درسال ۱۴۰۰ فساد گسترده صنعت خودرو ایران در حالی نمایان شد که همچنان راه واردات خودرو بسته ماند، قیمت خودرو باز هم افزایش یافت و خودروسازان به انبار کردن خودروهای خود ادامه دادند.
فساد گسترده
در سال ۱۴۰۰ پرده از بخشی از فساد‌های گسترده در صنعت خودرو برداشته شد. البته مشخص شدن این فساد‌ها بیشتر جنبه سیاسی برای تغییرات مدیریتی در این صنعت داشت، اما باز هم نشان داد که مافیای خودرو در ایران تا چه اندازه رشد کرده است.
سال‌هاست که کارشناسان می‌گویند صنعت خودرو ایران دچار یک مافیای پیچیده و فساد گسترده است؛ مافیایی که از نگاه بسیاری از کارشناسان، به بهانه دور زدن تحریم‌ها و به دلیل بازار انحصاری و رانت گسترده و عدم نظارت، شکل گرفته است.
رسانه‌های ایران گزارش‌هایی را منتشر کردند که نشان می‌داد در پرونده فساد شرکت‌های کروز و عظام، دو قطعه‌ساز بزرگ ایران، این دو شرکت در مجموع حدود پنجاه هزار میلیارد تومان پرونده فساد دارند.
گفته میشود پس از تحریم‌های گسترده، این دو شرکت با دور زدن تحریم‌ها قطعات بی‌کیفیت را از چین وارد می‌کنند و به نام قطعات ایرانی به شرکت‌های خودروساز ایرانی می‌فروشند.
هم‌اکنون شرکت کروز با داشتن ۲۶.۹۲ درصد از سهام ایران‌خودرو و تملک چند درصد از سهام سایپا و تملک ۶۲.۹۹ درصد گروه خودروسازی بهمن برای خرید این شرکت‌ها حق تقدم دارد.
از اتهامات این شرکت‌ها این است که توانایی تغییر مدیران شرکت‌های خودروساز ایرانی را دارند و با فشار مدیریتی مانع کنترل کیفیت خودروسازان ایرانی روی محصولات خود می‌شوند و عملاً اجازه همکاری این شرکت‌ها با قطعه‌سازان دیگر را نمی‌دهند.
انبار خودرو و افزایش قیمت خودرو
در سال گذشته برخی رسانه‌های ایران از انبار بیش از یکصد هزار خودرو گزارش داده بودند که البته دلیل انبار این خودروها در مواردی برای افزایش قیمت خودرو و در مواردی به دلیل کمبود قطعه ذکر شده بود.
در انبار بودن این خودروها در فضای باز سبب شده خودروهای تحویلی بعد از تکمیل شدن دارای ایراداتی باشند. برای نمونه، زیر آفتاب بودن سبب میشود برخی قطعات دچار فرسودگی شود. خودروسازان همچنان خودرو را انبار کردند تا قیمت خودرو را، البته به بهانه تحریم، افزایش دهند.
دولت هم در این سال سعی کرد بازار خودرو را به‌نفع خودروسازان ایرانی و چینی مدیریت کند و با افزایش قیمت دلار در پی اعلام «یأس و نگرانیِ» قدرت‌های غربی از رویکرد و پیشنهادهای جدید ایران در مذاکرات هسته‌ای، قیمت خودرو هم به‌شدت افزایش یافت.
رسانه‌های خودرویی ایران خبر داده‌اند که در میان خودروهای چینی که به قیمت‌های عجیب و غریب فروخته می‌شوند، خودرو چری تیگو هشت پرو در ایران سه برابرِ قیمت جهانی قیمت‌گذاری شد.
چینی‌ها از وضعیت بازار ایران به‌نفع خود استفاده کردند و تا توانستند خودروهای از رده خارج و درجه دو خود را با چندین برابر قیمت چین در ایران فروختند.
بازار خودرو ایران کاملاً انحصاری است و در نبود خودروسازان بزرگ و واردات خودرو، عملاً این بازار به حیاط خلوت شرکت‌های نه چندان مطرح چینی تبدیل شده است و این شرکت‌ها محصولات خود را در ایران با بهای چندین برابر بازار جهانی می‌فروشند.
راه بسته واردات خودرو
در سال گذشته چندین بار تلاش‌هایی برای باز شدن راه واردات خودرو انجام شد که هر بار با نفوذ گسترده خودروسازان در نهادهایی مانند شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام، جلوی آن گرفته شد.
البته قرار است واردات خودرو به ایران در سال ۱۴۰۱، بعد از چند سال محدودیت، از سر گرفته شود. هم‌زمان دولت به‌دنبال اِعمال مالیات سنگین روی خودروهای لوکس است.
بر اساس مصوبه مجلس، در سال ۱۴۰۱ ارزش انواع خودروهای سواری و وانت دوکابین دارای شماره انتظامی شخصی در اختیار مالکین اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی به ارزش بیش از یک میلیارد تومان مشمول مالیات سالانه خودرو هستند.
برای سال ۱۴۰۱ برنامه‌ریزی شده که پنجاه هزار دستگاه خودرو سواری و بیست هزار دستگاه خودرو سواری دوگانه‌سوز (هیبریدی) و برقی وارد ایران شود.
خودروهایی که تولید نشدند
در سال ۱۴۰۰ قرار بود چندین خودرو جدید تولید شود که تولید آن‌ها به دلیل تغییرات مدیریتی در صنعت خودرو و نداشتن موتور رخ نداد.
در سال ۱۴۰۰ قرار بود اولین خودرو کراس‌اوور ایرانی ایران‌خودرو روی پلت‌فرم پژو ۳۰۱ تولید شود که به‌دلیل تغییرات مدیریتی در ایران‌خودرو این اتفاق رخ نداد.
شرکت سایپا هم با آتش‌سوزی و خرابی گسترده موتور شاهین روبه‌رو شد و به همین دلیل تولید کراس‌اوور شاهین با نام آریا در این سال رخ نداد چون سایپا موتور مناسب برای این خودرو نداشت.
موضوع استاندارد پایین خودروهای ایرانی و باز نشدن کیسه هوای خودروها در تصادف‌ها از دیگر موارد داغ صنعت خودرو ایران در سال ۱۴۰۰ بود که البته علی‌رغم جنجال رسانه‌ای و جتی موضع‌گیری برخی مسئولان انتظامی نتیجه خاصی در پی نداشت و همچنان همان خودروها با امنیت پایین در حال تولید هستند.
