در پی انتشار گزارشهایی درباره بدرفتاری مرزبانان ایران با گروهی از شهروندان افغانستان «که به غرق شدن چند تن از آنان منجر شد»، وزارت خارجه افغانستان اعلام کرد تحقیقات همهجانبهای در این باره صورت میگیرد؛ ایران این گزارشها را تکذیب کرده است.
برخی رسانههای افغانستان و همچنین شماری از کاربران در شبکههای اجتماعی روز شنبه ۱۳ اردیبهشت گزارش دادند حدود ۵۰ نفر از شهروندان افغان که به طور غیرقانونی وارد ایران شده بودند، از سوی مرزبانان دستگیر «و پس از ضرب و جرح، به رودخانه هریرود انداخته شدند».
رسانهها و شبکههای اجتماعی افغانستان تعداد نجاتیافتگان را متفاوت ذکر کرده و گفتهاند بین ۵ تا ۲۳ از آنان غرق شده یا سرنوشتشان نامعلوم است.
وزارت خارجه افغانستان در توئیترش اعلام کرد که محمد حنیف اتمر، سرپرست این وزارتخانه، از معاون سیاسی خود خواسته است با تشکیل یک هیأت، «تحقیقات همهجانبه» در این باره را آغاز کند.
مقامهای ولایت هرات نیز به روزنامه «صبح کابل» گفتهاند این گزارشها «هنوز اثبات نشده» و تحقیقات محلی در این ولایت آغاز شده است.
با این حال در ویدئوهایی که در شبکههای اجتماعی منتشر شده کسانی که خود را از مسافران این گروه معرفی میکنند میگویند مرزبانان ایرانی بعد از «لت و کوب» آنها را به داخل هریرود پرتاب میکردند و «افغانها در آب جان میدادند اما آنها خنده میکردند».
یکی دیگر از مسافران، به نام شاه ولی، به رادیو اروپای آزاد گفت مرزبانان ایرانی «پس از شکنجه افغانها» با تیراندازی تهدیدآمیز از آنان میخواستند که به داخل هریرود بپرند.
سرکنسولگری ایران در هرات این گزارشها را به شدت رد کرده است.
این کنسولگری با اشاره به اینکه گزارشهای نقلشده از «خبرگزاری کهندژ» را پیگیری کرده است نوشت: منابع مختلف، «از جمله مسئولین هنگ مرزی تایباد» این موضوع را تکذیب کرده و گفتند «هیچگونه دستگیری اتباع افغانستانی در منطقه یادشده صورت نپذیرفته است».
درباره زمان و مکان دقیق این رویداد گزارشی منتشر نشده است. روزنامه «صبح کابل» به نقل از جیلانی فرهاد، سخنگوی والی هرات، گزارش داده است مسافران یادشده از ساکنان شهرستان «رباط سنگی» در این ولایت بودهاند و از طریق «دهانه ذوالفقار» وارد ایران شده بودند.
منطقه دهانه ذوالفقار در مرز ایران و افغانستان (و همچنین ترکمنستان) قرار دارد و ولایت هرات در افغانستان و شهرستان تربت جام در خراسان رضوی در دو سوی این منطقه واقع شدهاند.
رسانههای افغانستان با اشاره به اینکه «ناامنی، بیکاری و فقر فزاینده» دلایل اصلی سفرهای غیرقانونی شهروندان این کشور به ایران است، از «بدرفتاری مکرر مرزبانان ایران با افغانها» به شدت انتقاد کردهاند.
سردار محمد بهادری، عضو شورای ولایتی هرات، به رادیو اروپای آزاد گفت: مردم افغانستان توقع ندارند که مرزبانان ایران به سوی کسانی که «از جبر و بیبضاعتی، و برای کارگری» راهی ایران میشوند شلیک کنند؛ «میتوانند رد مرز کنند».
پیش از این بارها گزارشهایی درباره بدرفتاری مرزبانان ایران با شهروندان افغانستان منتشر شده است.