در واکنشی صریح به اقدام تازه جمهوری اسلامی در چارچوب برجام، رئیس جمهور فرانسه روز چهارشنبه، ۱۵ آبان‌ماه، با انتقاد از دو شریک اصلی در برجام یعنی ایران و آمریکا آنها را متهم کرد که راه خروج از این توافق بین‌المللی را «انتخاب کرده‌اند».
دولت فرانسه پیشتر در واکنش به گام تازه ایران در راه زیر پا گذاشتن مفاد برجام در روز سه‌شنبه، با انتقاد از این اقدام واکنش اصلی خود را به گزارش بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی موکول کرده بود.
حال امانوئل مکرون، رئیس جمهور این کشور، که به چین سفر کرده است در پاسخ به خبرنگاران از گفتن این که برجام مرده است طفره رفته، اما تهران و واشینگتن را متهم کرده است که راه خروج از توافق اتمی را برگزیده‌اند.
او گفت: «دو امضاکننده اصلی دارند به تنهایی درباره آینده برجام تصمیم می‌گیرند.»
ایران از نیمه اردیبهشت سال ۹۸، همزمان با سالگرد خروج آمریکا از برجام، با هدف فشار بر طرف‌های اروپایی تاکنون در سه بازه ۶۰ روزه، برخی تعهدات خود در برجام را کاهش داده یا از آن پس کشیده است.
کمتر از یک هفته پیش، سخنگوی وزارت خارجه ایران با اشاره به این که «اروپایی‌ها و به‌خصوص فرانسوی‌ها تلاش می‌کنند تا اقداماتی را در راستای انجام تعهدات خود انجام دهند» گفته بود که این اقدامات تا امروز «هیچ نتیجه ملموسی نداشته» و بنابراین «کمیته‌ای که در شورای عالی امنیت ملی وجود دارد، در حال طراحی گام چهارم بوده و با توجه به شرایط موجود به احتمال زیاد گام چهارم برداشته خواهد شد».
«کاهش تعهدات هسته‌ای» که حسن روحانی روز سه‌شنبه چهارمین مرحله‌اش را کلید زد اصطلاحی است که مقام‌های جمهوری اسلامی برای عدول از تعهدات اتمی تعیین شده در چارچوب برجام به کار می‌برند.
اما مقام‌های جمهوری اسلامی از جمله محمدجواد ظریف، وزیر خارجه، در ماه‌های گذشته چند بار تکرار کرده‌اند که اقدامات‌شان «بازگشت‌پذیر است» و به محض منتفع شدن از مزایای برجام بار دیگر تمام مفاد آن را اجرا خواهند کرد.
دولت دونالد ترامپ که حتی پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ برجام را «بدترین توافق» می‌نامید در اردیبهشت‌ماه سال ۹۷ از این توافق کنار کشید، در حالی که دیگر شرکای برجامی‌اش کاربرد آن را تایید کرده و آن را تنها ابزار برای کنترل فعالیت‌های اتمی و منطقه‌ای ایران می‌دانستند.
امانوئل مکرون روز چهارشنبه در چین بر همین نکته انگشت گذاشته و با متهم کردن دولت آمریکا به «یک‌جانبه‌گرایی» حاصل این اقدام ایالات متحده را «تنش در منطقه و کنترل ضعیف‌تر بر فعالیت‌های اتمی ایران» توصیف کرده است.
او گفت: «اشتباه آمریکا بود که برجام را یک‌طرفه ترک کرد، این گسست چارچوب چندجانبه ناکارآمدی [این اقدام] را نشان می‌دهد. عاقبت کار چه بود؟ تنش در منطقه و کنترل ضعیف‌تر بر فعالیت‌های اتمی ایران.»
گفته رئیس جمهور فرانسه بازتاب نظر منتقدان دونالد ترامپ از جمله دموکرات‌ها در آمریکا نیز هست.
در همین زمینه الیزابت وارن، داوطلب نامزدی دموکرات‌ها برای ریاست جمهوری آمریکا، روز سه‌شنبه در واکنش به اقدام تازه ایران نیز گفته بود که برجام «پیش از آن که دونالد ترامپ پاره‌اش کند کارآیی داشت».
اظهار نظر تازه آقای مکرون ساعتی پس از آن منتشر شد که تلویزیون حکومتی ایران روز چهارشنبه، ۱۵ آبان‌ماه، به نقل از یک مقام اتمی از آغاز فرایند غنی‌سازی در تاسیسات فردو در نزدیکی شهر قم خبر داد.
بر اساس توافق هسته‌ای تیرماه ۱۳۹۴ بین ایران و شش قدرت جهانی که به برجام معروف شد، تهران تا ۱۵ سال اجازه ندارد که در تأسیسات هسته‌ای فردو هیچ گونه غنی‌سازی انجام دهد، ولی می‌تواند حدود هزار سانتریفیوژ برای مصارف تحقیقاتی در این تأسیسات نگاه دارد.
