وزارت خارجه امارات متحده عربی دهم خرداد اعلام کرد که از دو ماه پیش از نیروی دریایی ترکیبی که ایالات متحده آمریکا آن را رهبری میکند خارج شده است.
در بیانیه وزارت خارجه امارات متحده عربی آمده است: «امارات به گفت‌وگوهای مسالمت‌آمیز و راههای دیپلماتیک برای تقویت اهداف مشترک که امنیت و ثبات منطقه‌ای هستند پایبند است. در نتیجه ارزیابی‌های مستمر برای همکاری امنیتی فعال با همه شرکا، امارات از دو ماه پیش به مشارکت خود در نیروی دریایی ترکیبی پایان داد».
بیانیه وزارت خارجه امارات «هرگونه توصیف‌های نادرست از مذاکرات با ایالات متحده درباره امنیت دریایی،که اخیرا در گزارش‌های رسانی درج شده است» را رد کرد.
گزارش وال‌استریت جورنال
به نظر می‌رسد بیانیه وزارت خارجه امارات در پاسخ به گزارش روز سه‌شنبه ۹ خرداد روزنامه آمریکایی وال‌استریت جورنال باشد که در آن مدعی شده بود امارات متحده عربی آمریکا را تحت فشار قرار داده است تا اقدامات جدی‌تری برای مقابله با جمهوری اسلامی در خلیج فارس انجام دهد؛ تلاشی که به نوشته وال‌استریت جورنال در پی توقیف دو نفتکش توسط جمهوری اسلامی ایران در آب‌های خلیج فارس صورت می‌گیرد.
این گزارش با بیان این‌که مقام‌های آمریکایی تاکید کرده‌اند که نگرانی‌های امارات را درک می‌کنند و از همین رو، نیروی دریایی ایالات متحده، بر شمار گشت‌های دریایی خود در منطقه خلیج فارس افزوده است.
توقیف نفتکشها در خلیج فارس و دریای عمان
هفتم اردیبهشت گذشته نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نفتکش ادونتج سوئیت را که پرچم زایر مارشال در دریای عمان در حال تردد بود، با ادعای برخورد با یک لنج ایرانی توقف کرد.
شش روز پس از آن نیز سپاه پاسداران نفتکش نیووی -با پرچم پاناما- را در آب‌های آزاد تنگه هرمز توقیف و دلیل این اقدام را «شکایت شاکی و دستور مقام قضایی» عنوان کرد.
به گزارش وال استریت جورنال، یکی از نفتکش‌های توقیف شده توسط ایران در حال انتقال محموله نفت خام کویت به هیوستون در آمریکا بود و نفتکش دیگر نیز پس ترک دبی و حرکت به سمت بندر فجیره در امارات متحده عربی توقیف شده است.
جان کربی، سخنگوی ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید، ماه گذشته و به دنبال حملات فزایندۀ جمهوری اسلامی ایران به کشتی‌های تجاری اعلام کرد، وزارت دفاع آمریکا، پنتاگون در صدد تقویت موقعیت دفاعی ایالات متحده آمریکا در منطقه است.
فرماندهی مرکزی نیروی دریایی آمریکا هم اعلام کرده بود که ناوگان پنجم ایالات متحده مستقر در بحرین «در پی اقدام غیر قانونی اخیر ایران در توقیف کشتی‌های تجاری در حال همکاری با متحدان و شرکای منطقه‌ای» برای افزایش گشت‌زنی‌ها در خلیج فارس و اطراف تنگه هرمز است.
برد کوپر، فرمانده ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا، هم گفته بود:«توقیف و آزار و اذیت، غیرمسئولانه و غیرقانونی کشتی‌های تجاری توسط ایران باید متوقف شود».
بر اساس ارزیابی آمریکایی‌ها، نیروهای جمهوری اسلامی طی دو سال گذشته، در عبور و مرور ۱۵ کشتی تجاری با پرچم‌های بین‌المللی اخلال ایجاد کرده‌اند.
