دهها هزار فلسطینی مسلمان روز جمعه، ۲۵ فروردین، در آیین نماز آخرین جمعه ماه رمضان در «حرم شریف» در شرق بیتالمقدس، اورشلیم، شرکت کردند.
رسانههای اسرائیلی و فلسطینی گزارش دادند که نمازگزاران با آرامش از مساجد باستانی اسلامی خارج شدند.
با این حال، در پی تدابیر امنیتی که ارتش اسرائیل در روزهای اخیر برقرار کرده، فلسطینیان بسیاری نتوانستند برای این مراسم به اورشلیم برسند.
به گزارش روزنامه یدیعوت آحرونوت، یعکوو شبتای، فرمانده کل پلیس اسرائیل، در یک نشست اضطراری نیروهای خود در اورشلیم گفت «مدافع و ضامن آزادی ادیان و نیایش هستیم». او خود شخصا بر هزاران نیروی پلیس مستقر در شهر فرماندهی کرد.
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، در روزهای گذشته توصیه وزیر دفاع و فرمانده پلیس اسرائیل را پذیرفت که خواستند تا پایان ماه رمضان، غیرمسلمانان حق ورود به اماکن حساس یادشده را نداشته باشند تا موجب درگیری احتمالی بیشتری میان نیروهای پلیس اسرائیل با فلسطینیان نشود.
به نوشته رسانههای اسرائیل، مقامات امنیتی به آقای نتانیاهو گفته بودند ادامه ورود یهودیان به این اماکن، خطر شورش داخلی از سوی عربهای داخل اسرائیل را نیز دربر دارد.
ایتامار بنگویر، وزیر امنیت ملی و رهبر یک جنبش راستگرای افراطی، تأیید کرد که منتقد این تصمیم نخست وزیر بوده و آن را «تسلیم شدن به ترور» دانسته است.
در طول ماه رمضان درگیریهای گستردهای بین فلسطینیان در مسجدالاقصی با پلیس اسرائیل رخ داد که به دنبال آن، حملات راکتی کمسابقهای از لبنان و سوریه به اسرائیل درگرفت و همزمان حملاتی مسلحانه از سوی فلسطینیان و عربهای شهروند اسرائیل، در شهرهای داخل اسرائیل و یا کرانه باختری به ظن «دفاع از حرم شریف» صورت گرفت.
ارتش اسرائیل برای اطمینان از امنیت مردم خود در برابر تکرار حملات راکتی مشابه، در آستانه پایان ماه رمضان سامانههای دفاع هوایی را در کشور آماده و یک سامانه جدید را نیز به سامانههای موجود در مرز شمالی اضافه کرد.
به گزارش شبکه اسرائیلی آی ۲۴، شمار نیروهای ارتش و نهادهای امنیتی مستقر در اورشلیم و اطراف کرانه باختری نیز افزایش یافته است.
از زمان تسلط اسرائیل بر شرق اورشلیم در جنگ ۵۷ سال پیش این کشور و ارتشهای عرب، آخرین نماز جمعه فلسطینیان در مسجدالاقصی و مسجد عمر، که با نام «جمعه یتیم» برگزار میشود، حساسیتبرانگیز بوده و با «روز قدس» که در ۴۴ سال جمهوری اسلامی ایران برقرار شده، ارتباطی ندارد.
با این حال، اسرائیل میگوید که حماس و جهاد اسلامی فلسطین از کرانه باختری و غزه و نیز برخی از رهبران فلسطینی ساکن شرق اورشلیم یا روحانیون عرب تابع اسرائیل در «تحریکات ضد اسرائیلی» در ارتباط با الاقصی و بهویژه در ماه رمضان، نقش دارند.
پادشاهی هاشمی در اردن که رسما متولی اماکن اسلامی شرق بیتالمقدس است، در دوره اخیر بارها با انتقاد از اسرائیل، خواهان شکیبایی در قبال فلسطینیان شده است.
با وجود کوششهای اردن و دیگر عوامل منطقهای و جهانی برای کاهش تنش، از آغاز سال ۲۰۲۳ شمار کشتههای فلسطینی به دستکم ۹۶ تن و در طرف اسرائیلی به ۱۹ تن رسیده است. این شمار در مقایسه با سال قبل بهشدت افزایش یافته در حالی که سال ۲۰۲۲ نیز مرگبارترین سال در دو دهه اخیر محسوب شد.