اکثر صاحبنظران تردید ندارند که یکی از دلایل مهم پیروزی حزب فیدِس به رهبری ویکتور اوربان برای چهارمین بار در انتخابات اخیر مجارستان کنترل و احاطه این حزب و متحدان آن بر نهادهای حکومتی از جمله دستگاه قضایی و رسانه های مهم کشور است. ولی هیچکس چنین پیروزی بزرگی و پیامدهای نامطلوب آن برای دمکراسی در مجارستان را پیشبینی نمیکرد.
بر اساس نتایج اولیه شمارش آرا، حزب ناسیونالیست فیدِس به احتمال زیاد دو سوم از کرسیهای پارلمان آینده مجارستان را به دست خواهد آورد که به این حزب اجازه خواهد داد بدون هیچگونه چالشی جدی به حکومت ادامه دهد.
نظرسنجیهای قبل از رأیگیری نشان می داد که رقابت بین حزب فیدِس و ائتلاف احزاب مخالف بسیار نزدیک خواهد بود. به همین دلیل پیروزی حزب فیدِس با برتری قابل توجه در کسب آرا ناظران انتخابات را متعجب و حتی نگران کرده است.
برخی از کارشناسان هشدار می دهند که احتمال تقلب و نقض مقررات در انتخابات وجود دارد چون ویکتور اوربان ثابت کرده که قوانین و مقرراتی را ابداع میکند که پیروزی او و حزبش را تضمین کند.
۱: یک پیروزی، بزرگتر از آنچه پیشبینی میشد
ویکتور اوربان در اولین سخنرانی خود پس از اعلام نتایج اولیه شمارش آرا گفت: «پیروزی ما آنقدر بزرگ است که حتی از کره ماه نیز میتوان آن را دید و بدون شک از بروکسل نیز میتوانید آن را ببینید.»
نتایج اکثر نظرسنجیهای قبل از رأیگیری نشان میداد که حزب فیدِس به احتمال فراوان با به دست آوردن حدود چهار تا هفت درصد رأی بیشتر در انتخابات پیروز خواهد شد. ولی نتایج اولیه شمارش آرا در روز دوشنبه ۱۵ فروردین حاکی است که این حزب از مجموع ۱۹۹ کرسی پارلمان مجارستان حدود ۱۳۶ کرسی را به دست آورده است.
هر چند نظرسنجیهایی که در مجارستان انجام میشود معمولاً نادقیق و حتی در مواردی جانبدارانه هستند، ولی چنین اختلاف فاحشی بین نظرسنجیها و نتایج آرا موجب تعجب کارشناسان شده است. آرای ساکنان خارج از کشور ممکن است تا حدی ميزان رأی ائتلاف مخالفان را افزایش دهد ولی به هیچوجه نمیتواند پیروزی حزب فیدِس را کمرنگ کرد.
۲: شرایط ناعادلانه رقابت انتخاباتی
احزاب مخالف دولت در مجارستان در آستانه این انتخابات بالاخره توانستند متحد شوند. ولی حتی یک اپوزسیون متحد نیز از امکانات حزب فیدِس که از سال ۲۰۱۰ بر مجارستان حکومت میکند برخوردار نیست.
از سال ۲۰۱۰ تاکنون ویکتور اوربان قانون اساسی و نکات مهم قانون انتخابات را تغییر داده و تسلط متحدان خود بر تمامی رسانههای مهم را تثبیت کرده است. نیروهای مخالف در آستانه این انتخابات بیش از هر زمان دیگری متحد و سازمانیافته بودند. این احزاب سال گذشته پیتر مارکیزای، شهرداری محافظهکار و ناشناخته یکی از شهرهای کوچک مجارستان را به عنوان نامزد خود برای مقام نخستوزیری معرفی کردند.
اما غروب یکشنبه و پس از اعلام نتایج اولیه رأیگیری آقای مارکیزای بدون حضور هیچیک از نمایندگان و رهبران احزاب دیگر شکست در انتخابات را پذیرفت. او در بخشی از سخنان خود گفت که ائتلاف احزاب مخالف به رغم «تقلب و شستشوی مغزی توسط رسانههای حامی دولت» که این انتخابات را ناعادلانه کرد نتایج رأیگیری را میپذیرد. او افزود: «این انتخابات دمکراتیک و آزاد بود، ولی ما نتايج را به چالش خواهیم کشيد».
ائتلاف احزاب مخالف دولت مجارستان از حزب سوسیالیست، حزب سبزها، ائتلاف دمکراتیک، حزب گفتمان مجارستان و حزب میانه رو جنبش مومنتوم تشکیل شده است.
کارشناسان یادآوری میکنند که به دلیل تسلط متحدان ویکتور اوربان بر فضای رسانهای مجارستان ائتلاف احزاب مخالف به سختی میتواند پیام خود را به مردم برساند و ناگزیر است در یک شرایط ناعادلانه مبارزه کند.
۳: دشمنان ویکتور اوربان چند برابر میشوند
ویکتور اوربان در بخش دیگری از سخنانش پس از اعلام نتایج اولیه شمارش آرا گفت «وقتی همه علیه ما متحد شدند، بزرگترین پیروزی را به دست آوردیم.» او ادعا کرد که مراکز قدرت بینالمللی علیه حزب او هستند که اشاره غیرمستقیمی به دشمنان فرضی نظیر اتحادیه اروپا و یا اقدامات جورج سوروس برای گسترش دمکراسی است.
