مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی از بدهی ۶۰ میلیارد دلاری شرکت ملی نفت ایران تا پایان سال ۹۸ خبر داد.
این نهاد وابسته به مجلس شورای اسلامی در گزارش قبلی خود میزان بدهی شرکت ملی نفت ایران تا پایان سال ۹۷ را ۵۰ میلیارد دلار گزارش داده بود، بدین ترتیب در سال ۹۸ حدود ۱۰ میلیارد دلار به بدهی این شرکت افزوده شده است. هنوز آماری از وضعیت بدهی‌های این شرکت در سال گذشته منتشر نشده است.
۶۰ میلیارد دلار معادل کل درآمد سالانه صادرات نفت، محصولات نفتی و گاز ایران در دوران قبل از تحریم‌ها است. بانک مرکزی این رقم را برای سال گذشته ۲۱ میلیارد دلار گزارش داده که نشان از سقوط چشمگیر درآمدهای نفتی کشور به خاطر تحریم‌های آمریکا دارد.
تنها ۱۴.۵ درصد از درآمدهای صادرات نفت و گاز کشور سهم شرکت ملی نفت ایران است و معلوم نیست این شرکت چگونه بدهی‌های سنگین و فزاینده خود را در آینده تسویه خواهد کرد.
بر اساس این گزارش که در سایت مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر شده، سرمایه‌گذاری‌های نفتی طی سالهای ۹۷ و ۹۸ به شدت سقوط کرده است.
بر اساس این گزارش، پارسال تنها ۳.۳ میلیارد دلار و سال ۹۷ تنها ۳ میلیارد دلار در حوزه بالادستی نفت (بخش اکتشاف و تولید) سرمایه‌گذاری شده است، در حالی که این رقم در سالهای ۹۲ تا ۹۶ به طور متوسط نزدیک ۸ میلیارد دلار در سال بوده است.
مرکز پژوهش‌های مجلس همچنین هشدار داده است که میادین کشور به سرعت در حال پیر شدن و افت تولید هستند و توسعه میادین مشترک نفتی با همسایگان ایران با تاخیر زیاد مواجه شده است.
قبلا وزارت نفت ایران و همچنین اداره اطلاعات انرژی آمریکا گزارش داده بودند که بیش از ۸۰ درصد میادین فعال نفتی ایران در نیمه دوم عمر خود هستند و به خاطر افت فشار مخزن‌های نفتی، تولید آنها هر سال ۸ تا ۱۲ درصد کاهش می‌یابد.
ایران طی یک دهه گذشته با توسعه برخی میادین جدید مانند میادین غرب کارون سعی کرده است افت تولید میادین کهنه را جبران کند، موضوعی که به بحران‌های زیست‌محیطی تبدیل شده است. برای نمونه اخیرا گزارش شد که برای کاهش هزینه‌های توسعه میادین غرب کارون و تحویل آنها به شرکت‌های چینی، وزارت نفت مجوز خشک کردن تالاب هورالعظیم را از شورای عالی امنیت ملی در سال ۱۳۸۹ گرفته است.
شرکت‌های ساینوپک و سی‌ان‌پی‌سی چین دو میدان آزادگان و یادآوران را بصورت نصف و نیمه در این منطقه توسعه داده و بعد از توسعه فاز اول، این پروژه‌ها را رها کردند.
میادین فعال نفتی ایران نه تنها با پدیده پیر شدن و افت تولید مواجه هستند، ضریب بازیافت آنها نیز کاهش یافته، موضوعی که مرکز پژوهش‌های مجلس نیز به آن اشاره کرده است.
ضریب بازیافت نفت یعنی درصدی از ذخایر یک میدان که در حالت طبیعی قابل بازیافت است.
این گزارش می‌گوید ضریب بازیافت میادین نفتی ایران در سال ۹۲ نزدیک ۲۹ درصد بود، اما در سال ۹۸ به ۲۷.۵ درصد افت کرده است. به عبارتی، حدود ۷۳.۵ درصد از ذخایر میادین نفتی ایران در حالت طبیعی قابل بازیافت نیست.
ایران برای افزایش ضریب بازیافت میادین نفتی نیاز به تکنولوژی‌های مدرن و همکاری شرکت‌های غربی دارد و اگر بدون توجه به این مسائل، تولید از میادین کهنه ادامه یابد، تنها یک چهارم ذخایر نفتی این میادین قابل استخراج خواهد بود و بقیه احتمالا برای همیشه در دل زمین دفن خواهد شد و هرگز قابل بازیافت نخواهد بود.
کشورهای دیگر با کمک شرکت‌های غربی ضریب بازیافت میادین خود را در زمان لازم افزایش داده و نگران دفن شدن همیشگی ده‌ها میلیارد بشکه ذخایر نفتی در دل زمین و از بین رفتن منابع ملی نیستند.
برای نمونه عربستان ضریب بازیافت نفت از میدان غوار را که بزرگترین میدان نفتی جهان است و نیمی از تولید نفت عربستان را انجام می‌دهد تا سال ۲۰۱۵ به بالای ۳۰ درصد رساند و در همان سال با جمع‌آوری دی اکسید کربن استخراج شده همراه نفت و تزریق دوباره آن به میدان، گام مهمی برای افزایش ضریب بازیافت میدان غوار به ۵۰ درصد برداشت.
عربستان امیدوار است با طرح‌ها و فناوری‌های مدرن‌تر، ضریب بازیافت این میدان را به ۷۰ درصد هم برساند.
با استفاده از گزارش‌های مرکز پژوهش‌های مجلس و رادیو فردا؛ د.خ/س.ن
