حشمتالله فلاحتپیشه، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، در اظهاراتی کمسابقه اعلام کرد که در یک دهه گذشته جمهوری اسلامی حدود «۳۰ میلیارد دلار» در سوریه هزینه کرده است.
اظهارات این نماینده مجلس که وبسایت اعتمادآنلاین تاریخ انتشار آن را ۱۷ اسفند ۹۸ درج کرده، روز چهارشنبه، ۳۱ اردیبهشت، به عنوان تیتر نخست این وبسایت منتشر شده است.
مشخص نیست چرا اعتمادآنلاین بار دیگر این مصاحبه را به عنوان تیتر یک خود برگزیده است، اما احتمال میرود این وبسایت به دلیل شیوع کرونا این مصاحبه را در زمانی که انجام شده منتشر نکرده باشد.
حشمتالله فلاحتپیشه در اظهاراتی که پیش از این از سوی هیچ مقام رسمی مطرح نشده بود، به صراحت گفته است که «ما شاید ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار به سوریه پول دادیم و باید از سوریه پس بگیریم. پول این ملت آنجا هزینه شده است.»
او با این حال توضیح نداده است که تهران برای «پس گرفتن» این پول چه برنامهای دارد.
در چند سال گذشته در هر حرکت اعتراضی که در ایران به راه افتاده است یکی از موضوعات اعتراض مردم در خیابانها پولی بوده که به جای خود کشور در دیگر کشورها از جمله در سوریه هزینه شده است.
در پاسخ به این اعتراض مقامات جمهوری اسلامی همواره ادعا کردهاند که اگر نیروها و پول خود را در سوریه هزینه نمیکردند، امنیت کشور به خطر میافتاد و مجبور میشدند در خاک ایران با گروههایی نظیر داعش مقابله کنند.
پیش از این یحیی رحیم صفوی، دستیار ویژه رهبر جمهوری اسلامی در امور نظامی، هم در بهمنماه سال ۹۶ گفته بود که ایران باید هزینههایی را که در سوریه کرده «برگرداند».
وی با این حال به مبلغ این هزینهها اشارهای نکرده بود.
مشاور عالی رهبر جمهوری اسلامی همچنین گفته بود که بازسازی سوریه «چندین سال طول خواهد کشید و حداقل به ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد دلار احتیاج دارد».
او اضافه کرد: «جمهوری اسلامی ایران هم بایستی هزینههایی که در سوریه کرده است را برگرداند و سوریها این آمادگی را دارند که از نفت، گاز و معادن فسفات سوریه این هزینهها را برگرداند.»
آقای رحیم صفوی همچنین با اشاره به قرارداد ۴۹ ساله روسیه با سوریه گفت که «ایران هم میتواند با دولت سوریه قرارداد طولانیمدت سیاسی و اقتصادی داشته باشد و هزینههایی که کرده است را بازگرداند».
حسن عباسی، از فرماندهان سابق سپاه پاسداران و چهره اصولگرای تندرو، نیز در سال ۹۸ در ویدئویی که از وی منتشر شده بود گفته بود که «عمده معادن» سوریه «دست ما است، چون نمیتوانند پولی که آنجا خرج کردیم را پس بدهند».
وی نیز بدون اشاره به مبلغ هزینهشده از سوی جمهوری اسلامی در سوریه گفته بود که ایران «۶۰ - ۷۰ سال» معادن سوریه را استخراج خواهد کرد که تنها «۱۰ درصد» از آن سهم دولت سوریه و بقیه سهم ایران است.
در سال ۹۷ نیز گروه اقدام ویژه ایران در وزارت خارجه آمریکا با انتشار گزارشی اعلام کرده بود که جمهوری اسلامی از سال ۲۰۱۲ میلادی، ۱۶ میلیارد دلار برای حمایت از بشار اسد و گروههای مورد حمایت خود در یمن و عراق هزینه کرده است.
مقامهای ایالات متحده که از زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ، تحریمها علیه برنامه هستهای جمهوری اسلامی را بازگرداندهاند، میگویند در صورت برداشته شدن تحریمها از صنعت نفت ایران، تهران بخش زیادی از پول فروش و صادرات نفت خود را صرف گروههای حامی خود در منطقه خواهد کرد.
مایک پومپئو، وزیر خارجه ایالات متحده، پیش از این با تاکید بر ادامه «کارزار فشار حداکثری» بر ایران گفته بود که بودجه دفاعی جمهوری اسلامی و منابع مالی سپاه پاسداران در نتیجه تحریمها به ترتیب ۲۸ و ۱۷درصد کاهش یافته است.
وی با اشاره به «حمایتهای مالی و تسلیحاتی» ایران از حوثیهای یمن و حکومت سوریه و نیز «استفاده» از حزبالله لبنان برای «ایجاد بیثباتی» در منطقه اشاره کرده و افزوده بود که فشارهای ایالات متحده شرایط را تغییر میدهد.