روابط ایران و امارات
گزارش روزنامه وال‌استریت جورنال در حالی منتشر شده است که از سال گذشته روابط ایران و امارات نزدیک‌تر شده و تنش‌ها میان دو طرف کاهش یافته است.
سال‌های گذشته روابط میان ایران و امارات شاهد تشدید تنش بود. دی ماه ۱۳۹۴ در پی حمله شماری از هوادران جمهوری اسلامی به نمایندگی‌های دیپلماتیک عربستان سعودی در تهران و مشهد و پس از آن‌که سعودی بحرین و شماری از متحدانشان روابط خود را با ایران قطع کردند، امارات با فراخواندن سفیر خود، سطح مناسبات خود را با تهران کاهش داد.
حمایت جمهوری اسلامی ایران از شبه‌نظامیان حوثی یمن از دیگر مسائل مورد اختلاف ایران و امارات است. امارات متحده عربی از دولت یمن در برابر حوثی‌ها حمایت میکند.
در این جو سیاسی متشنج، شماری از رویدادها باعث تشدید تنش میان دو کشور شد، از جمله عملیات خرابکاری علیه چهار نفتکش در آب‌های بندر فجیره امارات در اردیبهشت سال ۱۳۹۸. این چهار نفتکش حامل پرچم‌های امارات متحده عربی، عربستان سعودی و نروژ بودند.
امارات متحده عربی در گزارش خود به شورای امنیت سازمان ملل متحد، بدون ذکر نام تاکید کرد که این عملیات خرابکاری «پیشرفته و هماهنگ شده» بوده و به احتمال زیاد «توسط یک کشور» انجام شده است. این در حالی است که پس از این گزارش، ایالات متحده ایران را به داشتن در این عملیات خرابکاری متهم کرده بود؛ اتهامی که ایران آن را بی اساس دانست.
۲۷ دی ماه سال ۱۴۰۰ هم سه تانکر در فرودگاه بین‌المللی ابوظبی پایتخت امارات متحده عربی، هدف حمله پهپادی قرار گرفتند؛ حمله‌ای که تلفات جانی نیز داشت. شبه‌نظامیان حوثی یمن که از سوی جهوری اسلامی ایران پشتیبانی می‌شوند، مسئولیت این حمله را بر عهده گرفتند.
روند کاهش تنش میان ایران و امارات
سال ۱۴۰۰ مذاکرات در سطح مقام‌های امنیتی میان ایران و امارات آغاز شد؛ مذاکراتی که به بهبود روابط دو کشور و ارتقای سطح مناسبات انجامید. این در حالی است که امارات ۲۳ مرداد ۱۳۹۹ معاهده عادی سازی روابط امضا کردند؛ معاهده‌ای که «صلح ابراهیمی» نام گرفت و شماری دیگر از کشورهای عربی و اسلامی هم به آن پیوستند.
معاهده‌ای که خشم مقام‌های ایران را برانگیخت و رهبر جمهوری اسلامی و رئیس‌جمهوری پیشین ایران، به این کشورها از جمله امارات وعده «پشیمانی» دادند. اما آن‌طور که مشخص است، روابط امارات با اسرائیل که در زمینه‌های مختلف شاهد توسعه است، مانع از بهبود و توسعه روابط امارات و ایران نشده است.
۱۵ آذر ۱۴۰۰ طحنون بن زاید آل نهیان مشاور امنیت ملی امارات به تهران رفت و با ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور و علی شمخانی دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی ایران دیدار و گفتوگو کرد. خبرگزاری‌های رسمی دو کشور اعلام کردند که «روابط دو جانبه و راههای توسعه آن» محور مذاکرات مشاور امنیت ملی امارات در تهران بود.
