وزرای خارجه بریتانیا، فرانسه و آلمان، سه کشور اروپایی عضو توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با ایران، روز جمعه با انتشار اعلامیه مشترکی ضمن اعلام پایبندی این کشورها به برجام یادآوری کردند که تحریم اروپایی صادرات اسلحه و تکنولوژی ساخت موشک به ایران تا سال ۲۰۲۳ ادامه دارد.
طبق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که پیرو توافق هسته‌ای با ایران صادر شد، تحریم تسلیخاتی جمهوری اسلامی روز ۲۷ مهر ماه امسال پایان می‌یابد. ایالات متحده اما پیش از این تاکید کرده بوذ که این تحریم‌ها باید تمدید شود.
بیانیه سه کشور اروپایی با اشاره به این قطعنامه می‌گوید: «به نظر ما برچیده شدن این تحریم‌ها پیامدهای اساسی برای امنیت و ثبات منطقه دارد و اروپا ممنوعیت صادرات تکنولوژی موشکی و تسلیحات اروپا به ایران را تا سال ۲۰۲۳ ادامه خواهد داد.»
با این حال وزرای خارجه این سه کشور از تهدید آمریکا برای توسل به مکانیسم ماشه در صورت تمدید تسلیحاتی ایران استقبال نکرده و هشدار داده‌اند که این اقدام نتایجی جدی خواهد داشت که با تلاش‌های اروپا برای حفظ برجام در تضاد است.
مکانیسم ماشه، سازوکاری برای حل اختلافات در برجام است که بر اساس آن، اگر ایران به تعهداتش عمل نکند، طرف‌های دیگر توافق می‌توانند پرونده را به شورای امنیت بازگردانند و تحریم‌ها علیه تهران را از سربگیرند. ایران و دیگر طرف‌های برجام می‌گویند آمریکا از این توافق خارج شده و امکان استفاده از مکانیسم ماشه را ندارد.
سه کشور اروپایی در بیانیه خود همچنین از عدم همکاری جمهوری اسلامی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انتقاد کرده و آن را به عدول از تعهدات هسته‌ای خود متهم ساختند.
بیانیه سه قدرت اروپایی که نسخه‌ای از آن روز جمعه ۳۰ خرداد در وبسایت وزارت خارجه بریتانیا منتشر شد، می‌گوید جلوگیری از اشاعه تسلیحات هسته‌ای و اطمینان از عدم دستیابی ایران به بمب هسته‌ای یکی از مهم‌ترین اهداف اروپا است و برجام یکی از ابزارهای کلیدی برای نیل به این هدف است که به همین خاطر اروپا بر حفظ آن تاکید دارد.
این بیانیه بعد از تصویب قطعنامه توبیخی شورای حکام آژانس بین‌المللی اتمی علیه ایران به اتهام عدم همکاری با آژانس صادر شده است. قطعنامه شورای حکام نیز توسط بریتانیا، آلمان و فرانسه تهیه شده بود و با ۲۵ رأی موافق، ۲ رأی مخالف (چین و روسیه) و ۷ رأی ممتنع تصویب شد.
سه کشور اروپایی عضو برجام در ادامه بیانیه خود از خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای و اعمال تحریم علیه ایران اظهار تاسف کرده و گفته‌اند این کشورها به برجام «تعهد کامل دارند» و یکی از شواهد آن نیز ایجاد ساز و کار مالی تجارت با ایران، موسوم به «اینس‌تکس» است که «به صورت کامل راه‌اندازی شده و انتقالات مالی را انجام می‌دهد».
این سه کشور در ادامه بیانیه خود می‌گویند ایران از سال گذشته میلادی اقداماتی در «تضاد با تعهدات هسته‌ای خود انجام داده که موجب نگرانی عمیق است و مزایای برجام برای کشورهای خارجی در رابطه با عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای را کم‌رنگ کرده است».
وزرای خارجه بریتانیا، آلمان و فرانسه سپس ایران را به پایبندی کامل به تعهدات هسته‌ای خود فرا خوانده و از جمهوری اسلامی خواستند فورا با شفافیت کامل اجازه دسترسی به سایت‌های مشکوک را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بدهد.
پیش‌نویس قطعنامه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران
در همین حال برایان هوک، مسئول امور ایران در وزارت خارجه آمریکا نیز عنوان کرد که واشینگتن پیش‌نویس قطعنامه‌ای را در زمینه تمدید تحریم تسلیحاتی ایران تهیه کرده است.
وی اظهار داشت: «آخرین چیزی که خاورمیانه لازم دارد این است که ایران تسلیحات متعارف بیشتری داشته باشد تا برای حمله به سایر کشورها همان گونه که در مورد عربستان سعودی دیدیم، استفاده کند یا اینکه آن را به گروه‌های نیابتی‌اش در خاورمیانه برساند.»
اشاره آقای هوک به حملات پهپادی سال گذشته به تاسیسات نفتی عربستان سعودی است. واشینگتن و ریاض می‌گویند که تهران پشت این حملات بوده است، ادعاهایی که جمهوری اسلامی آن را رد می‌کند. با این حال خبرگزاری رویترز به تازگی نوشته که دبیرکل سازمان ملل متحد در گزارشی به شورای امنیت تایید کرده که موشک‌ها «منشا ایرانی» داشته‌اند.
برایان هوک که همراه دو مقام آمریکایی در یک کنفرانس تلفنی حضور یافته بود، در ادامه سخنان خود از روسیه و چین به خاطر رای منقی به قطعنامه سه کشور اروپایی انتقاد کرد.
او گفت: «روسیه و چین باید نگرانی بیشتری برای حفاظت از ماموریت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان دهند تا اینکه از جمهوری اسلامی ایران حفاظت کنند. اینکه انگیزه آنها از این اقدام چه بوده، باید از خود آنها بپرسید.»
جکی والکات نماینده آمریکا در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز اظهار داشت، «هم‌اکنون توپ در زمین ایران است» و تهران باید امکان دسترسی لازم به تاسیسات مورد نظر بازرسان آژانس را بدهد.
وی سپس هشدار داد که ایران نباید فکر کند این داستان تا ماه سپتامبر، نشست فصلی بعدی شورای حکام، به پایان رسیده است و آنها «اگر فورا اقدام نکنند شورای حکام باید درباره اقدامات بعدی تصمیم بگیرد».
