توقع و درخواست از چهره‌های مشهور هنری و ورزشی ایرانی برای حمایت از مردم از جمله موضوعاتی است که، در میانه برگزاری اعتراضات و سرکوب‌ها و بازداشت‌ها و کشته‌شدن ده‌ها معترض، در افکار عمومی ایرانیان داغ است.
شاخص این چهره‌های مشهور علی کریمی است؛ بازیکن پیشین و محبوب فوتبال که از شروع اعتراضات، به‌طور پیوسته و با آگاهی از موقعیت و قدرت نفوذ خود در میان مردم، پست‌هایی در اعتراض به حکومت، حمایت از معترضان و همچنین ایجاد همدلی میان مردم منتشر کرده است.
واکنش‌های علی کریمی در سطحی است که حتی باعث شده در میان عموم معترضان به شاخصی تبدیل شود برای ارزیابی واکنش دیگر چهره‌ها و فشار افکار عمومی به آنان، تا جایی که علی کریمی روز شنبه دوم مهر نوشت: «به کسی کار نداشته باشیم، هر کسی خواست بیاید در کنار مردم، هر کسی هم نیامد بنشیند کنار تماشا کند [که] مردم با اتحادشان چه قدرتی دارند.»
همین فشار افکار عمومی بود که به‌طور مثال باعث شد امین حیایی، بازیگر سرشناس که در نخستین واکنش صرفاً به تسلیت گفتن و اظهار تأسف بسنده کرده بود، با انتشار ویدئویی دیگر از «سرکوب مردم» بگوید و این‌که «ما صدای مردم هستیم» و خطاب به حکومت اعلام کند: «با سرکوب مردم نمی‌توانید صدای آن‌ها را خاموش کنید.»
در نمونه‌ای دیگر، همایون شجریان که در واکنش به سرکوب اعتراضات ابتدا اعلام کرده بود «خواستار پایان خشونت و بازنگری قانونی هستم که پیشتر نوشته شده، ولی امروز زنان و مردان ایران‌زمین خواهان تغییر آن هستند»، یک روز بعد با استفاده از هشتگ مهسا امینی و همچنین هشتگ «تفنگت را زمین بگذار» نوشت: «نکشید این مردم را. این مردم سزاوار زندگی هستند نه مرگ. این مردم سزاوار شادی و آزادی هستند.»
کشف حجاب زنان بازیگر
کشف حجاب برخی زنان بازیگر در اعتراض به کشته‌شدن مهسا امینی و سرکوب اعتراضات مردم از جمله «واکنش‌های عملی» بوده که کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی از آن به‌طور چشمگیری استقبال کرده‌اند.
از جمله این چهره‌ها کتایون ریاحی بود؛ چهره‌ای که سال‌هاست از بازیگری دست کشیده اما فعالیت مدنی گسترده‌ای دارد.
کتایون ریاحی پس از آن‌که عکسی بدون روسری از خود با هشتگ مهسا امینی و «زنان ایرانی صدای یکدیگرند» منتشر کرد، با شبکه‌های تلویزیونی خارج از ایران نیز مصاحبه کرد و گفت که «دروغ بس است».
پیش و پس از خانم ریاحی، معصومه قاسمی‌پور، شبنم فرشادجو، مریم بوبانی، شیوا ابراهیمی و پگاه آهنگرانی از دیگر زنان بازیگری بودند که تصمیم گرفتند حمایت‌شان از اعتراضات سراسری مردم ایران را با با برداشتن حجاب خود اعلام کنند و آناهیتا همتی هم موهایش را تراشید.
پگاه آهنگرانی علاوه بر این در جمع معترضان در برلین، در مقابل دوربین تلویزیون، «از بیش از چهل سال سرکوب و اختناق و سانسور جمهوری اسلامی» هم ابراز انزجار کرد.
