خانوادههای جمعی از قربانیان کشتار و اعدام در جمهوری اسلامی معروف به «خانوادههای خاوران» در داخل کشور با انتشار بیانیهای تحت عنوان «منشور دادخواهی» خواهان محاکمه و مجازات آمران و عاملان جنایات ۴۴ سال گذشته در ایران شدند.
خانوادههای زندانیان سیاسی اعدامشده در دهه ۶۰ و بهویژه تابستان ۱۳۶۷ در این بیانیه اعلام کردند: «همه آمران و عاملان و کسانی که در هر لباس و موقعیتی در قتل، شکنجه، اعترافگیری اجباری، صدور احکام حبس و اعدام مخالفان به هر نوعی دست داشتهاند باید در دادگاههای صالح علنی با حضور خانوادههای داغدار و وکلای انتخابی آنها محاکمه و مجازات شوند.»
این خانوادهها در بیانیه خود که روز جمعه، پنجم اسفند، منتشر شد در عین حال از مجازات اعدام با عنوان «قتل عمد سازمانیافته حکومتی» نام برده و آن را محکوم کردند.
آنها همچنین خواهان «آزادی بیقید و شرط همه زندانیان سیاسی و عقیدتی و لغو فوری تمام احکام صادرشده و بستن تمام پروندههای اتهامی علیه مخالفان و زندانیان سیاسی و عقیدتی» شدند.
این خانوادهها که خود را عضوی از «خانواد بزرگ دادخواهان» در ایران پس از جمهوری اسلامی میدانند در ادامه این منشور دادخواهی، دیگر مطالبات خود را «آزادی بیان، اندیشه و عقیده» و حق شکلگیری «تشکلهای سیاسی، مدنی و صنفی، تجمعات، اعتراضات و اعتصابات» اعلام کردند.
در بیانیه خانوادههای خاوران از قتلهای زنجیرهای، سرکوب دانشجویان در کوی دانشگاه در سال ۷۸، کشتار معترضان در اعتراضهای سالهای ۸۸، ۹۶ و ۹۸ و سرکوب گسترده و خشونتآمیز اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» به عنوان نمونههایی از جریان بیوقفه سرکوب آزادیها و آزادیخواهان در ایران پس از استقرار جمهوری اسلامی در ایران نام بردهاند.
همزمان با سرکوب مرگبار معترضان در بیش از پنج ماه گذشته، موج گسترده بازداشتیها، صدور احکام سنگین برای بسیاری از بازداشتشدگان و اعدام چهار معترض در جریان محاکمات «ناعادلانه» بسیاری از چهرهها، گروهها و نهادهای سیاسی و حقوق بشری و همین طور خانوادههای دادخواه به این روند اعتراض کردند و خواهان توقف آن شدند.
از جمله دهها خانواده و کنشگر دادخواه روز چهارم اسفند با انتشار بیانیهای تحت عنوان «پیمان دادخواهی» خواستار لغو مجازت اعدام در ایران، دادخواهی جنایتهای جمهوری و پایان دادن به مصونیت از مجازات برای آمران و عاملان جنایتهای در جمهوری اسلامی شدند.
همزمان با واکنش گسترده داخلی و بینالمللی به سرکوب خشونتآمیز و مرگبار اعتراضات در ایران، شمار زیادی از شخصیتها و گروههای سیاسی و مدنی ایرانی بر اتحاد و همبستگی طیفهای مختلف با هدف سرنگونی جمهوری اسلامی تأکید دارند.
از جمله هشت چهره سرشناس مخالف حکومت ایران روز ۲۱ بهمن در نشست «آینده جنبش دموکراسی ایران» که در دانشگاه جورجتاون شهر واشینگتن برگزار شد، بر همبستگی و همصدایی همه مخالفان حکومت جمهوری اسلامی برای عبور از آن و پذیرش تکثر نیروها تأکید کردند.
در همین رابطه، ۸۵ فعال سیاسی و مدنیِ «جمهوریخواه» نیز از بیانیه میرحسین موسوی درباره لزوم گذار از جمهوری اسلامی استقبال کردند و آن را «مثبت و راهگشا» خواندند.