محمد حسین ملائک، سفیر سابق ایران در چین، گفته است پروژه‌های زیادی برای حضور چین در ایران تعریف شده و «چینی‌ها پیش‌بینی کرده‌اند که بتوانند سهم بزرگی در توسعه [سواحل] مکران داشته باشند» و به همین دلیل باید تعداد زیادی از شرکت‌های چینی در آنجا مستقر شوند.
او به خبرگزاری ایلنا گفته است چینی‌ها در چابهار نیز فعالیت‌هایی دارند و با «یک اقدام تکنیکی پیش‌بینی شده و درست» درخواست باز کردن کنسولگری در بندرعباس را مطرح کرده‌اند که دولت ایران نیز با این درخواست موافقت کرده است.
سواحل مَکران در جنوب شرقی ایران و در مجاورت دریای عمان واقع شده است و علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، از سال ۹۳ بر اجرای برخی طرح‌های توسعه‌ای در این منطقه تاکید کرده و این طرح‌ها در حال حاضر به طور عمده در اختیار ارتش جمهوری اسلامی و وزارت دفاع قرار دارند.
علاوه بر وزارت دفاع ایران، به تازگی قرارگاه خاتم‌الانبیا وابسته به سپاه پاسداران نیز در پروژه‌ای موسوم به «شیرین‌سازی آب دریای عمان» حضور خود در این منطقه را بیشتر کرده است.
آقای ملائک درباره جزییات حضور چینی‌ها در سواحل مکران چیزی نگفته است ولی محمدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین، به خبرگزاری ایلنا گفته است که در جریان سفر سال ۲۰۱۶ رئيس جمهور چین به ایران، توافق شد که شهرک‌های صنعتی ایران و چین در مناطقی مانند جاسک و مکران جانمایی و تاسیس شود.
او همچنین با اشاره به سند همکاری‌های ۲۵ ساله ایران و چین، گفته است «سرمایه‌گذاری در نواحی جنوب و جنوب شرقی کشور» برای کشورهای خارجی از جمله چین جذاب‌تر است و در حال حاضر نیز «بسیاری از چینی‌هایی که در ایران زندگی می‌کنند در همان نواحی سواحل مکران، هرمزگان، سیستان و بلوچستان و بوشهر مستقر هستند».
امضای سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین که با دستور رهبر جمهوری اسلامی پیگیری و اجرایی شد، با انتقادهای گسترده‌ای در داخل و خارج از ایران مواجه شد و در شبکه‌های اجتماعی از آن به عنوان سند «فروش ایران به چین» نام برده می‌شود.
دولت ایران همچنین اداره بندر چابهار برای مدتی معین و همچنین بخش عمده طرح‌های توسعه این بندر را به هندی‌ها واگذار کرده است ولی گزارش‌های تازه نشان می‌دهد که دولت چین نیز قصد افزایش حضور در این منطقه دارد.
پروژه چابهار یک پروژه رقابتی میان چین و هند است. چین علاوه بر تلاش برای حضور در بندر چابهار، بندر گوادر پاکستان را برای تصاحب بازارهای افغانستان و آسیای مرکزی توسعه می‌دهد که در ۷۰ کیلومتری بندر چابهار است.
در همین زمینه محمدرضا حریری گفته است شرکت‌های چینی علاوه بر حضور در صنایع خودروسازی در کرمان، سرمایه‌گذاری‌های در چابهار دارند و «احتمال دارد در آینده هم» دوباره در این منطقه سرمایه‌گذاری کنند و برای سهولت خدمات به شهروندان چینی در این مناطق، کنسولگری در بندرعباس تاسیس کرده‌اند.
تابستان پارسال در پی امضای سند ۲۵ ساله همکاری‌های چین و ایران، جمهوری اسلامی بلافاصله قرارداد ۱.۶ میلیارد دلاری توسعه خط آهن چابهار تا زاهدان با شرکت‌های هندی را لغو کرد.
ایران علت امر را تعلل شرکت‌های هندی در توسعه این پروژه عنوان کرده بود، اما رسانه‌های هند علت این تصمیم را تلاش چین برای به دست گرفتن انحصار پروژه‌های خط ریلی ایران عنوان کرده بود.
روابط اقتصادی ایران و چین در سال‌های اخیر رو به گسترش بوده است. با وجود تحریم‌های آمریکا، چین اکنون مهم‌ترین خریدار غیررسمی نفت ایران است.
واردات نفت ایران توسط چین در برخی ماه‌ها به بیش از ۷۰۰ هزار بشکه رسیده است و بر اساس گزارش‌های منتشر شده، دولت چین برای خرید هر بشکه نفت ایران بین ۴ تا ۵ دلار تخفیف دریافت می‌کند.
از سوی دیگر، براساس آخرین آمارهای گمرک ایران، در ۹ گذشته سالجاری، سهم چین در صادرات و واردات محصولات غیرنفتی ایران در مجموع ۱۸.۶ میلیارد دلار بود و این کشور مهم‌ترین شریک تجاری ایران است.
