آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید از آن‌جایی که ایران غنی‌سازی اورانیوم با سانتریفوژهای پیشرفته را در تاسیسات فردو آغاز کرده است، این نهاد قصد دارد نظارت خود از این سایت هسته‌ای را افزایش دهد.
بر اساس گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که روز چهارشنبه ۱۰ آذر به رویت خبرگزاری رویترز رسیده، « آژانس تصمیم گرفته» و ایران هم «موافقت کرده است» که این نهاد، فعالیت‌های نظارتی و مرتبط با راستی‌آزمایی خود از تاسیسات هسته‌ای فردو را افزایش دهد.
این گزارش افزوده است که آژانس به مشورت با ایران در مورد ترتیبات عملی برای تسهیل اجرای این فعالیت‌ها از جمله تعدد بازرسی‌ها در تاسیسات یاد شده ادامه خواهد داد.
این تصمیم پس از آن اعلام می‌شود که روز چهارشنبه، همزمان با برگزاری دور جدید مذاکرات احیای برجام در وین، گزارش‌هایی درباره آغاز روند غنی‌سازی با سانتریفوژهای پیشرفته در فردو منتشر شد.
پیش‌بینی‌ها حاکی است که این اقدام حکومت ایران به افزایش تنش‌ها در میانه گفت‌وگوهای تازه برای بازگشت به توافق هسته‌ای سال ۱۳۹۴ بیانجامد.
گفت‌وگوهای احیای برجام اوایل تابستان امسال در آستانه فرارسیدن انتخابات ریاست جمهوری ایران و در شرایطی که حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از پیش‌نویس توافق تکمیل شده بود، متوقف شد. این گفت‌وگوها پس از حدود پنج ماه از روز هشتم آذر در وین از سرگرفته شد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ماه گذشته هشدار داد که تهران «۱۶۶ سانتریفیوژ آیآر-۶ را بدون نگهداری اورانیوم غنی‌شده در فردو به کار گرفته است».
بر اساس توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی تا پیش از خروج آمریکا از برجام، تهران متعهد شده بود که بیش از ۳۰ سانتریفوژ پیشرفته «آیآر-۶» به کار نگیرد. این ممنوعیت تا سال ۲۰۲۳ ادامه دارد.
روزنامه وال‌استریت جورنال اخیرا به نقل از یک «منبع دیپلماتیک» گزارش داد سانتریفوژهای جدید تولید شده در سایت هسته‌ای کرج برای پیشگیری از تکرار حملات خرابکارانه آتی، احتمالا به تاسیسات فردو، یکی از سایت‌های زیرزمینی به‌شدت تحت مراقبت امنیتی ایران در کیلومتر ۲۵ مسیر آزادراه قم-تهران، انتقال یافته است.
بر اساس این گزارش، با توجه به ابهامات زیاد و عدم دسترسی آژانس به سایت کرج، احتمال انتقال تجهیزات جدید گریز از مرکز به سایت‌های غنی‌سازی دیگر ایران و احتمال تشدید فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم برای «اهداف نظامی» وجود دارد، هر چند که شواهدی نمی‌توان ارائه کرد.
پیشرفت ایران در زمینه تولید سانتریفوژهای پیشرفته به تهران امکان داده است تا «زمان گریز» خود را به میزان محسوسی کوتاه‌تر کند؛ به این مفهوم که همه مواد، توانمندی و دانش لازم را برای تولید بمب اتم، در صورتی که تصمیم سیاسی آن را اتخاذ کند، سریعا در اختیار داشته باشد.
تهران از ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ و در سالگرد خروج آمریکا از برجام، رسما کاهش «برخی» تعهداتش در «چارچوب» این توافق را اعلام کرد.
وب‌سایت خبری اکسیوس نیز روز هشتم آذر به نقل از دو منبع آمریکایی نوشت مقام‌های اسرائیلی گفته‌اند که جمهوری اسلامی در صدد غنی‌سازی ۹۰ درصدی اورانیوم است.
مقام‌های جمهوری اسلامی همواره ادعا کرده‌اند که حکومت در پی فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز است و این در حالی است که اورانیوم با غلظت بالا برای ساخت تسلیحات اتمی کاربرد دارد.
نماینده آمریکا روز چهارم آذر، در دومین روز از نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سه روز پس از سفر «بی‌نتیجه» رافائل گروسی، مدیرکل آژانس به تهران، هشدار داد که اگر تهران همچنان به عدم همکاری با آژانس ادامه دهد، نشست فوق‌العاده برای رسیدگی به «این بحران» تشکیل خواهد شد.
لوئیس بونو تاکید کرده بود که عدم همکاری تهران بر توانایی نظارتی آژانس برای ارائه تضمین معتبر در مورد نبود مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام‌نشده در ایران تاثیر منفی می‌گذارد.