درخواست متفاوت کیهان کلهر
در میان اهل هنر، واکنش کیهان کلهر، موسیقیدان و نوازنده سرشناس، به ادامه سرکوب اعتراضات رنگ دیگری داشت. کلهر روز یکشنبه ۳ مهر در پیامی بلند و مکتوب ابتدا یادآوری کرد که سال‌هاست «گفتن» را هم به بخشی از کنسرت‌هایش اضافه کرده: «گفتن از وطنم ایران، از کشتار و حذف سیستماتیک، از شکنجه، ترور، خفقان، از بریدن نان اهل علم و فرهنگ، از بلای سانسور، از تبعیض و فساد و نیز از عشق و انسانیت و اتحاد.»
کیهان کلهر در ادامه از همکارانش «مصرانه» خواست که «هیچ فعالیتی اعم از نمایش و کنسرت و برگزاری جلسات فرهنگی را علی‌الخصوص در ایران لغو نکنند».
این نوازنده که شهرت بین‌المللی نیز دارد، در استدلال درخواست خود نوشت: «چهل و چند سال است که هر روز با این ماشین سرکوب جنگیده‌ایم، لغو و عدم اجرای برنامه‌های فرهنگی خواست کسانی است که از اجتماع و اتحاد و تعالی و تفکر مردم می‌هراسند.»
و در پایان از همه هنرمندان خواست که «امروز با هر علم و هنری که دارید، در صحنه و کنار مردم بایستید و همه را به اتحاد فراخوانید».
از مهران مدیری تا اصغر فرهادی
اعلام موضع مهران مدیری، بازیگر و مجری و کارگردان، نیز از مواردی بود که مورد توجه افکار عمومی قرار گرفت. مهران مدیری با انتشار ویدئویی گفت که این روزها حال هیچ‌کس خوب نیست و در اعتراض به سرکوب اعتراضات گفت از این پس راضی نیست هیچ برنامه و تصویری از او در تلویزیون جمهوری اسلامی پخش شود.
برخی کاربران به او ایراد گرفتند که او در اعتراض خود از چیزی مایه گذاشته که از نظر حقوقی مالک آن نیست، اما اغلب کاربران همین میزان واکنش او را نیز «نشانه ریزش از ساختار قدرت در جمهوری اسلامی» توصیف کردند و نوشتند هر چهره مشهوری با هر سطح واکنش که در کنار مردم بایستد، نشانه تحولی بزرگ است.
با این حال این قضاوت به‌طور کامل شامل حال هومن سیدی نشد؛ بازیگر و کارگردان سینما که فیلم او به‌عنوان نماینده سینمای ایران راهی اسکار شده است.
هومن سیدی با انتشار عکسی از خود در کنار حسن روحانی، رئیس‌جمهور پیشین ایران، و کشیدن ضربدر روی عکس خود نوشت: «این ننگ برای من هیچ گاه پاک نخواهد شد. انزجار دارم از خودم از این که ساده‌لوحانه برای فردای بهتر قدمی در مسیر برداشتم.»
اغلب کاربران شبکه‌های اجتماعی این نوع اعتراض هومن سیدی را نوعی «وسط‌بازی» توصیف کردند به‌گونه‌ای که امکان ارسال فیلمش به اسکار در دولت ابراهیم رئیسی هم از بین نرود. اما کاربرانی نیز از همین میزان واکنش استقبال کردند با این استدلال که «اعتراضات مردم ایران بیش از هر زمان دیگری نیازمند اتحاد و همدلی است».
اما واکنش تازه اصغر فرهادی، سینماگر سرشناس در سطح بین‌المللی، موردی بود که حتی برخی منتقدان او را هم به‌گونه‌ای و تا حدی غافلگیر کرد.
اصغر فرهادی که قبلاً، هنگام بستری‌بودن مهسا امینی در بیمارستان، نوشته بود «ما شریک این جنایتیم»، روز یکشنبه دوم مهر ویدئویی به زبان انگلیسی منتشر کرد و در آن از همۀ هنرمندان، سینماگران، روشنفکران و فعالان مدنی سراسر دنیا خواست تا همبستگی خود با مردم ایران را ابراز کنند.
