همزمان با افزایش آمار مرگومیر ناشی از کرونا در ایران به دلیل ممنوعیت اولیه واردات واکسنهای غربی توسط علی خامنهای، رسانههای نزدیک به حکومت ایران در روزهای اخیر در تلاش برای تبرئه او و معرفی مقصران دیگر برای این بحران هستند.
رسانههای نزدیک به سپاه پاسداران بویژه خبرگزاری فارس در روزهای اخیر سعی کردهاند که دستور علی خامنهای مبنی بر ممنوعیت ورود واکسنهای تولیدی در آمریکا و بریتانیا به ایران را اینطور تفسیر کنند که او فقط با واردات واکسن از آمریکا و بریتانیا مخالف بوده است و نه با واکسنهای تولیدی آنها.
مهدی فضائلی، عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر جمهوری اسلامی، در همین زمینه توئیت کرده و مدعی شده است که رهبر جمهوری اسلامی «تاکنون واکسن خاصی را ممنوع نکردهاند».
او نوشته است: «از ابتدا تاکید رهبر انقلاب خرید واکسن مطمئن بود و خرید از مبدا آمریکا، انگلیس و فرانسه را به دلایلی مطمئن نمیدانستند و نمیدانند در عین حال همان واکسنها اگر در کشورهای دیگر تولید شود منعی نداشته و ندارد».
خبرگزاری فارس نیز روز چهارشنبه به نقل از یک «منبع آگاه» مدعی شد که «واردات واکسنهای کرونا با برند انگلیسی، آمریکایی و فرانسوی که در کشور دیگری تولید شده باشد، هیچگاه ممنوع نبوده و این موضوع طی نامه رسمی از سوی رهبری به مسئولان دولت اعلام شده بود».
واکسن فایزر که پاییز ۲۰۲۰ مجوز اضطراری از سازمان غذا و داروی آمریکا دریافت کرد، محصول شرکت بیواِنتک آلمان و داروسازی فایزر آمریکاست و انحصار آن در اختیار این شرکت کرد. واکسن آمریکایی «مدرنا» نیز پاییز پارسال مجوز اضطراری مصرف دریافت کرد.
این دو واکسن بالاترین اثربخشیها را علیه ویروس کرونا دارند و در مقابل سویههای جهشیافته کرونا نیز تأثیرگذاری بالایی نشان دادهاند.
واکسن آسترازنکا هم توسط دانشگاه آکسفورد و شرکت آسترازنکا عرضه شده است و بیشترین تزریق آن در ماههای اولیه ورود به بازار، در بریتانیا بود.
پس از ممنوعیت ورود این واکسنها از سوی علی خامنهای به ایران، مقامهای وزارت بهداشت جمهوری اسلامی اعلام کردند که تلاش میکنند واکسن از دیگر کشورها وارد کنند که عمده آنها سینوفارم چین و اسپوتنیکوی روسیه است. ولی این دو کشور به وعدههای خود عمل نکردند و کمتر از تعهدشان به ایران واکسن تحویل دادند.
بسیاری از تحلیلگران همان زمان اعلام کردند که بهنظر میرسد علت اصلی ممنوعیت واردات واکسنهای آمریکایی و بریتانیایی به ایران، تلاش «ستاد فرمان اجرایی فرمان امام» برای تولید واکسن داخلی و به انحصار در آوردن بازار آن در کشور بوده است.
این ستاد که زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی فعالیت میکند، تبلیغات گستردهای را مبنی بر تولید گستردهٔ واکسن ایرانی برکت آغاز کرد، حتی وعده داد که تا شهریورماه امسال ۵۰ میلیون دُز واکسن تحویل میدهد، و عملا مانع واردات گسترده واکسن به کشور شد.
همزمان نهادهای مختلف جمهوری اسلامی بویژه نزدیک به سپاه پاسداران از چندین «واکسن» رونمایی کردند که به گفته آنها قرار است تولید شوند ولی هنوز از وضعیت آنها خبری نیست.
این آشفتگیها سبب شد که آمار مرگومیر ناشی از کرونا در کشور طی یک ماه اخیر بهشدت افزایش پیدا کند تا نهایتاً رهبر جمهوری اسلامی ناچار شد ۲۰ مرداد امسال بگوید واکسن «به هر طریق ممکن» تامین شود.
همزمان با ادامه بحران کرونا، برخی هنرمندان و فعالان سیاسی در ایران در روزها و هفتههای گذشته خواستار پاسخگویی آیتالله خامنهای شدهاند.
جعفر پناهی، کارگردان سرشناس ایرانی، روز ۲۲ مرداد در پیامی خواستار پاسخگویی مستقیم رهبر جمهوری اسلامی در قبال تصمیمات و سخنانش درباره بیماری کرونا و بحران ناشی از آن در کشور شد.
آقای پناهی در صفحه خود در اینستاگرام با انتشار بخشهایی از سخنرانیهای رهبر جمهوری اسلامی در قالب ویدئویی کوتاه پرسیده است: «آیا وقت آن نرسیده که برای یک بار هم که شده پاسخگوی سخنان ضدونقیض خود باشند و آیا به خطر انداختن جان هشتاد و پنج میلیون جمعیت ایران و مرگ صدها هزار نفر ارزش پاسخگویی دارد؟»
ابوالفضل قدیانی، فعال سیاسی و از چهرههای جنبش سبز، هم آیتالله خامنه ای را متهم کرد که «کرونا را تبدیل به آلت قتالهای علیه مردم ایران کرده است».
نرگس محمدی، فعال حقوق بشر، نیز پیشتر با اشاره به اوج گرفتن آمار مرگومیر ناشی از کرونا و روند کند واکسیناسیون در کشور مسئولیت آن را بر عهده رهبر جمهوری دانسته بود.
در روزهای اخیر، رکورد شمار قربانیان کرونا در ایران به دلیل همهگیری سویه دلتا چند بار شکسته شده و محمدرضا ظفرقندی، رئیس سازمان نظام پزشکی ایران، بر بیشتر بودن آمار واقعی کرونا از آمار رسمی وزارت بهداشت تأکید کرده و گفت که در این باره کسانی باید پاسخگو باشند که «برای تحدید ورود واکسن بیانیه دادند».
روزنامه جوان، وابسته به سپاه، روز اول شهریور اذعان کرد که «آمار جانباختگان کرونا هفت برابر آمار رسمی است».
این روزنامه مصاحبهای را با کوروش هلاکویی نائینی، استاد اپیدمولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران، منتشر کرد و بهنقل از او نوشت: «طبق آن چه ایرج حریرچی گفته است، آمار فوتیها را باید دو و نیم تا سه برابر کرد، اما من میگویم شما میتوانید آمار فوتیها را تا هفت برابر کنید».
او گفت طبق آمارهایی که از ابتدای شروع کرونا از مناطق مختلف کشور دریافت کرده، متوجه شده است که «در برخی از مناطق میتوانیم آمار رسمی را تا هفت برابر کنیم تا به آمار واقعی برسیم و در شهریورماه سال گذشته ما برآورد ۳۵۰ هزار مرگ را داشتیم».