با قطع ده روزه اینترنت در جریان اعتراضات گسترده در ایران و محدود کردن شهروندان به «اینترانت» و شبکه داخلی، یکی از مهمترین مشکلات فنی برای کاربران جست‌وجو کردن در این شبکه داخلی بود.
در این بازه زمانی مشخص شد که دو موتور جست‌وجوی ایرانی با نام «یوز» و «پارسی‌جو» تقریبا بی‌فایده و ناکارآمد هستند. آن‌چه در گفته‌های مقام‌های دولتی نیز عیان است.
امیر ناظمی، رئیس سازمان فناری اطلاعات به ایسنا گفته است « در ۱۰ روز قطعی اینترنت چند چیز مشخص شد؛ در بعضی از جنبه‌ها از جمله موتور جست‌وجوگر ضعف بسیار بالایی شاهد بودیم و باید شرایط را بازبینی کنیم و بعضا در برخی از سیاست‌های کلی هم تشکیک کنیم. »
طرح جست‌وجوگرهای بومی از سال ۱۳۹۲ به‌صورت جدی‌تری پیگیری شد، اما هرگز مورد اقبال مردم قرار نگرفت و این موتورها نیز پیشرفتی به خود ندیدند؛ تا جایی که گفته می‌شود از هزار و ۲۰۰ سروری که قرار بوده به یکی از موتورهای جست‌وجوگر ایرانی متصل شود، اکنون تنها ۲۰۰ سرور متصل است.
سایت زومیت در گزارشی در همین مورد نوشته است: اگر برنامه‌نویسی قصد داشت از مشخصات سخت‌افزاری سیستم موردنیاز برای اجرای آخرین نسخه «ویژوال استودیو» باخبر شود، کافی بود عبارت «Visual Studio 2019 System Requirements» را در گوگل جست‌وجو کند. گوگل در کمتر از نیم ثانیه ۶۱ میلیون و ۸۰۰ هزار نتیجه به کاربر نشان می‌داد که در صدر آن پیش‌نمایشی از مرتبط ترین نتیجه وجود داشت.
این درحالی است که با جست‌وجوی همین عبارت در پارسی‌جو نتایجی به‌نمایش درمی‌آید که هیچ‌کدام از آنها کوچک‌ترین ارتباطی به ویژوال استودیو ندارند. یوز نیز در سراسر اینترنت تنها ۴ نتیجه پیدا می‌کند که نزدیک‌ترین آنها به عبارت جست‌وجو شده، روش نصب آفیس ۲۰۱۳ و مشخصات لازم برای آفیس ۲۰۱۹ است.
این کیفیت پایین درحالی است که بنا به‌گفته‌ی نصرالله جهانگرد، معاون پیشین وزیر ارتباطات، ساخت موتور جست‌وجوی یوز تا سال ۹۳ حدود هفت میلیارد تومان روی دست وزارتخانه خرج گذاشته بود و وزارت ارتباطات قصد داشت ۱۷۰ میلیارد تومان دیگر روی موتورهای جست‌وجوی بومی سرمایه‌گذاری کند.
طرح جست‌وجوگرهای بومی از سال ۱۳۹۲ به‌صورت جدی‌تری پیگیری شد، اما هرگز مورد اقبال مردم قرار نگرفت و این موتورها نیز پیشرفتی به خود ندیدند؛ تا جایی که گفته می‌شود از هزار و ۲۰۰ سروری که قرار بوده به یکی از موتورهای جست‌وجوگر ایرانی متصل شود، اکنون تنها ۲۰۰ سرور متصل است.
فیل و مورچه؟
با قطع اینترنت، علاوه بر قطع اطلاعات و دسترسی به جهان خارج، یکی از مهمترین مشکلات از نظر جست‌وجوی محتوای وب، قطع دسترسی به گوگل بود. در ایران معمولا کاربران بیشتر از طریق جست‌وجو در گوگل به سایت‌های مختلف حتی سایت‌های ایرانی دسترسی دارند. اما با قطع اینترنت تنها برخی سایت‌ها که دامنه آنها در ایران ثبت شده و هاست آنها در ایران است قابل دسترسی بودند.
مشکل اما آنجا بود که کاربران تا پیش از قطع اینترنت برای دسترسی به همین سایت‌ها هم از گوگل بهره می گرفتند، و با قطع گوگل عملا بیشتر کاربران برای دسترسی به کارهای ساده‌ای مانند دسترسی به سایت‌های اداری داخل ایران هم با مشکل روبه‌رو شده بودند.
گوگل برای فرایند ایندکس کردن میلیاردها صفحه در جهان وب، از سخت‌افزار بسیار گران‌قیمت و عظیمی در کنار نرم‌افزارهای بسیار پیچیده بهره می‌برد.
موتورهای جست‌وجو ایرانی هم اکثرا در پاسخ به جست‌وجوی کاربران آنها را به سایت ویکی‌پدیا ارجاع می‌دادند که البته خود این سایت هم در آن بازه غیر قابل دسترسی بود و بعدا گزارش شد فیلتر شده است.
موتورهای جست‌وجو قوی در جهان از بانک اطلاعاتی و الگوریتم پیچیده و هوش مصنوعی بهره می گیرند و به هزاران سرور در جهان دسترسی دارند در این رقابت حتی موتورهایی مانند موتور جست‌وجوی مایکروسافت و یاهو در برابر گوگل ضعیف‌تر هستند.
گوگل برای فرایند ایندکس کردن میلیاردها صفحه در جهان وب، از سخت‌افزار بسیار گران‌قیمت و عظیمی در کنار نرم‌افزارهای بسیار پیچیده بهره می‌برد.
«Search Engine Indexing» که در فارسی به نمایه‌سازی در موتورهای جست‌وجو ترجمه شده است؛ در اصل روشی برای جست‌وجوی داده‌ها و جمع‌آوری و تجزیه تحلیل آنها در جهان وب است. این الگوریتم پیچیده شامل فاکتورهای زبان‌شناسی، روانشناس شناختی، ریاضیات و علوم کامپیوتر است.
موتورهای جدید توانایی تحلیل تصاویر و فیلم‌های مختلف را دارند و دانش چنین کاری از مهمترین دارایی‌های فنی موتورهای جست‌وجو مانند گوگل است.
از طرفی برای اینکه سایت‌های مختلف در فضای گوگل بهتر دیده شوند باید سئو خود را بر اساس الگوریتم گوگل هماهنگ کنند تا بهتر در موتورهای جست‌وجو دیده شوند.
موتورهای گوگل روزانه میلیون‌ها صفحه جدید را بررسی می کنند تا به محتوای جدید تولید شده دسترسی پیدا کنند و آنها را دسته‌بندی کنند و در این بین تعداد زیادی از صفحات تکراری یا ناقض قوانین کنار گذاشته می‌شوند.
حال پرسش اینجاست که این موتورهای جست‌وجوگر «بومی» تا چه حد از این توانایی‌ها برخوردار هستند؟
