اختلافات بين ترك ها و ارامنه در پي نسل كشي دولت عثماني در 90 سال پيش از ديد سه صاحبنظر

ارمنی های سراسر جهان روز 24 آوریل مراسمی در یاد قربانیان واقعه ای را در 90 سال پیش گرامی می دارند که موضوع اختلاف و تنش میان دولتهای ارمنستان و ترکیه است. ماه گذشته ترکیه در اقدامی بی سابقه به کشور همسایه اش ارمنستان پیشنهاد کرد کمیته تحقیق مشترکی تشکیل شود، به منظور بررسی آنچه در جنگ جهانی اول در آناتولی، بخش آسیایی ترکیه رخ داد، اما ارمنستان این پیشنهاد را رد کرد. پیتر بالاکیان محقق و نویسنده کتابهای تاریخی درباره ارمنستان می گوید: افزایش شناسایی این واقعه به عنوان نسل کشی در سراسر جهان در نتیجه تحقیق عینی، بیطرفانه و درخشان پژوهشگران در دهه های اخیر است. موگه گو چک، مدرس جامعه شناسی تاریخی در دانشگاه میشیگان كه ترک تبار است می گوید: مردم عادی ترکیه این قتل عام را قبول ندارند زیرا برای سالهای متمادی از دسترسی به مدارک تاریخی محروم بودند. ارمنی های سراسر جهان روز یکشنبه ، 24 آوریل مراسمی در یاد قربانیان واقعه ای را در 90 سال پیش گرامی می دارند که موضوع اختلاف و تنش میان دولتهای ارمنستان و ترکیه است. 90 سال پیش در چنین روزی دولت امپراتوری عثمانی دستور به اخراج اقلیت ارمنی این کشور از شرق ترکیه امروزی را داد. در جریان اخراج ارمنی ها صدها هزار نفر کشته شدند اما دولت ترکیه با قاطعیت انجام هرگونه عمل خلافی را انکار می کند، در حالی که ارمنی ها تعداد کشته شدگان را حدود 2 میلیون و پانصد هزار نفر برآورد می کنند و در چند دهه اخیر موفق شده اند به برخی از دولتهای بزرگ جهان بقبولانند که این واقعه قتل عام و نسل کشی بوده است. علي سجادي (راديو فردا): ماه گذشته ترکیه در اقدامی بی سابقه به کشور همسایه اش ارمنستان پیشنهاد کرد کمیته تحقیق مشترکی تشکیل شود، به منظور بررسی آنچه در جنگ جهانی اول در آناتولی، بخش آسیایی ترکیه رخ داد، اما ارمنستان این پیشنهاد را رد کرد. پیتر بالاکیان محقق و نویسنده کتابهای تاریخی درباره ارمنستان می گوید تاکنون تحقیقات گسترده ای درباره این موضوع انجام شده است، از جمله تحقیقی که توسط اتحادیه پژوهشگران نسل کشی انجام شده و به این نتیجه رسیده که قتل عام و اخراج ارمنیان از آناتولی به دستور دولت عثمانی نسل کشی بوده است. پيتر بالاكيان: من فکر می کنم افزایش شناسایی این واقعه به عنوان نسل کشی در سراسر جهان در نتیجه تحقیق عینی، بیطرفانه و درخشان پژوهشگران در دهه های اخیر است که باعث شده دولتهای کانادا و سویس در سال گذشته، دولت فرانسه در سال 2000، همچنین پارلمانهای دانمارک و ایتالیا و نیز واتیکان و بسیاری از کشورهای امریکای جنوبی و خاورمیانه، قتل عام ارمنیان توسط دولت عثمانی را به عنوان نسل کشی بپذیرند. ع. س: ارمنی ها می گویند روز 24 آوریل 1915 ، دولت ترکهای جوان که قدرت اصلی را در امپراطوری عثمانی در دست داشتند شروع به اخراج و قتل عام حدود 2 میلیون و پانصد هزار نفر از ارمنی ها کردند. ترکیه منکر وجود برنامه ای از پیش تعیین شده برای حذف ارمنی ها از آناتولی ست و می گوید