چند روز پس از امضای قرارداد همکاری راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین، محمدرضا کشاورززاده، سفیر ایران در چین، با انکار گزارش‌های مربوط به «نسل کشی» مسلمانان ایغور توسط دولت چین، گفته است اقدامات دولت چین باعث شده مسلمانان این منطقه «از زندگی بهتری برخوردار» شوند.
او در گفت‌وگویی که در رادیو بین‌المللی چین منتشر شده، مدعی شده است که فعالیت‌های دولت چین در این منطقه « جرم و خشونت و کشتار نژادی نیست، بلکه تلاش برای فقر زدایی است و کسانی که درباره وضعیت مردم این منطقه «دروغ بافی» می‌کنند، «نمی‌خواهند شاهد پیشرفت چین باشند».
خبرگزاری ایرنا در گزارشی درباره این موضوع نوشته است که رسانه‌های چینی از حرفهای سفیر ایران در چین و سفر او به ایالت سین‌کیانگ «تقدیر» کرده و گفته‌اند: «از دوستان ایرانی تشکر می کنیم که واقعیات سین کیانگ را به جهان نشان دادند».
تقدیر و ستایش سفیر ایران از اقدامات چینی‌ها در نقض حقوق مسلمانان ایغور در حالی صورت می‌گیرد که نهادهای بین‌المللی مدافع حقوق بشر در سال‌های اخیر گزارش‌های مستندی در مورد کار اجباری، شکنجه، کنترل شدید و سرکوب مسلمانان اویغور منتشر کرده‌اند.
طبق برآوردهای سازمان ملل متحد، دست‌کم یک میلیون نفر از جامعه اقلیت اویغور و دیگر اقلیت‌های مسلمان در ایالت سین‌کیانگ بازداشت شده و در مراکزی نگهداری می‌شوند.
برخی از گزارش‌های تحلیلی و همچنین برآورد وزارت خارجه آمریکا، تعداد مسلمانان بازداشت شده و تحت فشار را تا دو میلیون نفر برآورد کرده‌اند.
دولت آمریکا اکتبر ۲۰۱۹ برای تعدادی از مقامات دولت چین که «مسئول» بازداشت مسلمانان در سین کیانگ تلقی می‌شوند محدودیت‌هایی در زمینه صدور روادید وضع و بیش از ۲۰ شرکت و موسسه چینی را به جرم مشارکت در نقض حقوق و آزار اقلیت اویغور تحریم کرده بود.
مایک پومپئو، وزیر خارجه سابق آمریکا، اولین مقام ارشد غربی بود که در توصیف سیاست چین در سین‌کیانگ از عبارت «نسل‌کشی» استفاده کرد.
به گفته لیندا توماس گرینفیلد، گزینه جو بایدن برای نمایندگی در سازمان ملل، دولت جدید آمریکا از کاربرد مفهوم «نسل‌کشی» حمایت می‌کند.
پارلمان کانادا نیز روز چهارم اسفند با تصویب قطعنامه‌ای که لازم الاجرا نیست، رفتار حکومت چین با مسلمانان اویغور را «نسل‌کشی» دانست.
دولت بریتانیا هم در دی ماه ۹۹، نقض حقوق بشر اقلیت مسلمان اویغور را تحت عنوان «بربروار» محکوم و مقررات جدیدی را برای منع واردات کالاهای مشکوک به استفاده از کار اجباری این اقلیت وضع کرده بود.
علاوه بر این، وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز روز دوم فروردین امسال با تحریم چهار مقام و یک نهاد چینی به دلیل نقض حقوق مسلمانان اویغور ساکن ایالت سین‌کیانگ چین موافقت کردند.
با وجود واکنش‌های گسترده جهانی به نقض حقوق بشر مسلمانان در چین، خبرگزاری ایرنا در گزارش خود به نقل از رسانه‌های چینی نوشته است که اتهامات این کشورها «دروغ پردازی و اتهام» بوده و دیپلمات‌های ایرانی با سفر به این منطقه، خلاف بودن این اتهامات را نشان داده‌اند.
بر اساس این گزارش، سفیر ایران در چین در این سفر با «کسانی که در مرکز آموزش حرفهای سین‌کیانگ آموزش دیده اند، گفت‌و‌گو کردند».
منظور از «مرکز آموزش حرفهای» سین‌کیانگ، اردوگاه‌های «بازآموزی» اجباری چین است که هزاران زن و مرد را در خود جای داده است و بر اساس گزارش روزنامه گاردین، پس از راه‌اندازی این اردوگاه‌ها، هزاران کودک اویغور تنها و بی‌سرپرست به حال خود رها شده‌اند.
فعالان اقلیت اویغور می‌گویند دولت چین از اردوگاه‌های بازآموزی برای شستشوی مغزی مردم و نابود کردن فرهنگ ویژه‌ای قوم و هویت اسلامی آنها استفاده می‌کند.
علاوه بر این، نتایج یک تحقیق که تیرماه سال گذشته منتشر شد، نشان می‌دهد نهادهای دولت چین با هدف کنترل رشد جمیعت اویغور ساکن ایالت غربی سین کیانگ زن‌های اين اقلیت را به شکل اجباری عقیم می‌کنند.
گزارش‌هایی درباره «تجاوز سیستماتیک» به زنان مسلمان این منطقه نیز منتشر شده است که مانند همه گزارش‌ها از سوی دولت چین تکذیب شده است.
دولت چین می‌گوید اردوگاه‌های این منطقه را با هدف مبارزه با «افراط‌گرایی» ایجاد کرده و واکنش دولت‌های غربی را «مداخله جویانه» خوانده است.
حکومت ایران تاکنون نه تنها از اقدامات دولت چین انتقاد نکرده، بلکه بارها از وضعیت حقوق مسلمانان در این منطقه ابراز رضایت و حمایت کرده است.
علی مطهری، نماینده پیشین مجلس، مرداد سال گذشته به نقل از یکی از مقام‌های وزارت خارجه ایران گفت ایران «به دلیل نیاز اقتصادی مجبور به سکوت» است.
