آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز دوشنبه ۱۰ خرداد در گزارش تازهای اعلام کرد که ذخایر اورانیوم غنیشده ایران به ۱۶ برابر سقف مجاز در توافق بین تهران و قدرتهای جهانی، موسوم به برجام، رسیده است.
آژانس تخمین زده که این ذخایر بالغ بر سه هزار و ۲۴۱ کیلوگرم است ولی هشدار داده که نمیتواند رقم دقیق را اعلام کند.
سقف تعیین شده برای اورانیوم غنی شده ایران ۲۰۲ کیلوگرم است.
آژانس در گزارش خود گفته که از زمان متوقف شدن پروتکل الحاقی توسط ایران در اسفند پارسال، به دادههایی که برای نظارت بر برنامه هستهای ایران ضروری است دسترسی ندارد.
گزارش آژانس در اختیار اعضای شورای حکام قرار گرفته و خبرگزاریهای بینالمللی نیز به نسخهای از آن دست یافتهاند. این گزارش میگوید که این نهاد به «دادههای دوربینهای نظارتی آژانس و دستگاههای مهر و موم الکترونیکی خود یا به اطلاعاتی که توسط دستگاههای اندازهگیری ثبت میشوند دسترسی ندارد».
تهران و آژانس اسفند پارسال خبر دادند که به توافقی سه ماهه برای ثبت دادههای مربوط به رصد تاسیسات غنیسازی ایران دست یافتهاند ولی این دادهها در اختیار آژانس قرار نمیگیرد تا توافقی در مورد برجام صورت گیرد. طرفین اخیرا این توافق را که مهلت آن منقضی شده بود برای یک ماه دیگر تمدید کردند.
بر اساس این توافق، آژانس حدود دو هزار مهر و موم روی مواد و دستگاهها قرار داده است که بازرسان به صورت الکترونیکی به آنها دسترسی دارند.
گزارش روز دوشنبه آژانس نشان میدهد که محدودیتهای اعمال شده برای بازرسی این نهاد فراتر از توافق صورت گرفته است و آژانس فقط میتواند ذخایر اورانیوم ایران را تخمین بزند نه اینکه رقم دقیق آن را اعلام کند.
ایران در حال حاضر در سه سطح ۴.۷ درصد، ۲۰ و ۶۰ درصد اقدام به غنیسازی اورانیوم میکند.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، در مصاحبه روز پنجم خرداد خود با فایننشنال تایمز، با اشاره به غنیسازی ۶۰ درصدی ایران گفته که تهران «در حال غنیسازی اورانیوم در سطحی از خلوص است که فقط کشورهای سازنده بمب [اتمی] به آن میرسند».
ایران یکسال پس از خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت ۹۷، به تدریج از تعهدات خود در برجام عدول کرده و از زمان ریاستجمهوری جو بایدن در کاخ سفید در ژانویه امسال، فعالیتهای خود در زمینه غنیسازی را تشدید کرده است.
تهران امیدوار است با اعمال فشار بر دولت جدید آمریکا بتواند واشینگتن را به برجام بازگرداند و تحریمهای فلجکننده ایالات متحده را علیه ایران لغو کند.
اما دولت بایدن اعلام کرده که ابتدا ایران باید به تعهدات خود در برجام بازگردد تا تحریمها لغو شود. جمهوری اسلامی میگوید ابتدا آمریکا باید به این توافق برگردد و ۱۵۰۰ تحریم وضع شده در دوره دولت ترامپ لغو شود.
تاکنون پنج دور مذاکره بین طرفین در وین برگزار شده است تا در مورد بازگشت ایران و آمریکا به برجام توافق صورت گیرد. به رغم اینکه گفته میشود پیشرفتهایی در این مذاکرات صورت گرفته است ولی طرفین هنوز اعلام نکردهاند که به توافق رسیدهاند.