با وجود ستارههای کیفی که وزارت صنعت معدن و تجارت به خودروهای تولیدی در ایران میدهد باز نشدن کیسههوا خودروها در تصادف زنجیرهای در بهبهان نشان داد که خودروهای داخلی به چه میزان بیکیفیت و ناامن هستند؛ اما کدام یک از این خودروها ناامنتر هستند؟
کمال هادیانفر، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی، گفته است: «در حادثه بهبهان، کیسه هوای هیچکدام از ۵۹ خودرویی که تصادف کردند، باز نشد. این چه خودرویی است که ما داریم. چرا ارابه مرگ تولید می کنیم؟ دستگاههای مسئول باید برکیفیت خودروها نظارت کنند. چرا استانداردها رعایت نمیشود؟»
«ارابههای مرگ» نامی است که سالهاست بر خودروهای تولید شده در ایران گذاشته میشود، بیآنکه تأثیر چندانی در کیفیت و ایمنی این خودروها داشته باشد.
پایه ۸۰ درصد خودروهای ساخته شده در ایران، به دو خودرو پراید و پژو ۴۰۵ باز میگردد که هر دو خودرو در زمان خود بدترین ایمنی را در جهان داشتهاند. پراید که سالها زودتر به دلیل ایمنی پایین آن کنار گذاشته شد. پژو ۴۰۵ و ایمنی پایین آن در تست تصادف هم یکی از نقاط منفی در کارنامه پژو از نظر ایمنی است.
روی پلتفرم پراید با تغییراتی پلتفرم تیبا توسعه پیدا کرد. این پلتفرم هم اکنون در خودرو تیبا، ساینا و کوییک استفاده میشود.
سایپا ادعا میکند این خودرو دو ستاره ایمنی را دارد. اما حادثه اخیر و باز نشدن کیسه هوا محصولات سایپا، نشان میدهد این خودرو و پلت فرمش، کاملاً از نظر ایمنی رد شده است.
پلت فرم پژو ۴۰۵ با تغییراتی در پژو پارس، سمند، دنا و سورن استفاده میشود. این پلتفرم ذاتاً قدیمی و متعلق به ۳۰ سال قبل است. حتی در زمان تولید این پلتفرم ناامن بوده و در تست تصادف خودرو از وسط خم شده بود. با این وجود این محصول سالهاست که تولید میشود.
گذشته از باز نشدن کیسه هوا در تصادف، این خودروها از ترمزهای روز بیبهره هستند و دارای سیستم کنترل پایداری نیستند. تمامی این خودروها از نظر استانداردهای ایمنی روز رد شده محسوب میشوند.
پلتفرم دیگری برای خودرو شاهین است. این پلت فرم توسعه یافته تویوتا یاریس سال دو هزار میلادی است. خودروهایی که روی این پلتفرم در خارج ایران ساخته شدهاند ذاتاً ناپایدار هستند و در سرعت بالای ۷۰ کیلومتر در ساعت در تست گوزن رد شدهاند.
خودرو تویوتا یاریس در این سال یکی از ضعیفترین خودروها از نظر پایداری است. سایپا ادعا میکند خودرو شاهین سه ستاره ایمنی دارد.
هیچ مؤسسهای ایمنی در جهان این ادعا را تأیید نکرده است. مشخص نیست این خودرو در چه مؤسسهای تست شده، اما گزارشهایی از کیفیت پایین بدنه این خودرو و ورق های نازک بدنه آن منتشر شده است.
این خودرو تا کنون و کمتر از یک سال از ورود به بازار چندین بار آتش گرفته، مجهز به سیستم کنترل پایداری نیست و طبق استانداردهای روز یک خودرو از رده خارج از نظر ایمنی محسوب میشود.
پلتفرم بعدی موسوم به پلتفرم پی اف یک پژو است. اولین بار این پلتفرم در پژو ۲۰۶ استفاده شد و در ۳۰ سال قبل پلتفرمی متوسط از نظر ایمنی بود، اما پس از سالها نمیتوان آن را چندان ایمن دانست.
نوع توسعه یافته این پلتفرم روی خودرو تارا، جدیدترین ساخته صنعت خودرو ایران استفاده میشود. این خودرو تنها محصول تولید ایران است که سیستم کنترل پایداری دارد. شرکت سازنده ادعا میکند سه ستاره ایمنی دارد اما تست تصادف این خودرو تاکنون منتشر نشده و هیچ مؤسسه ایمنی این خودرو را تأیید نکرده است.
قیمت این خودرو در بازار آزاد ایران هماندازه خودرویی مانند مزدا سه در بازار جهانی است که خودرویی کاملاً ایمن محسوب میشود. این بدان معنا است که مصرفکننده ایرانی پول خودرویی امن در بازار جهانی را میدهد و در خوشبینانهترین حالت یک خودرو متوسط از نظر ایمنی را سوار میشود.
دیگر تولیدهای صنعت خودروها ایران اکثراً خودروهای مونتاژ شده درجه دو چینی هستند که بیشتر آنها وضعیت ایمنی نامشخص یا ضعیفی دارند.