۷۴ فعال سیاسی و مدنی داخل و خارج از کشور در نامه‌ای سرگشاده به رهبران چند کشور جهان و دبیرکل سازمان ملل اعلام کردند که توافقنامه بین ایران و چین «تهدیدی برای صلح و ثبات جهانی است».
در این نامه که خطاب به رهبران آمریکا، هند، ژاپن، استرالیا، نیوزیلند، انگلستان، فرانسه، آلمان و دبیرکل سازمان ملل نوشته شده است، ایران و چین دو رژیم «توتالیتر» معرفی شده و توافق بین دو کشور «یک گام بزرگ برای دولت کمونیست چین» ارزیابی شده است.
به گفته این فعالان، «ایران به عنوان قطب منطقه‌ای برای طرح جاده ابریشم جدید، دسترسی خارق‌العاده‌ای برای حضور در منطقه به چین می‌دهد».
نویسندگان نامه با بیان این‌که «همکاری نظامی سطح بالا بین دو رژیم وجود دارد» گفته‌اند که «چین و ایران در حال کار بر روی معامله بزرگ تسلیحاتی هستند» و «ما بار دیگر به نقطه تقابل میان ملت‌های دمکراتیک و حکومت‌های توتالیتر رسیده‌ایم که می‌خواهند نظم جهانی را تغییر دهند».
هیأت دولت جمهوری اسلامی ایران روز یکم تیرماه پیش‌نویس «برنامه ۲۵ ساله همکاری‌های جامع ایران و چین» را تایید کرد و حسن روحانی وزیر خارجه دولتش، محمدجواد ظریف، را مأمور کرد که با انجام مذاکرات نهایی با طرف چینی، این برنامه را به امضای طرفین برساند.
وزیر خارجه ایران تابستان امسال به پکن سفر کرد تا برای نهایی کردن این توافقنامه مذاکراتی با طرف‌های چینی انجام دهد. دولت حسن روحانی ابراز امیدواری کرده که تا پیش از پایان کار این دولت در تابستان سال آینده، توافق یاد شده امضا شود.
فعالان سیاسی و مدنی ایرانی در داخل و خارج از کشور در نامه خود از این توافقنامه به عنوان «اتحاد شوم بین کمونیسم و اسلام سیاسی» نام برده‌اند که به گفته آن‌ها، «پیامدهای فاجعه‌بار بسیاری را برای مردم ایران و جامعه جهانی به همراه خواهد داشت».
به گفته امضاءکنندگان نامه، یکی از پیامدهای این توافق «افزایش قابل توجه نفوذ چین و جمهوری اسلامی در منطقه» خواهد بود و «با انجام این کار، دو رژیم در راستای جاه‌طلبی‌های ژئوپلیتیکی خود که به دنبال کنترل مکان‌های کلیدی استراتژیک هستند، حمایت از سازمان‌های تروریستی را افزایش می‌دهند».
این فعالان نتیجه‌گیری کرده‌اند که به همین دلیل، «این اتحاد خطرناک یک تهدید استراتژیک مهم برای صلح و ثبات جهان خواهد بود».
در این نامه با اعلام این‌که «مردم ایران بارها نشان داده‌اند که متحد واقعی دنیای آزاد هستند» از رهبران آمریکا، هند، ژاپن، استرالیا، نیوزیلند، انگلستان، فرانسه، آلمان و دبیرکل سازمان ملل خواسته شده که «برای پشتیبانی از خواست مردم ایران که به دنبال گذار به دور از خشونت و گذر به سوی دموکراسی در چارچوب حاکمیت قانون هستند، به یک ائتلاف بین‌المللی بپیوندید».
از جمله امضاءکنندگان این نامه می‌توان به زرتشت احمدی‌راغب، گیتی پورفاضل، کوروش زعیم، فاطمه سپهری، محمد نوری‌زاد، آیت‌الله معصومی تهرانی و حشمت‌الله طبرزدی در داخل کشور و مری آپیک، شهره آغداشلو، داریوش اقبالی، پرویز صیاد، عبدالستار دوشوکی، علی اکبر امیدمهر و سام رجبی در خارج از کشور اشاره کرد.
درباره سند همکاری ۲۵ ساله بین ایران و چین هیچ اطلاعات رسمی منتشر نشده است ولی منتقدان و مخالفان جمهوری اسلامی به شدت از آن انتقاد کرده‌اند. برخی از منتقدان، از جمله وزارت خارجه ایالات متحده، این توافق پیشنهادی را با عهدنامه ترکمنچای بین ایران و روسیه تزاری مقایسه می‌کنند؛ عهدنامه‌ای که بر اساس آن ایران کنترل بخش‌هایی از سرزمین خود را در جنوب قفقاز به روسیه واگذار کرد.
مقام‌های ایرانی این انتقادها را بی‌پایه دانسته و قول داده‌اند که پس از نهایی شدن متن توافق، آن را علنی بسازند.
