکی از «تشکیل یک قشون چریک (سری) توسط فلسطینی ها و سرهنگ قذافی از ایرانیان» است.
این گزارش می‌نویسد «سندی تلگراف عده افراد این قشون را که همه مرداد جوان هستند، دو هزار تن برآورد کرده است که همه آن ها به سلاحهای ساخت شوروی که سرهنگ قذافی در اختیار آنان گذارده مجهزند و از لیبی کمک مالی دریافت می کنند».
این گزارش اضافه می‌کند «افراد این قشون پس از فراگرفتن تعلیمات لازم در اردوگاه های لیبی و اردوگاه های فلسطینی در لبنان و سوریه برای کسب تجربه به جنوب لبنان اعزام می دند و با اسرائیلیها دست و پنجه نرم میکردند». -> بازگشت