پس از این دیدارها، عبدالباری عطوان روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر سیاسی عرب در روزنامه «رای الیوم» چاپ لندن با بیان این‌که سفر طحنون بن‌زاید به ایران نشان از سیاست جدید امارات و باز کردن در آشتی با ایران دارد که تا پیش از آن نزدیک به یک دشمن شناخته می‌شد، نوشت: «تفسیر این تحول اماراتی دو ستون اصلی دارد؛ نخست کاهش توان گروه اخوان‌المسلمین در منطقه و به طور مشخص در مصر، ترکیه، لیبی و تونس یا به عبارتی دیگر این گروه دیگر توان سال‌های پیش را ندارد. دوم کاهش قدرت و نفوذ آمریکا در مطقه، خروج تدریجی‌اش از خاورمیانه و تمرکز بر دو خطر چین در شرق آسیا و روسیه در اروپای مرکزی».
پس از آن‌که ۱۹ اسفند ۱۴۰۱، از سرگیری روابط میان ایران و عربستان سعودی با میانجی‌گری چین اعلا شد، اعلامی که بیانیه آن را از سوی ایران علی شمخانی دبیر پیشین شورای امنیت ملی امضا کرده بود، آقای شمخانی به امارات رفت و با مشاور امنیت ملی و با شیخ محمد بن‌زاید آل نهیان رئیس و طحنون بن‌زاید مشاور امنیت ملی این کشور دیدار و گفتوگو کرد.
در این دیدار طحنون بن‌زاید توافق میان ایران و سعودی را برای صلح و ثبات در منطقه سازنده توصیف کرد.
سرانجام فرودین ۱۴۰۲ دو کشور ایران و امارات، ارتقای روابط خود تا سطح سفیر را اعلام کردند. ۱۷ اردیبهشت گذشته نیز شورای مشترک بازرگانان ایرانی-اماراتی نخستین جلسه خود را در تهران برگزار کرد؛ جلسه‌ای که در آن روسای اتاق‌های بازرگانی دو کشور خضور داشتند.
هم‌زمان با گزارش روز سه‌شنبه وال‌استریت جورنال که درآن مدعی شده بود امارات آمریکا را برای برخورد جدی‌تر با جمهوری اسلامی تحت فشار گذاشته، خلیفه شاهین وزیر مشاور در امور خارجه امارات متحده عربی به تهران سفر کرده و طی آن با حسین امیر عبداللهیان وزیر خارجه ایران دیدار و گفتوگو کرده بود.
در این دیدار آقای امیرعبداللهیان امارات را «شریک قابل اعتماد تجاری» توصیف کرد. آقای خلیفه شاهین هم تأکید کرد که «ابوظبی به دنبال توسعه و تعمیق روابط با جمهوری اسلامی ایران است».
پیش از این دیدار وزیر خارجه ایران با شیخ عبدالله بن‌زاید وزیر خارجه امارات تلفنی گفتوگو کرده بودند. یعقوب رضازاده، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ایران، هم گفت که قرار است دیداری میان رؤسای دو کشور ایران و امارات برگزار شود.
نیروی دریایی ترکیبی
نیروی دریایی ترکیبی که امارات اعلام کرد دو ماه پیش از آن خارج شده است، سازمان مشترک دریایی به رهبری آمریکا است که فرماندهی ناوگان پنجم ارتش آمریکا مستقر در بحرین آن را فرماندهی میکند.
این نیرو «برای تأمین امنیت» ۳.۴ میلیون میال مربع از آب‌های بین‌المللی از جمله برخی از مهم‌ترین آب‌راه‌ها در جهان فعالیت میکند. هدف اعلام‌شده از تشکیل این نیرو «مبارزه با تروریسم، مقابله با دزدی دریایی، تشویق همکاری‌های منطقه‌ای و توسعه دریانوردی امن» است.
با خروج امارات، شمار اعضای نیروی دریایی ترکیبی به ۳۷ کشور کاهش یافت که عبارتند از: «آمریکا، آلمان، استرالیا، اردن، بحرین، بلژیک، بریتانیا، برزیل، کانادا، دانمارک، جیبونی، مصر، فرانسه، یونان، هند، عراق، ایتایا، ژاپن، کنیا، کره جنوبی، کویت، مالزی، هلند، نیوزلند، نروژ، عمان، پاکستان، فیلیپن، پرتغال، قطر، عربستان سعودی، سیشل، سنگاپور، اسپانیا، تایلند، ترکیه و یمن».