ترکها هم چون ارمنی ها از جنگ لطمه دیدند. دولت ترکیه می گوید ممکن است قساوتهایی از سوی اشخاص یا گروههای افراطی صورت گرفته باشد ولی این قساوتها شامل ترکها هم شده است. دولت ترکیه همچنین می گویند تعداد ارمنی های نابود شده بیش از 300 هزار نفر نبوده است. موگه گو چک که جامعه شناسی تاریخی در دانشگاه میشیگان تدریس می کند و ترک تبار است می گوید: مردم عادی ترکیه این قتل عام را قبول ندارند زیرا برای سالهای متمادی از دسترسی به مدارک تاریخی محروم بوده اند. خانم گوچک می گوید: موگه گو چك: اطلاعات جامعه ترکیه درباره آنچه رخ داده به دو دلیل بسیار اندک است: یکی به دلیل تغییر الفبا در این کشور در سیال 1928 از خط عربی به خط لاتین که باعث شده ترکها قادر به خواندن اسناد باقی مانده از آن دوران نباشند و دوم این که مطالب ترجمه شده از آن دوران به صورتی برگزیده شده که اطلاعات اندکی درباره موضوع ارمنی ها در اختیار پژوهشگران می گذارد. ع . س: خانم گوچک می افزاید بعد از جنگ اول جهانی جامعه بین المللی اعمال ترکها را محکوم کرد و دول متحد جلساتی برای محاکمه مرتکبین این جنایتها برگزار کردند و می افزاید: موگه گو چك: بیش از یک هزار محاکمه برگزار شد اما فقط تعداد انگشت شماری تنبیه شدند و بقیه به خاطر جنایاتشان تنبیه نشدند زیرا بلافاصله به جنبش ملی گرای ترکیه و جنگ برای استقلال پیوستند و در تشکیل دولت ترکیه، بعنوان شخصیتهای مهم نقش ایفا کردند. ع . س: در سال 1920 کمال آتاتورک رهبر ترکهای اصلاح طلب ترکیه مستقل را بنیان نهاد و توانست با استفاده از قدرت و نفوذ سیاسی از بازگشت ارمنی ها به سرزمینهایشان یا پرداخت غرامت به آنان جلوگیری کند. و این کار بعدا هم که ترکیه تبدیل به متحد آمریکا و عضو پیمان آتلانتیک شمالی شد، ادامه یافت. اما با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و استقلال ارمنستان، این کشور تلاشهای بین المللی جدیدی را برای برای کسب حمایت جهانی در محکوم کردن نسل کشی ارمنیان در جنگ اول جهانی آغاز کرده است. و پژوهشگران می گویند این تلاش باعث مطرح شدن دوباره موضوع در ارمنستان و در میان بسیاری از مردم ترکیه شده است. اینک برخی می کوشند روابط میان ارمنستان و ترکیه بهبود یابد. اما دیوید فیلیپس عضو شورای روابط خارجی می گوید قرار دادن هرگونه پیش شرطی برای بهبود روابط سازنده نخواهد بود. آقای فیلیپس می گوید: ديويد فيليپس: این نظر در میان ملی گرایان افراطی ارمنی که قبل از آغاز هرگونه مذاکره با ترکها آنها باید ابتدا نسل کشی را یپذیرند، غرامت بپردازند و سرزمینهای ارمنی ها را بازپس بدهند، شروع خوبی نیست. ملی گرایان افراطی ترک هم مخالف هر حرکتی درباره موضوع ارمنی ها هستند و سعی می کنند آن را با بازگرداندن آنچه سرزمینهای اشغالی ترکیه در آذربایجان می نامند پیوند بزنند. ع . س: آقای فیلیپس می گوید هر دو کشور باید راه میانه ای را برگزینند و با بازگشودن مرزهای میان دو کشور و آغاز مبادلات تجاری از منافع برقراری رابطه بهره مند شوند. بسیاری از تحلیلگران می گویند این سریعترین راه بهبود روابط است.