فرهادی در این پیام ویدئویی به زبان انگلیسی گفت: «این یک مسئولیت انسانی است و می‌تواند امید ایرانیان برای دستیابی به این هدف زیبا و تاریخی را که در این‌جا به دنبال آن هستند، بیشتر کند.»
همان‌طور که انتظار می‌رفت، درخواست اصغر فرهادی از هنرمندان جهان بازتاب گسترده‌ای هم در رسانه‌های حوزه فرهنگ و هنر دنیا پیدا کرد و همچنان در حال گسترش است.
جعفر پناهی و محمد رسول‌اف دو کارگردان معترضی هستند که به‌تجربه اعتراضات گذشته اگر اکنون در زندان نبودند، احتمال پیشرو بودن‌شان در همراهی با اعتراضات می‌رفت.
اما از میان دیگر کارگردانان سینما واکنش مسعود کیمیایی بازتاب گسترده‌ای داشت که روز ۳۱ شهریور با انتشار ویدئویی گفت: «مهسا امینی را کشتند و این خود همان موضوع اصلی است و باعث می‌شود پاشنه کفشت را ور بکشی».
کیمیایی همچنین برخی همکاران خود را«دودوزه‌باز» خواند و خطاب به آن‌ها گفت: «دیگر فرصت نیست دروغ بگویی، دروغ نگو.»
نمونه‌ای دیگر از واکنش‌ها که با اقبال گسترده مواجه شد، پست اینستاگرامی پارسا پیروزفر بود؛ بازیگر محبوبی که اتفاقاً این روزها سریالی با بازی او در شبکه خانگی در حال پخش است.
پارسا پیروزفر در واکنش به سرکوب اعتراضات سراسری در اینستاگرامش نوشت: «کدام آب مقدس این خون‌ها را خواهد شست؟ کدام بهشت پاداش آتش این گلوله‌هاست؟»
واکنش این بازیگر سرشناس از این جهت نیز مورد توجه بیشتر قرار گرفت که آخرین پست اینستاگرام او قبل از این پست مربوط به اعتراضات آبان ۱۳۹۸ بود؛ اعتراضاتی که رویترز گزارش داد در جریان سرکوب آن حدود ۱۵۰۰ نفر از مردم با شلیک مأموران جمهوری اسلامی کشته شدند.
بهمن قبادی، کارگردان ایرانی، روز ۲۹ شهریور با انتشار ویدئویی خطاب به چهره‌های هنری و ورزشی گفته بود «مردم ما هنرمندان را آدم کرده‌اند» و از آنان خواسته بود با توجه به «میلیون‌ها فالوئری که دارند، بدهی‌هایشان را مردم پس بدهند».
در میان انبوه بازیگران و چهره‌های ورزشی و هنری، بی‌شمارند آن‌هایی که در واکنش به کشته‌شدن مهسا امینی و سرکوب اعتراضات مردمی به نوشتن تسلیت یا سیاه‌کردن صفحه‌های شخصی خود در اینستاگرام و یا انتشار شعر یا عبارتی احساسی پرداخته‌اند، اما گستردگی اعتراضات که امروز وارد نهمین روز شده و در ده‌ها شهر ایران همچنان در جریان است و نیز سرکوب شدید این اعتراضات که تا کنون به کشته‌شدن ده‌ها معترض انجامیده، سطح انتظارات از این چهره‌ها را بسیار فراتر از این میزان برده است.
بهمن قبادی در پیام ویدئویی خود تأکید کرده بود که «با یک شعر سر مردم کلاه نمی‌رود. جرئت داشته باش. فکر کن ژینا همسر یا خواهر یا دختر توست، قلم بردار و اعتراض کن و مردم را یاری بده».