برخی از کارشناسان به این نکته اشاره میکنند که در مجارستان همچون بسیای از کشورهای دیگر که فضای سیاسی دو قطبی شده، بسیاری از مردم براساس مخالفت با نامزدان و احزاب رقیب و نه حمایت از حزب مورد نظر خود رأی میدهند.
ویکتور اوربان علاوه بر یادآوری فهرست دشمنان فرضی خود نظیر اتحادیه اروپا، از ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین نیز به عنوان یک «مخالف» نام برد.
کارشناسان پیشبینی میکنند که با پیروزی بزرگ حزب فیدِس ویکتور اوربان در به چالش کشیدن سیاستها و معیارهای اتحادیه اروپا گستاختر خواهد شد و حتی ممکن است مناسبات خود را با ولادیمیر پوتین و سایر رهبران خودکامه در شرق تقویت کند.
۴: احتمال نقض قانون در روند انتخابات
هر چند پیروزی حزب فیدِس تضمین شده، ولی در روزهای آینده ارقام و الگوهای کلی رأی مردم در نواحی مختلف مجارستان و احتمالاً شواهدی از نقض قانون و مقررات برملا خواهد شد. طبق قانون انتخابات مجارستان احزاب مخالف دولت فقط در صورت کسب چهار تا پنج درصد رأی بیشتر میتوانند حزب فیدِس را از قدرت خلع کنند.
به غیر از این مورد، کارشناسان در مورد آنچه که «گردشگری رأیدهندگان» توصیف میکنند هشدار دادهاند. این مقررات به رأیدهندگان اجازه میدهد در هر حوزه انتخاباتی که میخواهند رأی خود را به صندوق بریزند. به این ترتیب رأیدهندگان را میتوان بسیج کرد تا در حوزههایی رأی بدهند که رقابت بین دو طرف فشرده است.
تاکنون تصاویر متعددی از انتقال رأیدهندگان به حوزههای انتخاباتی دیگر توسط مینیبوس توسط ناظران انتخاباتی احزاب مخالف دولت منتشر شده است. نکته دیگری که توجه کارشناسان را جلب کرده اين است که حزب فيدز در مقايسه با انتخابات قبل حدود ۳۰۰ هزار رأی بيشتر به دست آورده و بايد ديد که آیا این افزایش رأی واقعی است یا نه.
شاید در روزهای آینده و با روشن شدن نتایج بررسی ناظران بینالمللی انتخابات شک و تردیدها در مورد احتمال تقلب و نقض قانون مشخص شود.
۵: رأیگیری تحتالشعاع جنگ در اوکراین
حکومت مجارستان برخلاف اکثر اعضای اتحادیه اروپا حاضر نشده به اوکراین کمک نظامی و یا غیرنظامی بدهد. ویکتور اوربان طی بیش از یک دهه که نخستوزیر مجارستان بوده، مناسبات دیپلماتیک و همکاریهای تجاری با روسیه از جمله در زمینه انرژی را گسترش داده است.
کارشناسان معتقدند که اوربان به دلیل وابستگی مجارستان به انرژی صادراتی روسیه، و اختلاف این کشور با کییف بر سر نحوه برخورد دولت اوکراین با مجارهای ساکن آن کشور، از زمان شروع حمله نظامی روسیه به اوکراین سیاست محتاطانهای در پیش گرفته است.
شاید بخش قابل توجهی از افکار عمومی مجارستان حامی سیاست پرهیز از رویارویی با مسکو باشند. حتی برخی از نظرسنجیها نشان میدهد که برای بخشی از رأیدهندگان در مجارستان حمایت از اوکراین در مقایسه با حمایت از روسیه خطای بزرگتری محسوب میشود.
۶: آخرین عرض اندام دمکراسی در مجارستان؟
مقامات ارشد دولت مجارستان و حزب فیدِس انتخابات اخیر و پیروزی خود را نشانهای از تحکیم دمکراسی میدانند و یک پژوهشکده محافظهکار در بوداپست رأیگیری روز ۱۴ فروردین را «مهمترین رویداد در روند دمکراتیک مجارستان پس از پایان کمونیسم» توصیف کرد.
اما منتقدان معتقدند که نتایج انتخابات اخیر به دلایل منفی و نگرانکننده میتواند یک رویداد تاریخی محسوب شود. آقای اوربان تاکنون ۱۶ سال نخستوزیر بوده و حکومت یک فرد و یا یک حزب برای دورهای طولانی یک هشدار نگرانکننده برای دمکراسی محسوب میشود.
کارشناسان معتقدند که پیروزی بزرگ حزب فیدِس پس از یک دوره طولانی در حکومت را فقط میتوان با احاطه کامل این حزب و متحدانش بر تمامی نهادها و عوامل کلیدی و مؤثر در انتخابات توضیح داد.
به گفته کارشناسان با توجه به کنترل اکثر نهادهای حکومتی و رسانهها توسط حزب فیدِس، عدم دسترسی برابر مخالفان به رسانهها، عدم نظارت و شفافیت در جنبه مالی کارزار انتخاباتی و استفاده از امکانات و بودجه دولتی به نفع حزب حاکم، پیروزی مخالفان در این انتخابات ناممکن بود.