یکی از مشکلات تولیدات صنعت خودرو در ایران قدیمی بودن گیربکس (جعبهدنده) است و حالا ایرانخودرو قصد دارد در این بخش چندین محصول جدید را وارد بازار کند.
صنعت خودرو در ایران پس از ۵۰ سال مانند موجود ناقص و نارسی است که برخی بخشهای آن تا حدودی رشد کرده است اما بخشهای دیگر بدون رشد باقی مانده است. حدود دو دهه است که ایران در زمینه طراحی بدنه و موتور خودرو شاهد برخی موارد توسعه بوده، اما در بخش گیربکس و سیستم تعلیق، شرکتهای ایرانی همچنان به تولیدات قدیمی وابستهاند.
با این حال شرکت ایرانخودرو در تلاش است تا دانش ساخت دو گیربکس جدید را از طریق برخی شرکتهای چینی به دست آورد و این در حالی است که شرکت سایپا همچنان در این زمینه عقبتر است و گیربکس تغییر ضریب دنده دادهشدهٔ پراید را استفاده میکند و قرار است در خودروی جدید خود با نام «آریا» هم از یک گیربکس چینی بهره بگیرد.
شرکت ایرانخودرو تا کنون به سه جعبهدنده وابسته بوده است. جعبهدندهٔ خانوادهٔ پیکان، جعبهدندهٔ پژو ۴۰۵ و جعبهدندهٔ پژو ۲۰۶ تمام محصولات این شرکت را که ظاهر جدیدی هم دارند پوشش میدهد. اغلب این گیربکسها با تغییرات محدودی روی محصولات گوناگونی استفاده میشود.
ایرانخودرو تنها شرکت ایرانی است که تا حدودی با کمک شرکتهای آلمانی به دانش ساخت موتور دست پیدا کرده اما حتی برای موتورهای جدید خود هم تا امروز از گیربکسهای بسیار قدیمی استفاده میکرد.
سالهاست که گیربکسهای جدید اتوماتیک یا سیویتی در جهان در حال استفاده هستند اما شرکتهای ایرانی نتوانستهاند از چنین محصولاتی استفاده کنند.
پیش از خروج آمریکا از برجام، شرکت ایرانخودرو با کمک شرکت هیوندایی پاور تک و شرکت سایپا با کمک شرکت پانچ بلژیک به دنبال ساخت گیربکسهای جدید اتوماتیک و «سیویتی» بودند. این گیربکسها مدرنتر هستند و مصرف سوخت کمتری را برای خودرو ایجاد میکنند. اما با خروج آمریکا از برجام این همکاریها به نتیجه نرسید.
ایرانخودرو اما اکنون اعلام کرده است که به دانش ساخت گیربکسهای جدید دست پیدا کرده است.
فرشاد مقیمی، مدیرعامل گروه صنعتی ایرانخودرو، از تولید سری جدید گیربکسها در این شرکت خبر داده و گفته «در سال آینده بیش از ۷۸ هزار دستگاه خودرو از تولیدات ایرانخودرو به گیربکس ششسرعته مجهز میشود».
در محصولات این شرکت تا کنون از گیربکس ششسرعته استفاده نشده است. این گیربکس شش دندهٔ جلو و یک دندهٔ عقب دارد.
این گیربکسها کمک میکنند مصرف سوخت تا حدودی کاهش یابد اما فناوری آن جدید نیست، هرچند سالهاست خودروهای ایرانی فاقد همین هم بودهاند.
محصولاتی که در حال حاضر قرار است این گیربکس روی آنها نصب شود رانا پلاس، دناپلاس و دناپلاس بهینه است. این محصولات قیمت بیشتری نسبت به مدلهای عادی دارند.
مدیرعامل گروه صنعتی ایرانخودرو همچنین گفته است: «بهزودی شاهد تولید گیربکس ششسرعتهٔ نیمهاتوماتیک و در کنار آن گیربکس ششسرعتهٔ اتوماتیک خواهیم بود. در سال ۱۴۰۰ گیربکس ششسرعتهٔ نیمهاتوماتیک تولید خواهد شد و در همین سال گیربکس ششسرعتهٔ اتوماتیک با ۳۰ درصد داخلیسازی اجرا میشود. هدف اصلی دستیابی به گیربکس دو کلاچه یا همان DCT است که امیدواریم تا سال ۱۴۰۲ محقق شود.»
گیربکس اتوماتیک ایرانخودرو در اصل یک گیربکس شرکت میتسوبیشی است که دانش فنی آن از طریق شرکت چینی دانگ اتومبیل به ایرانخودرو منتقل شده است.
گیربکس دو کلاچه هم نوعی گیربکس اتوماتیک است که سرعت تعویض دنده در آن بسیار بیشتر از گیربکسهای عادی است.
شرکت صنعتی نیرو محرکه قرار است این محصولات را تولید کند. این شرکت اعلام کرده است که «بهبود مصرف سوخت و کاهش آلایندهها بهخصوص در سرعت ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت از مزایای این گیربکس است. در این زمینه حدود هفت درصد کاهش مصرف سوخت و به دنبال آن، کاهش آلایندهها رخ خواهد داد.»
هنوز نمیتوان بهصورت مستقل این ادعا را تأیید کرد چرا که هیچ مؤسسه یا نشریهٔ تخصصی مستقلی این اعداد را تأیید نکرده است.
تلاش ایرانخودرو برای توسعه گیربکس در حالی در حال انجام است که شرکت سایپا و دیگر شرکتهای ایرانی در این زمینه عقباند. شرکت ایرانخودرو هم قرار است این محصولات را تنها در مدلهای خاص خود استفاده کند و همچنان بیشتر محصولات صنعت خودروی ایران از جعبهدندههایی با فناوری قدیمی استفاده میکنند.