همزمان با روز حکومتی «عفاف و حجاب» در ایران، هشتگ «حجاب، بیحجاب» در شبکههای اجتماعی فارسیزبان فراگیر شد و کارزاری میدانی به همین نام نیز در برخی اماکن عمومی کشور به راه افتاده است.
روز ۲۱ تیرماه در تقویم جمهوری اسلامی با عنوان روز «حجاب و عفاف» نامیده شده و قرار است نهادها و دستگاههای دولتی، به مدت یک هفته، این موضوع را ترویج کنند.
به همین مناسبت نیز ویدئویی از یک مراسم در این باره از تلویزیون دولتی ایران پخش شده که در شبکههای اجتماعی بیشتر دستمایه طنز قرار گرفته و با تمسخر کاربران مواجه شده است.
شماری از فعالان حقوق زنان و کنشگران مدنی و حقوق بشری از شهروندان زن و مرد ایرانی خواسته بودند که مخالفت خود با حجاب اجباری در کشور را در همین روز نشان دهند.
به پیروی از همین فراخوان، ویدئوها و تصاویر بسیاری از صبح روز سهشنبه، ۲۱ تیر، در شبکههای اجتماعی همرسان شده که نشان میدهد برخی زنان و دختران در خیابانها، وسائل حمل و نقل عمومی و فروشگاهها بدون حجاب ظاهر شدهاند.
در برخی ویدئوها نیز مردانی در کنار زنان خانواده خود به مخالفت با حجاب اجباری پرداخته و حتی روسریها و شالهایی را در خیابان رها میکنند و دور میاندازند.
کاربران زن بسیاری نیز در شبکههای اجتماعی یا از تجربه شخصی خود در این زمینه نوشتهاند یا مشاهدات خود از این کارزار میدانی را با دیگران به اشتراک گذاشتهاند.
این کارزار پس از آن به راه افتاد که علی خامنهای روز هفتم تیرماه در دیدار با رئیس و کارکنان قوه قضائیه گفت: «خداوند سال ۱۴۰۱ همان خداوند سال ۱۳۶۰ است و باید تلاش کنیم خود را مصداق سنتهای الهی قرار دهیم تا نتیجه آن پیشرفت و پیروزی باشد.»
اظهارات وی با گمانههای متفاوتی همراه شد که یکی از آنها تصمیم حاکمیت بر افزایش فشار بر شهروندان و بهویژه زنان به شیوه دهه شصت مبنی بر برخورد خشونتآمیز با پوشش متفاوت از پوشش مدنظر جمهوری اسلامی بود.
پس از این اظهارات بود که نه تنها سرکوبها و بازداشتها در ایران افزایش یافت، بلکه همزمان با فرارسیدن فصل گرما و تمایل تعداد زیادی از زنان به استفاده از پوششهای متناسب با این فصل، تعداد گشتهای ارشاد در خیابانها افزایش یافت.
در حالی که گزارشهای متعددی در شبکههای اجتماعی حاکی از ضرب و شتم زنان بازداشتی به دست ماموران گشت ارشاد در خیابانها یا در بازداشتگاه است، مقامهای رسمی جمهوری اسلامی تلاش میکنند در اظهارات خود از ضرورت رعایت قانون از سوی ضابطان و آمران سخن بگویند.
از جمله محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، صبح سهشنبه، ۲۱ تیرماه، در جلسه علنی مجلس گفت: «در زمینه حجاب، فصلالخطاب تمامی مجریان و ضابطان، باید رعایت قانون و تامین حقوق اساسی مردم طبق قانون اساسی باشد. هر اقدامی خلاف موارد تعیین شده در قانون به هر شکلی، علیه اصلِ هدف ترویج حجاب و عفاف خواهد بود.»
اظهارات وی در شرایطی مطرح شده که پیش از این نیز مقامهای رسمی دیگری از ضرورت اقدام ایجابی به جای سلبی در زمینه مبارزه با آن چه «بدحجابی» نامیده میشود، سخن گفته بودند، اظهاراتی که در عمل ماموران امر به معروف و نهی از منکر در برخورد با مردم، اعتنایی به آن نمیشود.
در همین حال حسین جلالی، نماینده رفسنجان در مجلس، هرگونه برخورد «تند» گشت ارشاد با زنان را منکر شده و گفته است: «کجای این ده سال گذشته، گشت ارشادی بوده که شما ذکر میکنید؟ از ایران رهاتر و برهنهتر در دنیا جایی سراغ دارید به من بگویید. کو گشت ارشاد؟»
در حالی که گزارش کاربران شبکههای اجتماعی حاکی از حضور پرتعداد ماموران گشت ارشاد در خیابانهای شهرهای مختلف ایران است، این نماینده افزود: «شاید یک هزارم هم برخوردی باشد. شما پشت قله قاف، در یک کشور ۸۰ میلیونی یک نفر به یک نفر تذکری داده است، شما آمدهاید ۹۹.۹ درصد را رها کردید، چسبیدید به یک هزارم مسئله؟»
آقای جلالی همچنین مدعی شد: «غربیها اینجا میآیند و میگویند فکر میکنیم داریم در اروپا قدم میزنیم. برهنگی جامعه را گرفته است.»
اذعان وی به بیفایده بودن سیاستهای تحمیلی علیه نوع پوشش زنان در حالی صورت میگیرد که جمهوری اسلامی سالها است در این زمینه هزینههای هنگفتی کرده و تلاش کرده هزینه بیاعتنایی به حجاب را نیز برای شهروندان به شدت افزایش دهد.
از جمله دادگاههای ایران زنانی را که از آنها با عنوان «دختران خیابان انقلاب» یاد میشود و به طور علنی با حجاب اجباری به مخالفت پرداختند، به زندانهای طولانیمدت محکوم کرد.