روزنامه «وال استریت جورنال» روز پنجشنبه اول دی گزارش داد که از ابتدای اعتراضات سراسری در ایران، حدود ۲۰۰ ترمینال ارتباط ماهواره‌ای اینترنتی استارلینک به ایران قاچاق شده است.
به گزارش این روزنامه آمریکایی، این ترمینال‌ها از سوی حامیان یک نهاد حقوق بشری برای دسترسی کاربران به اینترنت که از سوی حکومت جمهوری اسلامی به‌شدت سرکوب می‌شود، به ایران ارسال شده است.
به گزارش وال استریت جورنال، ترمینال‌های استارلینک متعلق به کمپانی آمریکایی «اسپیس ایکس» در ایران غیرقانونی بوده و شمار ایرانیانی که از طریق آن به اینترنت وصل می‌شوند تنها بخش بسیار کوچکی از میلیون‌ها کاربر اینترنتی در کشور را تشکیل می‌دهند.
این گزارش افزوده که به‌رغم این محدودیت، ترمینال‌های قاچاق شده که حکومت هیچ کنترل و نظارتی روی آن‌ها ندارد، به‌ویژه کمک مفیدی برای معترضانی است که می‌خواهند ارتباط ایمنی برای ارسال تصاویر و ویدیوها از اعتراضات داشته باشند.
این روزنامه آمریکایی همچنین به نقل از افرادی که در ارسال این دستگاه‌ها به ایران دخیل بوده‌اند، نوشته که «اواخر اکتبر ماموران مرزبانی ایران یک جعبه خاکستری حاوی دستگاهی براق و شبیه مانیتور در داخل یک ون که از مرز عراق وارد ایران می‌شد، کشف کردند و بعد از سوال از راننده، اجازه تردد دادند».
به گفته این افراد، مورد یاد شده «یکی از ده‌ها دستگاه استارلینکی بوده که به‌تازگی از طریق آب‌های جنوب یا مرز عراق وارد ایران شده است».
جمهوری اسلامی ورود این دستگاه‌ها را ممنوع کرده و در تلاش برای ردیابی و توقیف آن‌ها است.
این گزارش می‌افزاید یکی از تلاش‌های عمده برای دسترسی ایرانی‌ها به دستگاه‌های استارلینک برای اتصال به شبکه اینترنتی ماهواره‌ای توسط گروهی از فعالان ایرانی-آمریکایی و کارآفرینان حوزه فناوری در کالیفرنیا انجام شده است. این افراد در نخستین روزهای اعتراضات سراسری، برنامه‌ریزی برای ارسال این دستگاه‌ها به ایران را آغاز کردند.
اعضای این تیم به «وال استریت جورنال» گفته‌اند که برخی از این دستگاه‌ها در جعبه‌های دستگاه مایکروویو یا دیگر وسایل خانگی جاسازی شده و مواردی نیز به شکل جداگانه از طریق قایق به بنادر ایران در خلیج فارس منتقل یا از طریق مرز عراق به ایران قاچاق شده‌اند.
بر اساس گزارش این روزنامه آمریکایی، قاچاقچیان به خاطر خطرات این کار برای انتقال هر کدام از این دستگاه‌ها به ایران«۶۰۰ دلار» دستمزد دریافت کرده‌اند. به‌علاوه، از میان دستگاه‌های ارسال شده نیز تنها یک مورد برگشتی اتفاق افتاده است.
این تیم همچنین گفته‌اند که در راستای دریافت خدمات اینترنتی ماهواره‌ای، علاوه بر قیمت خود دستگاه استارلینک، ماهانه ۱۱۰ دلار نیز برای دریافت خدمات نیاز است.
این گروه مستقر در کالیفرنیا تا کنون «حدود ۴۰ دستگاه به ایران ارسال کرده‌اند» و بنابه اظهارات اعضای آن، همین تعداد دستگاه استارلینک نیز در حال آماده‌سازی برای انتقال به ایران است.
به گفته یکی از اعضای این گروه، با تلاش‌های مشابهی که از سوی دیگر فعالان در حال انجام است، هم‌اکنون احتمال می‌رود که حدود ۲۰۰ کیت استارلینک در ایران موجود باشد.
