محمد خاتمی، رئیس جمهوری پیشین ایران، در پیامی ویدئویی به مناسبت نوروز ۱۴۰۰ گفت که همه مقامات جمهوری اسلامی باید بابت سیاست‌های نادرست، کاستی‌ها و مشکلات کشور از ملت ایران «عذرخواهی کنند».
او گفته است تنها با اصلاح سیاست‌ها، رویکرد‌ها و روش‌های کنونی است که «عذرخواهی واقعی» از مردم معنا خواهد یافت.
او در پیام خود اما اشاره‌ای به جزئیات این کاستی‌ها نکرده و درباره چگونگی «اصلاح سیاست‌ها» توضیحی نداده است.
آقای خاتمی گفته است خودش نیز گرچه اکنون «کاره‌ای» نیست اما بابت «کاستی‌ها و کمبود‌ها» و کوتاهی‌های احتمالی در کارنامه کاری‌اش عذرخواهی میکند.
محمد خاتمی از حامیان اصلی حسن روحانی در دو دوره اخیر انتخابات ریاست جمهوری ایران بود که توانست حامیان خود را به انتخاب آقای روحانی ترغیب کند.
عملکرد حسن روحانی در حوزه‌های مختلف از جمله اقتصادی، سیاسی و مدنی با انتقادهای گسترده‌ای از سوی جناح‌های مختلف در داخل و خارج از ایران مواجه بوده است. سال‌های اخیر شاهد بالا رفتن بی‌سابقه قیمت‌ها، گسترش فقر، تداوم برخوردهای امنیتی با فعالان سیاسی و مدنی و روزنامه‌نگاران و سرکوب گسترده اعتراضات مردمی بوده است.
رئیس جمهوری پیشین ایران در بخش دیگری از پیامش بر تامین عدالت در همه عرصه‌ها و تامین حقوق شهروندی در جمهوری اسلامی تاکید کرد و راه تحقق آن را برگزاری «انتخابات آزاد و فراگیر» از سوی حاکمیت دانست.
آقای خاتمی افزود در این صورت، «بعضی از دلسردی‌هایی که به‌حق یا به ناحق موجود بوده از بین خواهد رفت».
او اما توضیح نداده است که منظورش از انتخابات «آزاد و فراگیر» در نظام جمهوری اسلامی چیست و چگونه در این ساختار با وجود مقام رهبر، نظارت استصوابی و قانون اساسی فعلی که نامزدی را محدود به «رجل» شیعه معتقد به نظام میکند، امکان تضمین آزادی و فراگیری انتخابات وجود دارد.
رئیس جمهوری پیشین ایران در ادامه پیام نوروزی خود توافق هسته‌ای برجام را از دستاوردهای «مثبت» و «نجات‌بخش» دولت حسن روحانی خواند و تاکید کرد که اگر برجام ادامه می‌یافت، «وضعیت بسیار بهتری از امروز» حاکم بود.
او ابراز امیدواری کرد که با همکاری آمریکا و اروپا، تلاش‌ها برای زنده ماندن برجام به ثمر بنشیند و حاکمیت ایران نیز با در پیش گرفتن «رویکردی تعاملی» براساس «منافع ملی» عمل کند.
آمریکا برای احیای برجام خواهان بازگشت جمهوری اسلامی به تعهدات هسته‌ای خود شده است، اما حکومت و دولت حسن روحانی می‌گویند ابتدا آمریکا باید روند لغو تحریم‌ها را آغاز کند.
آقای خاتمی در بخش پایانی پیام خود، آیت‌الله سیستانی را نماد «اسلام رحمانی» و عاری از خشونت توصیف کرد و دیدار این مرجع تقلید شیعه با پاپ فرانسیس را رویدادی مهم دانست.
وب‌سایت رویداد ۲۴ نیز اوایل اسفندماه سال جاری گزارش داده بود که محمد خاتمی نامه‌ای مفصل به رهبر جمهوری اسلامی نوشته و از او خواسته است که «مشکلات موجود در کشور را حل کند».
در این نامه به مواردی چون «مذاکرات با آمریکا و انتخابات ۱۴۰۰ و حصر» رهبران جنبش سبز نیز اشاره و تاکید شده است که اگر برخی از این مسائل «به صورت حل نشده به آینده موکول شود، مشکلات سختی برای جمهوری اسلامی به جا خواهد گذاشت».
رفع حصر یکی از وعده‌های انتخاباتی حسن روحانی و حامیان اصلاح‌طلبش بود که عملی نشده است.
او در بخش دیگری از نامه ۳۷ صفحه‌ای خود تاکید کرده بود که «هیچ‌گاه علیه انقلاب و رهبری و حاکمیت» نیست و «اصلاح‌طلبان نیروهای وفادار به رهبر و نظام» هستند که «توان خود را برای حفظ نظام گذاشته‌اند».
محمد خاتمی پس از رویدادهای مربوط به انتخابات سال ۸۸، اجازه دیدار با رهبر جمهوری اسلامی را ندارد. او در طول این مدت نامه‌هایی به علی خامنه‌ای نوشته یا درخواست ملاقات کرده است که بر اساس اخبار منتشره، بی‌پاسخ مانده‌اند.
اظهارات اخیر محمد خاتمی در شرایطی بیان می‌شود که در سال‌های اخیر رشته اعتراضات سراسری در ایران، ازجمله در دی‌ماه ۹۶، مردادماه ۹۷ و آبان‌ماه ۹۸ کلیت نظام جمهوری اسلامی را هدف گرفته‌اند و در آن‌ها شعارهایی علیه اصلاح‌طلبان نیز سر داده شده است.
یکی از معروف‌ترین این شعارها «اصلاح‌طلب، اصولگرا، دیگه تمومه ماجرا» بوده که در تجمعات مختلف سر داده شده است.
