حسن روحانی میگوید ایران معتقد به مذاکره است و اعلام کرد که شروط تهران برای گفتوگو با آمریکا شامل «لغو تحریمها، پایان فشار اقتصادی و بازگشت به برجام است».
رئیسجمهوری ایران روز یکشنبه ۲۳ تیرماه در نشست شورای اداری و برنامهریزی استان خراسان شمالی اظهار داشت: «[آمریکا] از زورگویی دست بردارد، ما همیشه آمادهایم برای مذاکره؛ همیشه؛ همین ساعت؛ همین لحظه. شما دست بردارید از ظلمتان، دست بردارید از تجاوزتان دست بردارید از تحریمتان، برگردید پای میز برگردید پای منطق پای عدل، ما آمادهایم. ما اهل منطقیم ما اهل عقلانیتیم».
ایالات متحده آمریکا ۱۸ اردیبهشت پارسال از توافق شش قدرت جهانی با ایران خارج شد و از آن زمان تحریمهای شدیدی علیه تهران وضع کرده است.
تنش در روابط دو کشور در ماههای گذشته پس از قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست سازمانهای تروریستی خارجی آمریکا، کاهش تعهدات برجامی ایران، حمله به شماری از نفتکشها در دریای عمان و سرنگونی پهپاد آمریکایی توسط یگان موشکی سپاه تشدید شده است.
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، بارها برجام را «توافقی وحشتناک» توصیف کرده است که باعث آزاد شدن میلیاردها دلار از پولهای ایران و تهاجمی شدن سیاست منطقهای جمهوری اسلامی شده که صلح و ثبات در خاورمیانه و جهان را به خطر انداخته است.
وی در عین حال گفته که برای دستیابی به توافقی تازه که فعالیتهای هستهای، موشکی و «نقش مخرب» ایران در منطقه را در گیرد حاضر است بدون پیش شرط با رهبران ایران مذاکره کند.
مقامهای تهران هرگونه مذاکره با واشینگتن را رد کرده و آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، حتی گفتوگو با دولت ترامپ را «سم مضاعف» خوانده است.
ایران در واکنش به تحریمهای آمریکا که بویژه فروش نفت و درآمدهای ارزیاش را هدف قرار گرفته است، ۱۸ اردیبهشت امسال اعلام کرد که تعهداتش ذیل برجام را کاهش میدهد و ذخایر اورانیوم با غنای ۳.۶۷ درصد و سطح غنیسازی خود را افزایش میدهد.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی هفته گذشته تایید کرد که ایران تهدیداتش در این زمینه را عملی کرده است.
این اقدام خشم کشورهای اروپایی را برانگیخته است و آنها در چندین بیانیه خواستار پایبندی تهران به تعهداتش و بازگشت به وضعیت پیشین شدهاند.
رهبران سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان روز یکشنبه در بیانیه تازهای خواستار گفتوگو و پایان دادن به تنش بر سر برنامه هستهای ایران شدند.
در بیانیه این رهبران که از سوی کاخ الیزه منتشر شد، آمده است: «به نظر ما لحظه آن فرا رسیده تا به صورتی مسئولانه دست به اقدام زده و بدنبال راههایی برای متوقف کردن روند تنشها و از سرگیری گفتوگو باشیم».
این بیانیه با اشاره به تنش بین ایران و آمریکا میافزاید: «میزان خطرات به اندازهای است که ضروری است همه طرفها آتشبس داده و درباره عواقب اقداماتشان تامل کنند».
کشورهای اروپایی که میگویند با خروج ایالات متحده از برجام موافق نیستند، پیشنهاد کردهاند که یک سازوکار مالی ویژه برای بهرهمند شدن ایران از منافع این توافق راهاندازی کنند.
به رغم گذشت ماهها از خبر ثبت این سازوکار به نام «اینستکس»، راهاندازی آن بسیار کند بوده و هنوز مبادله مالی گستردهای صورت نگرفته است. ضمن اینکه ایران اصرار دارد که پول حاصل از فروش نفت باید در این سازوکار دیده شود.
«کاهش بدهیهای ایران»
حسن روحانی بامداد روز یکشنبه نیز در شهر شیروان گفته بود که «به رغم مشکلات ما دست به سوی خارجیها و صندوقهای بینالمللی دراز نکردیم» و «امسال بدهی ما نسبت به پارسال ۲۵ درصد کاهش داشت».
وی افزوده بود: «در این مدت ۱۴ ماههای که فشار تحریم بر ما تشدید شده است، آیا بدهی خارجیمان افزایش پیدا کرده؟ خیر؛ در این مدت یعنی از اواخر سال ۹۶ بدهی ما کاهش پیدا کرده است، یعنی در سال ۹۶، ۱۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار بدهی خارجی داشتیم، اما امروز که در خدمت شما هستم بدهی خارجی ما ۹ و نیم میلیارد دلار است؛ یعنی حدود ۲۵ درصد بدهی خارجی ما کاهش پیدا کرده است».