کارشناسان معتقدند تحریمهای آمریکا علیه ترکیه به دلیل خرید سامانههای موشکی از روسیه نرمتر از آن حدی است که انتظار میرفت، به اقتصاد ترکیه لطمه شدیدی نخواهد زد و آنکارا میتواند با شروع دوران ریاست جمهوری جو بایدن برخی از اختلافات با واشینگتن را پشت سر بگذارد.
آمریکا از چند سال پیش تحریم ترکیه را در دستور کار قرار داده بود و بالاخره روز دوشنبه ۲۴ آذر دولت دونالد ترامپ در آخرین تصمیمات خود مفاد این تحریمها را اعلام کرد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، واکنش مقامات دولت ترکیه خشمگینانه ولی درعین حال بسیار سنجیده بود. فخرالدین آلتون، مسئول مطبوعاتی ریاست جمهوری ترکیه این تحریمها را «غیرمنطقی، بی ثمر و متناقض با روح همکاری دو کشور» توصیف کرد.
تنها هدف تحریمهای آمریکا اداره تدارکات نیروهای مسلح ترکیه است و در نتیجه بسیار محدودتر از آن حدی است که انتظار میرفت. طبق این تحریم اعطای وام و اعتبار یا واگذاری جواز تولید تجهیزات آمریکایی به اداره تدارکات ارتش ترکیه در آینده ممنوع، مقامات ارشد این نهاد حق سفر به آمریکا را نخواهند داشت و داراییهای آنها مسدود میشود.
این تحریمها همکاریهای نظامی بین دو کشور را محدود نمیکند و بانکهای ترکیه، رجب طیب اردوغان و حلقه نزدیکان او را هدف نگرفتهاست.
انتشار مفاد این تحریمها روی ارزش برابری لیر ترکیه با دلار آمریکا تأثیری نداشت.
امر پکر، کارشناس پژوهشکده «گروه یوروآسیا» گفت: «با وجود ریسکهایی در کوتاه مدت تصمیم دونالد ترامپ برای رئیس جمهور ترکیه یک موهبت است. تصمیم دونالد ترامپ در آخرین روزهای ریاست جمهوری برای اعمال تحریمهای خفیف علیه ترکیه موانع برای آغاز دور جدیدی از مناسبات بین دو کشور در دوران ریاست جمهوری جو بایدن را از سر راه برمیدارد.»
ترکیه پس از مخالفت دولت باراک اوباما با فروش موشکهای «پاتریوت» که سامانه دفاع ضد موشکی اکثر اعضای ناتو است به مسکو روی آورد و پس از چند سال مذاکره بالاخره در سال ۲۰۱۹ اولین بخش از سامانه موشکی اس ۴۰۰ را از روسیه تحویل گرفت.
دونالد ترامپ که با رئیس جمهور ترکیه مناسبات شخصی خوبی دارد تا آخرین روزهای دوران ریاست جمهوری از تحریم ترکیه اجتناب کرد.
کنگره آمریکا اخیراً با تصویب لایحه بودجه نظامی دولت ترامپ را مجبور کرد که یا ترکیه را تحریم یا این لایحه را وتو کند. به نظر میرسد که رئیس جمهور آمریکا برای پرهیز از کشمکش با کنگره بالاخره به تحریم ترکیه تن دادهاست.
کارشناسان اقتصادی میگویند تحریمهای ترکیه بسیار خفیف تر از تحریمهای ایران یا تحریمهایی است که آمریکا در سال ۲۰۱۴ به دلیل الحاق ناحیه کریمه علیه روسیه وضع کرد.
تحلیلگران سیاسی نیز معتقدند که اگر تحریمهای ترکیه توسط دولت ترامپ وضع نمیشد جو بایدن که به دلیل کارنامه حکومت ترکیه در زمینه حقوق بشر و برخورد با مخالفان زمانی رجب طیب اردوغان را «یک مستبد» توصیف کرده بود در آغاز دوران ریاست جمهوری خود در موقعیت دشواری قرار میگرفت.
ترمیم مناسبات واشینگتن با ترکیه که در سالهای اخیر با برخی از متحدان اروپایی آمریکا مناسبات پرتنشی داشته میتواند به دیپلماسی منطقه ای آمریکا کمک کند. درعین حال باید در نظر داشت که آنکارا با وجود معاملات تسلیحاتی با روسیه در برخی از بحرانهای منطقه ای کاملاً در برابرمسکو قرار گرفته و دور کردن ترکیه از روسیه میتواند برای دولت بایدن امتیاز بزرگی باشد.
هم واشینگتن و هم آنکارا میتوانند از یک سرآغاز جدید در مناسبات دو کشور سود ببرند.
رجب طیب اردوغان میخواهد قبل از انتخابات آینده وضعیت اقتصادی ترکیه را بهبود بخشد. کارشناسان اقتصادی معتقدند که در طول سالهای اخیر به دلیل احتمال تحریم ترکیه توسط آمریکا اقتصاد این کشور وضعیت لرزانی داشت. اکنون با اعلام تحریمها که پیامدی نخواهد داشت اقتصاد ترکیه میتواند به حالت عادی بازگردد.
با این همه برخی از کارشناسان معتقدند که رجب طیب اردوغان دولت آینده آمریکا را تحت فشار قرار خواهد داد تا این تحریمها را لغو کند. اما مقامات آمریکایی تاکنون بارها تأکید کردهاند که بدون حل اختلاف مربوط به خرید موشکهای روسی مناسبات دو کشور نمیتواند به حالت مطلوب بازگردد.
سرنوشت روابط آنکارا و واشینگتن به مناسبات جو بایدن با رجب طیب اردوغان بستگی خواهد داشت.