دو نفر از اعضای تیم هم گفته‌اند که اولین استارلینک آن‌ها که در یک ون جاسازی شده بود پس از عبور موفق از مرزبانی، تحویل یک معترض در تهران شده است: «او (تحویل‌گیرنده) دستگاه را به پشت بام آپارتمان خانوادگی‌شان برد و آن را به یک پایه موقت وصل کرد ... و دیش را با چادر مادرش پوشاند».
حسین فاطمی، عکاس باسابقه و مالک ایرانی یک آژانس عکاسی در نیویورک که عکس‌هایی به همین طریق توسط یک عکاس آماتور در کردستان ایران دریافت کرده و به مشتریان می‌فروشد نیز به این روزنامه گفته است: «ما مطمئن هستیم که حکومت می‌داند که استارلینک در ایران وجود دارد، اما نمی‌داند چه کسی یا در چه شهرهایی این شبکه‌ها هستند.»
در پی رفع برخی محدودیت‌های صادرات خدمات اینترنتی به ایران توسط دولت آمریکا در جریان اعتراضات اخیر، شرکت «اسپیس ایکس» تحت مالکیت ایلان ماسک، ثروتمندترین فرد جهان، مجاز شد تا خدمات اینترنتی ماهواره‌ای برای دستگاه‌های استارلینک ساخت این شرکت در ایران را ارائه دهد.
این گزارش به اظهارات ۱۱ آذرماه محمدجعفر منتظری، دادستان کل، اشاره کرده است که گفته بود: «امروز یک وی‌پی‌ان را می‌بندیم، بلافاصله با روش دیگر در اختیار قرار می‌گیرد. باید کلاً فضای مجازی را ببندیم که نه مورد تأیید مسؤولین عالی نظام است، نه امروز امکانش هست.»
به نوشته وال استریت جورنال، منتقدان رویکرد دولت جو بایدن بر این باورند که واشینگتن می‌تواند به تلاش‌های پنهانی برای مقابله با سرکوب معترضان در ایران همچنان کمک‌های بیشتری ارائه کند.
در همین زمینه، جیسون برادسکی، مدیر سیاست‌گذاری سازمان «اتحاد علیه ایران هسته‌ای»، گفته است: «تاکنون، دولت آمریکا در رابطه با قطع اینترنت در ایران واکنشی انفعالی داشته و اقدامش برای کاهش کنترل صادرات خدمات اینترنتی به ایران ضروری، اما ناکافی بوده است.»
یک مقام ارشد آمریکایی نیز تصریح کرده است که دولت بایدن چندین گام موفق برای کمک به معترضان در حفظ دسترسی به اینترنت برداشته، اما نمی‌خواهد به عنوان «مداخله‌گر» در امور داخلی ایران دیده شود.
بر اساس سندی که وزارت خارجه آمریکا روز ۲۹ آذر در اختیار رادیو فردا قرار داد، مدارک و شواهد گردآوری شده توسط واشینگتن و شرکای اروپایی، قطع اینترنت کماکان «تاکتیک کلیدی» حکومت در سرکوب اعتراضات مسالمت‌آمیز مردمی است.
پیش از این، در واکنش به حمایت مقامات آمریکایی برای فعال کردن اینترنت ماهواره‌ای در ایران، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی آن را «نقض حاکمیت ایران» خوانده و تهدید کرده بود که این «تلاش‌ها بی‌پاسخ نخواهد ماند».
اعمال این حجم از سانسور به گفته رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، نشان می‌دهد که رهبری جمهوری اسلامی تا چه اندازه از ارتباط آزادانه مردم ایران با یکدیگر و دنیای خارج و نتایجی که ممکن است به بار آورد می‌هراسد.
ایلان ماسک روز دوم مهرماه با انتشار توییتی اعلام کرد که استارلینک را برای ایرانی‌ها فعال می‌کند. اسپیس‌ایکس هم‌اکنون بیش از یک میلیون مشترک در سراسر جهان، به‌ویژه اوکراین، برای ارائه خدمات اینترنتی ماهواره‌ای دارد.
