در حالی که تنها سه روز به پایان معافیت آمریکا به عراق برای ادامه واردات گاز ایران باقی مانده است، وزیر برق عراق اعلام کرد سه تا چهار سال زمان نیاز است تا این کشور از واردات گاز ایران بی‌نیاز شود.
لؤی خطيب، وزیر انرژی عراق، به نشریه تخصصی پلاتز گفته است چند سال زمان نیاز است تا پروژه‌های نفت و گاز عراق به ظرفیت تولیدی برسند که کشور را از گاز ایران بی‌نیاز کند.
آمریکا تاکنون چندین بار به عراق معافیت داده تا واردات برق و گاز ایران را متوقف کند، اما آخرین بار تنها معافیت ۳۰ روزه به این کشور داد که این معافیت تا سه روز دیگر به پایان می‌رسد.
عراق قرار بود با سرمایه‌گذاری ۱۰ میلیارد دلار بر روی پروژه‌های نفت و گاز خود، ظرف چهار سال خود را بی‌نیاز از واردات انرژی از ایران کند، اما انتظار نمی‌رود این پروژه‌ها طبق برنامه پیش بروند.
آمارهای رسمی ایران نشان از افزایش چشمگیر صادرات برق و گاز دارد و مقامات عراق نیز بیانات ضد و نقیضی درباره واردات انرژی از ایران اعلام کرده‌اند.
برای نمونه اول اردیبهشت ماه احمد عبادی سخنگوی وزارت برق عراق از کاهش واردات برق به دلیل نزدیک شدن به خودکفایی در تولید این انرژی خبر داده و گفته بود عراق به مقدار ۷۵ درصد بی‌نیاز از خرید برق از ایران شده است.
عراق همواره مشتری بیش از ۸۰ درصد برق صادراتی ایران بوده. آمارهای وزارت نیروی ایران نشان می‌دهد صادرات برق کشور در سال ۹۸ بیش از ۲۸ درصد افزایش یافته و به بالای ۸ تراوات ساعت رسیده است. البته آمارهای رسمی ایران همواره مورد تردید کارشناسان است و عمدتا با آمارهای بین‌المللی مطابقتی ندارد.
آمارهای شرکت ملی گاز ایران نیز نشان می‌دهد صادرات گاز کشور در سال گذشته خورشیدی ۲۶ درصد افزایش داشته و به ۱۷.۵ میلیارد متر مکعب رسیده است. عراق و ترکیه تنها مشتریان گاز ایران هستند و با توجه به اینکه آمارهای ترکیه نشانی از افزایش واردات گاز از ایران ندارد، باید رشد صادرات گاز ایران به خاطر صادرات به عراق باشد.
از سویی هم ایران و هم عراق تایید کرده‌اند که زمستان پارسال، صادرات گاز ایران به عراق ۷ بار کاهش یافته و به حدود ۳ تا ۴ میلیون متر مکعب در روز رسیده است. در فصول گرم پارسال نیز شواهدی از افزایش صادرات گاز ایران به عراق دیده نشده است و مشخص نیست صادرات گاز ایران چگونه ۲۶ درصد رشد داشته است.
ایران قرارداد صادرات روزانه ۵۰ میلیون متر مکعب (سالانه بیش از ۱۸ میلیارد متر مکعب) گاز با عراق دارد، اما تنها حدود نیمی از این میزان گاز تحویل عراق می‌شود تا در نیروگاههای برق مصرف شود.
آقای خطیب به نشریه پلاتز گفته است قدرت تولید برق عراق پارسال به ۱۹ گیگاوات رسید و امسال به ۲۰ گیگاوات خواهد رسد، اما نیاز به برق در عراق ۲۵ گیگاوات است.
عراق برای تامین برق اضافی، هم به‌طور مستقیم برق از ایران وارد می‌کند و هم هم گاز که در نیروگاههای برقی خود از آن استفاده کند، اما باز هم در فصول گرم سال با کمبود برق مواجه می‌شود.
بر اساس آمارهای بانک جهانی عراق سالانه ۱۸ میلیارد متر مکعب «گاز همراه» تولید شده از میادین نفتی را به خاطر نبود تجهیزات جمع‌آوری گاز در مشعل‌ها سوزانده و تلف می‌کند.
این کشور از سال‌ها پیش، پروژه‌های عظیمی با کمک شرکت‌های غربی برای جمع‌آوری گازهای همراه آغاز کرده. اخیرا نیز ثامر غضبان وزیر نفت عراق اعلام کرد پارسال دو قرارداد برای جمع‌آوری روزانه ۲۱ میلیون متر مکعب گاز از میادین نفتی «حلفایا» و «رتاوی» امضا شده و با کمک دیگر پروژه‌ها، روزانه ۲۸ میلیون متر مکعب (سالانه ۱۰ میلیارد متر مکعب) به تولید گاز کشور اضافه خواهد شد. وی اما نگفت این پروژه‌ها در چه زمانی عملیاتی خواهند شد.
البته عراق در سال ۲۰۱۸ نیز گفته بود دو سال نیاز است تا از واردات گاز ایران بی‌نیاز شود و تاکنون پیشرفت چندانی نداشته است. به نظر می‌رسد پروژه‌های کشور به کندی پیش می‌رود و افت قیمت نفت در ماه‌های اخیر نیز به شدت بر دولت عراق فشار وارد می‌کند.
بر اساس ارزیابی صندوق بین‌المللی پول، دولت عراق برای جلوگیری از کسری بودجه نیاز دارد قیمت نفت بالای ۶۰ دلار باشد، در حالی که قیمت نفت برنت در روزهای جاری حدود ۲۰ دلار است.
صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده است که دولت عراق در سال ۲۰۲۰ با کسری بودجه‌ای معادل ۲۳.۳ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور (۴۰ میلیارد دلار) مواجه شود.
با استفاده از گزارش‌های پلاتز، شرکت ملی گاز ایران، وزارت نیروی ایران و صندوق بین‌المللی پول؛ ف.ق/س.ن
