چهار کشور آمریکا، بریتانیا، کانادا و استرالیا تصمیم چین برای وضع قانون امنیتی جدید در هنگکنگ را «تهدیدکننده آزادی»، «تخطی از تعهدات بینالمللی پکن» و «ناقض اعلامیه چین-بریتانیا» خواندند و از چنین اقدامی بهشدت ابراز نگرانی کردند.
در بیانیه مشترک وزیران خارجه آمریکا و سه متحدش که روز پنجشنبه هشتم خرداد منتشر شد آمده است: تصمیم چین «کمرنگ کردن آزادیهاست» و در صورت اجرا، «خودمختاری هنگکنگ و نظامی که باعث چنین رفاهی شده است را تضعیف خواهد کرد».
بیانیه چهار کشور همچنین وضع قانون امنیت ملی در پکن به جای واگذاری چنین موضوعی به نهادهای هنگکنگ را «نقض اصل ۲۳ قانون پایه» و «در تضاد مستقیم با تعهدات بینالمللی» پکن «مندرج در اعلامیه چین-بریتانیا» دانسته است.
بر اساس «اعلامیه چین-بریتانیا» که سال ۱۹۸۵ به امضای دو کشور رسید و سازمان ملل نیز آن را تصویب کرد، اداره هنگکنگ باید به شیوه «یک کشور - دو نظام» صورت بگیرد.
اصل ۲۳ «قانون پایه» که در حکم قانون اساسی داخلی هنگکنگ است، قانونگذاری درباره برخی موارد از جمله خیانت، تجزیهطلبی، تلاش برای براندازی، ضرورتا باید در نظام مقننه هنگکنگ انجام شود.
اما چین از سال ۲۰۰۳ به دنبال تصویب قانونی جایگزین است که بررسی موارد امنیتی به پکن واگذار میشود. پارلمان چین این لوایح امنیتی را روز پنجشنبه تصویب کرد. البته هنوز مراحل دیگری از تصویب نهایی این لوایح باقی مانده است.
آمریکا، بریتانیا، کانادا و استرالیا در بیانیه مشترک خود با اشاره به اینکه اقدام چین نه تنها هیچ کاری در جهت تفاهم و وفاق بین دو طرف در داخل هنگکنگ نمیکند، بلکه این اقدام اختلافات عمیق فعلی در این منطقه را عمیقتر هم خواهد کرد.
این چهار کشور با تأکید بر اینکه هنگکنگ به «دژ آزادی» تبدیل شده و «جامعه بینالملل در رفاه و ثبات هنگکنگ نقشی چشمگیر و بلندمدت داشته»، از دولت چین خواستهاند که موجب از بیم رفتن ثبات و رفاه هنگکنگ نشود و با مردم و حکومت محلی این شهر به توافق دست یابد تا از تعهداتش ذیل اعلامیه چین – بریتانیا تخطی نکرده باشد.
در روزهای اخیر که چین به طور جدی روند تصویب لوایح امنیتی را آغاز کرده، هنگکنگ شاهد اعتراضات مردمی بوده است که برخی از آنها با حمله مأموران امنیتی به خشونت کشید و صدها تن بازداشت شدند.
مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، روز چهارشنبه گفته بود دیگر نمیتواند «خودمختار» بودن هنگکنگ از چین را تایید کند و احتمال دارد واشینگتن تحریمهایی جدید علیه چین و هنگکنگ وضع کند.
آقای پومپئو همچنین در توئیترش گفت که به کنگره اعلام کرده است وزارت خارجه آمریکا از این پس هنگکنگ را خودمختار نمیداند.