با این حال شمار چشمگیری از هنرمندان و ورزشکاران نیز به‌خصوص در یکی دو روز اخیر به جمع حامیان مردم پیوسته‌اند که فهرست کردن همه آنان نیازمند تنظیم گزارشی دیگر است.
تهدید چهره‌ها
این واکنش‌ها در حالی اعلام می‌شود که ارسال پیام‌های تهدیدآمیز نهادها و مقامات جمهوری اسلامی خطاب به هنرمندان و چهره‌های حامی اعتراضات هم چه در سطح رسانه‌ها و چه به‌طور خصوصی ادامه دارد.
علاوه بر تهدید از سوی وزیر کشور، محمدمهدی اسماعیلی، وزیر ارشاد، هم خطاب به هنرمندان زنی که روسری برداشتند، گفت امکان ادامه فعالیت در شغل‌شان را ندارند و « می‌توانند آزادانه وارد فعالیت‌های دیگری بشوند».
در واکنش به تهدیدهای خصوصی، ریحانه طراواتی امروز یکشنبه ۳ مهر پیامی را از هدیه تهرانی، بازیگر سرشناس، منتشر کرد که در آن خطاب به «نهاد امنیتی» که به او اخطار داده است، گفته است: «نه من رهبر این مردم هستم و نه مردمی که جان‌شان به لب رسیده است نیازی به دعوت من و امثال من دارند. میزبان این ضیافت خونین خود شمایید.»
هدیه تهرانی در پایان پیامش هم چنین اعلام کرده است: «ما [مردم] کنار هم خواهیم بود و بدانید که تنها راه ارتباط من با مردم "خیابان" است.»
به‌روزرسانی
موج همراهی چهره‌های مشهور هنری و ورزشی با اعتراضات مردم ایران به‌گونه‌ای است که تا ساعاتی پس از انتشار این گزارش نیز شمار چشمگیری از آنان به این فهرست افزوده شدند.
از میان آنان، پیام اینستاگرامی سردار آزمون، بازیکن تیم ملی فوتبال ایران، بیش از دیگر موارد خبرساز شد.
آقای آزمون نخستین بازیکن کنونی تیم ملی فوتبال ایران بودکه به کشته‌شدن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد و سرکوب معترضان در خیابان‌ها واکنشی علنی نشان داد و خطاب به حکومت ایران نوشت: «شرم بر شما که آدم‌ها را به راحتی می‌کشید.»
او همچنین فاش کرد که که «به‌خاطر قانون تیم ملی» نتوانسته بوده موضع‌گیری کند اما دیگر «طاقت نیاورد»، حتی اگر اعتراضش به بهای«خط خوردن از تیم ملی» تمام شود.
با این حال لحظاتی بعد حساب اینستاگرام غیرفعال شد و سپس دوباره فعال شد اما پیام او پاک شده بود.
پیش از آن این اتفاق برای وریا غفوری، دیگر فوتبالیست ایرانی، هم که درباره کشته‌شدن مهسا امینی و برخورد با معترضان پست اعتراضی منتشر کرده بود رخ داده بود.
پاک‌شدن پست‌های اعتراضی چهره‌های مشهور در برهه‌های گوناگون یکی از شیوه‌های نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی برای کنترل اعتراضات بوده است.
در میان بازیگران سرشناس نیز باران کوثری در اینستاگرامش نوشت: «لیاقت تظاهرات سکوت سه میلیونی ما را نداشتید. اگر مقاومت و اعتراض در برابر بربریت و باتوم و گلوله شما اغتشاش است، من باران کوثری یک اغتشاشگرم.»
در کنار اعلام کناره‌گیری اعتراضی برخی اعضای تیم‌های ملی ورزشی از جمله مجتبی عابدینی، ملی‌پوش شمشیربازی ایران، مهدی مهدوی‌کیا و احمدرضا عابدزاده نیز از دیگر چهره‌های سرشناس ورزشی بودند که روز یکشنبه سوم مهر همراهی خود با اعتراضات مردمی در سراسر ایران را اعلام کردند.
