انستیتو بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم، «سیپری»، در تازه‌ترین ارزیابی سالانه خود در مورد ادامه روند کاهش جنگ‌افزارهای اتمی در گوشه و کنار جهان، هشدار داده‌است.
«سیپری» می‌گوید طی یک سال گذشته از شمار جنگ‌افزارهای اتمی قدرت‌های بزرگ جهان کاسته شده، اما ادامه این روند، با در نظر گرفتن «اختلافات سیاسی و نظامی» بین مسکو و واشینگتن با تردید روبه‌رو است.
به گفته این مرکز پژوهشی مستقر در سوئد، در آغاز سال ۲۰۱۹ میلادی، روسیه، آمریکا و هفت قدرت اتمی دیگر، ۱۳ هزار و ۸۶۵ جنگ‌افزار هسته‌ای در اختیار داشتند.
در آغاز سال ۲۰۱۸ میلادی رقم این تسلیحات بیش از ۱۴۴۶۰ بود؛ یعنی شمار آنها در یک سال گذشته کم‌تر شده‌است.
به گفته انستیتو بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم کاهش ظرفیت زرادخانه‌های اتمی «به‌طور عمده به اقدامات ایالات متحده و روسیه» بر می‌گردد؛ هر دو کشور همچنان ۹۰ درصد کل تسلیحات نظامی اتمی جهان را در اختیار دارند.
اما آن‌چه هشدار «سیپری» را در پی داشته، سپری‌شدن پیمان «استارت نو» در سال ۱۴۰۰ است.
پیمان «استارت نو» در سال ۱۳۸۹ بین روسای جمهوری وقت آمریکا و روسیه، باراک اوباما و دمیتری مدودف، امضا شد.
بر اساس این پیمان، دو کشور تعهد کردند طی هفت سال شمار کلاهک‌های هسته‌ای فعال خود را تا ۳۰ درصد کاهش دهند.
باراک اوباما، رئیس جمهوری وقت ایالات متحده، اجرای این پیمان را «یک ضرورت امنیت ملی» توصیف کرده بود، و امضا و تائید آن در سنای آمریکا با استقبال بین‌المللی روبه‌رو شد.
حال اما موسسه پژوهشی سوئدی می‌گوید «در حال حاضر هیچ بحث و مذاکره‌ای برای تمدید استارت نو وجود ندارد و هیچ صحبتی هم از پیمان مشابه دیگری نشده‌است».
«سیپری» در عین حال می‌گوید اختلافات روسیه و آمریکا، اساسا ادامه پیمانی مانند استارت نو یا شکل‌گیری پیمانی مشابه آن را با تردید روبه‌رو کرده‌است.
یک ماه پیش آندرئا تامسون، معاون وزیر خارجه آمریکا در امور کنترل تسلیحات، به سنای کشورش گفته بود «دولت هیچ تصمیمی در مورد تمدید احتمالی پیمان استارت نو نگرفته است».
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، نیز دو هفته پیش گفته بود واشینگتن تمایلی به آغاز مذاکرات برای تمدید پیمان ندارد: «برای ما تمدید آن الزامی نیست. سیستم ما می‌تواند امنیت روسیه را برای مدتی طولانی تضمین کند… اگر هیچ کس نخواهد استارت نو را تمدید کند، در آن صورت ما هم آن را تمدید نخواهیم کرد».
مسکو و واشینگتن البته بر سر برخی دیگر توافقات و پیمان‌های میان دو کشور نیز اختلافاتی دارند، که یکی از جنجالی‌ترین آنها «پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد» (آی‌ان‌اف) است. پیمانی که به امضای میخائیل گورباچف و رونالد ریگان رسیده بود و موشک‌های زمین‌به‌زمین با برد ۵۰۰ تا ۵۵۰۰ کیلومتر را منع کرده است. دو کشور از این پیمان خارج شده‌اند.
«سیپری» در بخش دیگری از ارزیابی سالیانه خود می‌گوید «چین، هند و پاکستان، نیز در حال افزایش شمار تسلیحات اتمی خود هستند. هند و پاکستان چنان به ظرفیت‌های نظامی در زمینه شکافای هسته‌ای خود افزوده‌اند که می‌تواند به یک روند تصاعدی (در تولید سلاح هسته‌ای) بیانجامد».
به گفته موسسه سوئدی، کره شمالی همچنان به برنامه اتمی نظامی خود «به‌عنوان مرکز ثقل راهبرد امنیت ملی» اولویت می‌‌دهد.
به گفته سیپری آمریکا و بریتانیا، اطلاعات مهم مربوط به زرادخانه اتمی خود را «آشکار کرده‌اند». روسیه تحت پیمان استارت نو «به‌طور علنی» دست به انتشار جزئیاتی نزده، هرچند اطلاعاتی در اختیار آمریکا گذاشته‌است. فرانسه برخی اطلاعات را فاش کرده، هند و پاکستان «بیانیه‌هایی در مورد برخی آزمایش‌های موشکی صادر می‌کنند، اما اطلاعات کمی» از ظرفیت زرادخانه اتمی خود ارائه می‌کنند. کره شمالی و اسرائیل، در مورد سلاح‌های اتمی خود، تقریبا هیچ اطلاعاتی ارائه نکرده‌اند یا اطلاعات بسیار اندکی ارائه کرده‌اند.
«سیپری» از اندیشکده‌های معتبر بین‌المللی است. این موسسه در استکهلم، سوئد قرار دارد و در مورد جنگ و صلح، مسابقه تسلیحاتی و نظیر این‌ها پژوهش می‌کند. این انستیتو در سال ۱۹۶۶ بنا شد.
