دانشمندان و سازمان جهانی بهداشت خاطرنشان میکنند که برای دادن حکمهای قطعی در مورد سویه جدید از ویروس کرونا، یعنی «اومیکرون»، هنوز زود است، اما در دو روز اخیر در لابلای مصاحبههایی که با دستاندرکاران و دانشمندان انجام شده، اطلاعاتی را میتوان در مورد این سویه یافت.
گونه جدید ویروس کرونا که به نام پانزدهمین حرف الفبای یونانی، اومیکرون نامیده شده، در روزهای اخیر در مناطقی از کشور آفریقای جنوبی ظاهر شد که در آن مناطق کمتر کسی واکسن کرونا زده است.
پیش از این، مسئولان مربوطه در سازمان ملل بارها تذکر داده بودند که انباشتن واکسنها در چند کشور مرفه و تقسیم نکردن آنها با کشورهای کمدرآمدتر یا مناطق دوردستتر ریسک بروز جهشهای جدید در ویروس کرونا را بالا میبرد.
جهش به معنی تغییر در کد ژنتیکی ویروس است که ویروس میتواند از این طریق دستگاه ایمنی بدن افراد را بهتر دور بزند. تحقیقات چند روز اخیر نشان میدهد که اومیکرون در بخش میخمانندی از ویروس که وارد سلولهای انسانی میشود ۳۲ جهش داشته است. این ساختارهای میخمانند در ویروسها «پروتئین سُنبُله» نامیده میشوند.
اومیکرون ۵۰ جهش داشته که ۳۲ مورد آن در پروتئینهای سنبله رخ داده است (به رنگ قرمز در تصویر):
پیش از این، سویهٔ دلتا از ویروس کرونا به خاطر چندین جهشی که نسبت به گونه اولیه کووید-۱۹ داشت مایه نگرانی شد و بخشی از گسترش سریع کرونا در بسیاری از نقاط جهان به پخش سویه دلتا نسبت داده میشود.
دانشمندان اکنون میگویند تعداد جهشهای اومیکرون نسبت به کرونای اولیه دو برابر است و این میتواند بالقوه به معنی واگیردارتر بودن آن باشد اما این امر هنوز ثابت نشده است.
همچنین هنوز مشخص نیست که آیا مریضی اومیکرون شدیدتر از سویههای دیگر کرونا است یا نه. در مورد کشندهتر بودن یا نبودن آن هم هنوز هیچ دادهای در دست نیست. کارشناسان میگویند پاسخ این پرسشها تا چند هفته دیگر روشنتر میشود.
اما دیدن الگوی رایانهای که بیمارستان مشهور «بامبینو گِسو» شهر رم ایتالیا در دو روز اخیر از اومیکرون و سنبلههای جهشیافته آن منتشر کرده باعث شده است که سازمان جهانی بهداشت آن را «مایه نگرانی زیاد» بداند و رئیس شرکت تولیدکننده واکسن آمریکایی مُدرنا نیز خوشبینیهای چندانی از خود نشان ندهد.
استفان بانسل، رئیس شرکت مدرنا در مصاحبهای با روزنامه فایننشال تایمز که روز سهشنبه منتشر شد، گفت که واکسنهای موجود علیه کووید-۱۹ بعید است مانند موارد گذشته در برابر سویه جدید کرونا مؤثر باشند.
او گفت که «بههیچ وجه» انتظار ندارد که میزان اثربخشی واکسنها علیه اومیکرون به همان اندازه دلتا باشد. این گفتههای او، نگرانیهای جدیدی را در بازارهای مالی جهانی ایجاد کرده است.
استفان بانسل البته گفت که دادههایی در مورد اثربخشی واکسنهای فعلی در برابر سویه جدید در دو هفته آینده در دسترس خواهد بود و این احتمال را داد که محصول فعلی واکسنهای کرونا «باید اصلاح شوند.»
در همین حال به گفته خبرگزاری رویترز، رئیس سازمان نظارت دارویی اتحادیه اروپا نیز گفته است که اگر سازندگان واکسن نیاز به اصلاح محصول خود داشته باشند این سازمان آماده است ظرف ۳ تا ۴ ماه واکسنهای جدید را تأیید کند.
در حال حاضر تنها حدود هزار نفر مبتلا به اومیکرون در جهان شناسایی شده و فعلاً نمونهها و توالیهای ژنتیکی بسیار کمی از آفریقای جنوبی بهدست دانشمندان رسیده است.
در آزمایشهای اولیه با این نمونهها، پادتنهای افراد آلودهای که سپس واکسینه شده بودند، همچنان قادر به خنثی کردن شکل مصنوعی از ویروس سویه اومیکرون در آزمایشگاه بودند که این نشانه خوبی است.
دانشمندان میگویند تا دو یا سه هفته دیگر اطلاعات بیشتری در پیوند با اومیکرون اعلام خواهند کرد و در این اثنا از عموم میخواهند که: واکسن بزنید، ماسک بزنید، فاصله اجتماعی را رعایت کنید، فضاهای داخلی را تهویه کنید، بهداشت را رعایت کنید و در صورت بروز علائم خود را قرنطینه کنید.