مقامات و منابع خاورمیانهای روز چهارشنبه اول اردیبهشت از برنامهریزی برای برگزاری «دور دوم» گفتوگوها میان تهران و ریاض خبر دادند. بحران یمن و توافق هستهای ایران از محورهای اصلی این نشست عنوان شده است.
آنطور که منابع آگاه میگویند دور دوم این گفتوگوها تا پایان ماه جاری میلادی (آوریل) یا اوایل ماه مه برگزار میشود.
پیشتر روزنامه «فایننشال تایمز» روز ۲۹ فروردین گزارش داد که مقامات ارشد جمهوری اسلامی و عربستان سعودی، شش سال پس از قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور، اوایل ماه آوریل در بغداد مذاکرات «مستقیم» انجام دادند.
خبرگزاری فرانسه نیز ۳۰ فروردین ضمن تایید این خبر، به نقل از یک مقام عراقی و یک دیپلمات غربی نوشت که هیاتهای دو کشور به ریاست علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران و خالد بن علی الحمیدان، رئیس وزارت اطلاعات عربستان، در بغداد با هم دیدار کردهاند.
پس از حمله به اماکن دیپلماتیک عربستان در تهران و مشهد در دیماه ۹۴، ریاض روابط خود را با تهران قطع کرد. روابط دو کشور در سالهای اخیر، به دنبال درگیریها در سوریه و یمن و افزایش رقابتهای منطقهای تیرهوتار شده است.
ائتلاف به رهبری عربستان سالهاست که با حوثیهای شیعه مورد حمایت ایران در یمن در جنگ است. در سال ۲۰۱۹ حملاتی به کشتیها و تاسیسات نفتی عربستان انجام شد که ریاض همراه با اروپا و آمریکا انگشت اتهام را به سوی حکومت ایران نشانه رفتند.
وعده توقف حملات حوثیها در قبال حمایت عربستان از برجام
در همین زمینه، مقامات نظامی آمریکا روز ۳۱ فروردین اعلام کردند که از ژانویه سال جاری میلادی تا کنون، حوثیهای مورد حمایت حکومت ایران در یمن با موشکهای بالستیک و کروز و همچنین با پهپاد ۱۵۰ حمله علیه زیرساختها، اهداف نظامی و غیرنظامی عربستان انجام دادهاند.
خبرگزاری رویترز روز چهارشنبه به نقل از یک مقام امنیتی خاورمیانه، دیدار مقامات تهران و ریاض را «بسیار سازنده» توصیف کرد.
به گفته این مقام، ایرانیها وعده دادهاند که از نفوذ خود برای متوقف کردن حملات حوثیها به عربستان سعودی استفاده کنند. آنها در عوض، خواستار حمایت ریاض در مذاکرات هستهای هستند.
گزارشها حاکی است که سعید ایروانی، معاون شورای عالی امنیت ملی ایران، نیز در این گفتوگوها حضور داشته است.
منابع آگاه، همچنین تعیین تاریخ دقیق گفتوگوهای آینده میان تهران و ریاض را منوط به پیشرفت مذاکرات مربوط به احیای برجام در وین دانستند.
این سخنان در حالی مطرح میشود که مقامات ایرانی و سعودی انجام این مذاکرات را بهطور رسمی تایید یا تکذیب نکردهاند. با وجود این، سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران، روز ۳۰ فروردین گفت که جمهوری اسلامی از مذاکرات با عربستان استقبال میکند.
پس از آن ایرج مسجدی، سفیر ایران در عراق، در سخنانی مشابه اظهار داشت که جمهوری اسلامی از میانجیگری بغداد میان ایران و کشورهای عرب منطقه استقبال میکند.
وزارت خارجه عربستان، پیش از این، با ابراز نگرانی از تصمیم حکومت ایران برای غنیسازی ۶۰ درصدی، از جامعه جهانی خواسته بود تا تدابیری برای جلوگیری از دستیابی حکومت ایران به سلاح هستهای اتخاذ کند.
دومین دور مذاکرات ایران و کشورهای حاضر در توافق «برنامه جامع اقدام مشترک» یا برجام که آمریکا در آن به صورت غیرمستقیم مشارکت دارد، روز سهشنبه به پایان رسید. قرار است هیاتهای نمایندگی اصلی یعنی ایران و آمریکا برای مشورت به پایتختهای خود بازگردند.