معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی روز ۱۳ اسفندماه در نشست «اجرایی‌سازی برنامه صیانت از جمعیت» با گلایه از اینکه «کاهش جمعیت روی همه موضوعات تأثیر گذاشته است»، گفت که «تک‌فرزندها اغلب افسرده می‌شوند». علیرضا رئیسی همچنین افزود که «بسیاری از کودکان تک‌فرزند، لوس و وابسته هستند».
آیا ادعای او درست است؟ و کودکان در خانواده‌های تک‌فرزند به افرادی «لوس»، «افسرده» و «وابسته» تبدیل می‌شوند؟
طبق گزارش افراد و نهادهای مسئول در جمهوری اسلامی، حدود یک چهارم از مردم ایران عمدتاً به دلایل اقتصادی و اجتماعی درگیر افسردگی هستند. از سوی دیگر و در پیروی از علی خامنه‌ای، سیاست افزایش فرزندآوری و انتقاد از تک‌فرزندی در ایران به شدت دنبال می‌شود. این همه در حالی است که اساساً معیاری علمی برای شناسایی «لوس» بودن افراد وجود ندارد. از این رو، سخنان معاون وزیر بهداشت ادعایی گمراه‌کننده درباره ویژگی فرزندان در خانواده‌های تک‌فرزند و همچنین دلیل شیوع افسردگی در میان مردم ایران است.
روانشناسان درباره دلایل اصلی افسردگی کودکان از عواملی همچون طلاق و بی‌توجهی والدین، استرس، عملکرد تحصیلی ضعیف، سوء استفاده جنسی، خشونت خانوادگی و عوامل ژنتیکی نام می‌برند. همچنین درباره افسردگی در ایران و ریشه‌های آن تاکنون گزارش‌های متعددی منتشر شده است. از جمله، در مهرماه سال گذشته رئیس «خانه روانشناسان و مشاوران و حِرف یاورانه کشور» گفت که « ۲۴ درصد از جمعیت کشور به نوعی درگیر افسردگی هستند».
بهروز بنیادی، عضو کمیسیون بهداشت در مجلس شورای اسلامی هم دی‌ماه سال گذشته از «بیکاری، مشکلات معیشتی، تبعیض و شکاف طبقاتی» به عنوان عوامل موثر در ایجاد افسردگی اجتماعی» یاد کرد. این دلایل یاد شده، به عنوان ریشه های اصلی افسردگی کودکان و بزرگسالان در جامعه ایران، اساساً ارتباط مستقیمی با تک‌فرزند بودن ندارند.
همچنین ادعای معاون وزیر بهداشت مبنی بر «لوس» شدن فرزندان در خانواده‌های تک فرزند نیز قابل اندازه‌گیری نیست چرا که معیاری برای تعریف دقیق و اندازه‌گیری میزان لوس بودن افراد وجود ندارد.
سیاست افزایش جمعیت بعد از سخنرانی علی خامنه‌ای در مهرماه سال ۱۳۹۱ در بجنورد به صورت گسترده‌ای -بی‌اعتنا به مشکلات معیشتی و بویژه بیکاری - در دستور کار مقام‌های جمهوری اسلامی قرار گرفته است. خامنه‌ای در این سخنرانی، سیاست کنترل جمعیت در سال‌های پیش از آن را «خطا» توصیف کرد و افزود: «این را خدای متعال و تاریخ بر ما ببخشد». خبرگزاری تسنیم در تیرماه گذشته در گزارشی نوشت که علی خامنه‌ای در ۹ سال گذشته بیش از ۴۲ بار بر ضرورت افزایش فرزندآوری تأکید کرده است.
در یکی از جدیدترین موارد تبلیغ فرزندآوری، احمد علم الهدی، امام جمعه مشهد در خطبه‌های نماز جمعه روز ۱۵ اسفندماه گفت که «پیشگیری از فرزندآوری یکی از موارد فحشاست».
سخنان معاون بهداشت «وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» در دولت حسن روحانی مبنی بر لوس، وابسته و افسرده بودن فرزندان در خانواده‌های تک‌فرزند، ادعایی گمراه‌کننده درباره ریشه‌های خودداری خانواده‌ها از فرزندآوری بیشتر و همچنین ویژگی‌های شخصیتی افرادی است که در خانواده‌های تک‌فرزند، متولد و بزرگ می‌شوند. علیرضا رئیسی با این ادعای گمراه‌کننده، سیاست‌های مطلوب علی خامنه‌ای برای افزایش جمعیت در ایران را تبلیغ می‌کند.
