پس از افزایش شدید قیمت خودرو در ایران که همچنان ادامه دارد برخی در ایران برای کنترل شرایط به دنبال عرضه خودرو در بورس هستند اما آیا این روش مؤثر خواهد بود و آیا می‌توان با این روش بازار خودرو در ایران را کنترل کرد؟
قیمت خودرو در ایران به شدت افزایش یافته و قیمت پراید به ۱۴۰ میلیون تومان، قیمت پژو ۴۰۵ به بیش از ۲۰۰ میلیون تومان و قیمت پژو ۲۰۶ به بیش از ۳۰۰ میلیون تومان رسیده است. اختلاف کارخانه و بازار هم بسیار زیاد شده است به گونه‌ای که هم‌اکنون قیمت کارخانه‌ای پژو ۲۰۶ با بازار آزاد ۲۰۰ میلیون تومان اختلاف دارد.
در این شرایط بسیاری از مردم جهت سرمایه گذاری وسود به دنبال پیش خرید خودرو می‌روند و پس از آنکه موفق شدند خودرویی را پیش‌خرید کنند و تحویل بگیرند، آن را در بازار آزاد چندین برابر قیمت خریداری شده می‌فروشند.
این شرایط سبب شده خرید خودرو از کارخانه‌های خودروسازی با وجود کیفیت پایین این محصولا شبیه یک لاتاری شود و خودروسازان ایرانی هم برای فروش خودرو مراسم قرعه کشی برگزار کنند.
در این شرایط برخی نمایندگان مجلس ایران طرح فروش خودرو را در بازار بورس کالا مطرح کرده‌اند.
رزم حسینی وزیر صنعت، معدن و تجارت گفته است: «در صورت همکاری همه بخش‌ها و با توجه به ظرفیت موجود، امکان مدیریت بازار وجود دارد. قیمت‌های دستوری، صنعت خودرو کشور را با زیان هنگفت روبه‌رو کرده است و در زمان حاضر با توجه به این نوع قیمت‌گذاری، شاهد سه نوع قیمت مصوب، تمام شده و قیمت بازار برای صنعت خودرو هستیم».
آیا سخنان وزیر صنعت معدن و تجارت که مدیر اصلی صنایع خودروسازی ایران است خبر از تغییرات در قیمت گذاری خودرو در ایران می‌دهد؟
روح‌الله ایزدخواه، مسئول کارگروه خودرو در کمیسیون صنایع مجلس، گفته است: «بر اساس این طرح، عرضه و فروش خودرو در قالب بورس کالای ایران انجام می‌شود و تمام تولیدات خودرو در بورس کالا عرضه خواهد شد، بر این اساس عرضه و تقاضا شفاف سازی می‌شود و اولویت در این طرح با مصرف‌کنندگان است».
این نماینده مجلس ادعا کرده است: «بر اساس این طرح، مصرف‌کننده واقعی خودرو را تحویل می‌گیرد و از قیمت دستوری به سمت قیمت تعادلی خواهیم رفت. قیمت خودرو به شکل پایه توسط دستگاه متولی که سازمان حمایت از مصرف‌کننده است مشخص شده و قیمت فروش در قالب عرضه و تقاضا کشف می‌شود که مازاد مبلغ پایه به نسبت فروش، به جیب خودروساز نخواهد رفت و به خزانه برای توسعه حمل و نقل عمومی اختصاص می‌یابد».
با این وجود برخی کارشناسان هشدار می‌دهند که این روش می‌تواند به افزایش قیمت خودرو منجر شود چرا که خودرو در بورس عرضه می‌شود و به بیشترین قیمت فروخته خواهد شد و خود این موضوع سبب افزایش قیمت خودرو در بازار خواهد شد.
رضا شیوا، رئیس شورای رقابت، درباره این طرح گفته است: «یکی از وظایف شورای رقابت این است که بر بازارهای انحصاری نظارت داشته باشد تا انحصارگر نتواند به قیمت انحصاری به مصرف‌کننده کالا بفروشد. ورود خودرو به بورس با وجود محدودیت عرضه نه تنها نمی‌تواند مشکل این بازار را حل کند بلکه ممکن است با توجه به حجم گسترده تقاضا، قیمت‌های بالاتری در بورس کشف شود».
در این شرایط برخی افراد آزادسازی واردات خودرو و حتی واردات خودرو دست دوم را راه کنترل بازار می‌دانند تا تقاضا کنترل شود. دولت ایران در بازار خودروهای سنگین به دلیل عدم توانایی رانندگان در خرید کامیون نو به واردات کامیون‌های دست دوم سه سال کار کرده رضایت داده است، حالا برخی به دنبال اجرای چنین طرحی در بازار خودرو ایران هستند.
با این وجود برخی افراد در دولت ایران ادعا می‌کنند می‌تواند این بازار افسار گسیخته را کنترل کنند.
سعید زرندی معاون طرح و برنامه‌ریزی وزارت صنعت، معدن و تجارت با رد کردن احتمال واردات خودرو گفته است: «قیمت‌های دولتی خودرو رانت و جذابیتی ایجاد کرده تا یک شبه ۱۰۰ میلیون سود نصیب افراد شود، بنابراین سرمایه‌دارها به جای تولید به سمت بازار ارز و طلا جذب می‌شوند که اخیراً در قانون مالیات‌ها به این مسئله توجه شده است».
او اضافه کرده که: «در دنیا هم برای غیرمولدها و یا کسب و کارهای بی‌زحمت، مالیات در نظر می‌گیرند و ما باید برای سودهای بی‌زحمت، رانتی و غیرمولد مالیات مشخص وضع کنیم. در اقتصادی که تولید محور باشد این رانت‌خوارگی‌ها و سودهای یک شبه حاصل نمی‌شود».
