خبرگزاری رویترز روز سهشنبه ۲۰ خرداد گزارش داد که روسیه و چین در شورای امنیت سازمان ملل اقدامات خود را برای جلوگیری از تمدید تحریم تسلیحاتی ایران شروع کرده اند.
طبق این گزارش، در حالی که آمریکا تهدید کرده که مکانیسم ماشه مندرج در توافق هستهای با ایران، موسوم به برجام، برای تمدید تحریم های تسلیحاتی تهران فعال میکند، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، و وانگ یی، وزیر امور خارجه چین به آنتونیو گوترش٬ دبیرکل سازمان ملل و اعضای شورای امنیت نامه نوشتهاند.
این دو کشورمیگویند، آمریکا از برجام خارج شده و نمیتواند مکانیسم ماشه را فعال کند.
رویترز میگوید، سرگئی لاوروف نامه خود را ۲۷ ماه مه نوشته و در روزهای اخیر این نامه علنی شده است. سرگئی لاوروف در این نامه تلاش آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران را اقدامی «مسخره و غیر مسئولانه» خوانده است.
این در حالی است که کلی کرافت، سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد جمعه گذشته گفت که ایالات متحده پیش نویس قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران را در اختیار روسیه قرار داده است.
رویترز میگوید، در صورتی که چین و روسیه دو عضو دائم و دارای حق وتو شورای امنیت، با پیش نویس قطعنامه آمریکا برای تمدید تحریم های تسلیحاتی ایران مخالفت کنند، آنگاه ایالات متحده می بایست مسیر خود برای بازگشت این تحریم را در پی بگیرد.
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین هم هفتم ژوئن در نامه خود نوشته است: ایالات متحده پس از خروج توافق برنامه جامع مشترک (برجام) دیگر حق ندارد که از شورای امنیت بخواهد که مکانیسم ماشه را فعال کند.
توافق برنامه جامع مشترک (برجام) بین ایران و شش قدرت جهانی در تیرماه سال۱۳۹۴ در وین امضا شد. شش روز پس از آن، ۲۹ تیر، شورای امنیت سازمان ملل با تصویب قطعنامه ۲۲۳۱، بر این توافق صحه گذاشت و شش قطعنامه قبلی علیه ایران را لغو کرد. براساس برجام، و همچنین قطعنامه ۲۲۳۱ تحریم تسلیحاتی قرار است ۱۸ اکتبر امسال ( ۲۷ مهر ماه ) به پایان برسد.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در اردیبهشت سال ۱۳۹۷ اعلام کرد که ایالات متحده از برجام خارج می شود و تمامی تحریم ها علیه ایران را باز می گرداند. دونالد ترامپ از برجام به عنوان بدترین توافق تاریخ یاد کرده بود.
سرگئی لاوروف در نامه خود به یک نظر دیوان بینالمللی دادگستری در سال ۱۹۷۱استناد کرده که در آن تاکید شده بود چنانچه یک طرف توافق وظایف خود را نفی کند یا آن را انجام ندهد ، نمی تواند همچنان از حق خود در چارچوب آن توافق استفاده کند.
با این حال مقامهای آمریکایی نسبت به تمدید تحریمهای تسلیحاتی سازمان ملل متحد علیه ایران ابراز اطمینان میکنند و میگویند که واشینگتن برای رسیدن به این هدف برنامهریزی کرده است.
در همین زمینه،جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز سهشنبه پس از گفتوگو با وزیر خارجه چین به خبرنگاران گفت: از آنجا که آمریکا از برجام خارج شده است دیگر نمیتواند مدعی شود که نقشی در برجام دارد.
مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، پیشتر گفته بود که برجام جدا از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است و این قطعنامه همچنان آمریکا را «مشارکتکننده» در توافق هستهای میداند.