در حالی که جمهوری اسلامی بارها خواستار خرید جنگندههای سوخو ۳۵ از روسیه شده، وزیر دفاع در دولت ابراهیم رئیسی روز چهارشنبه به طور غیرمستقیم برهم خوردن قرارداد خرید این جنگندهها را تایید کرد.
محمدرضا آشتیانی، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، روز چهارشنبه، ۲۸ تیرماه، در پاسخ به سوالی درباره خرید سوخو ۳۵ گفت: «زمانی ما قراری را برای خرید میگذاریم، اما به این نتیجه میرسیم که توانمندی تولید در داخل برای خودمان به وجود آمده است.»
او در گفتوگو با خبرگزاری دانشجو در حالی که به نظر میرسد ترجیح میدهد از پاسخ در این باره طفره برود افزود: «ما در حال بررسی شرایط هستیم» و «اگر زمانی احساس نیاز کنیم، ممکن است این کار را ساماندهی کنیم یا دنبال کنیم».
وزیر دفاع جزئیاتی از وضعیت پرونده خرید سوخو ۳۵ ارائه نکرد، اما این سخنان آشکارا نشانه عدم پیشرفت در روند توافق احتمالی جمهوری اسلامی و روسیه در این زمینه است.
با توجه به اظهار علاقه فراوان مقامهای نظامی جمهوری اسلامی برای دسترسی به این جنگندهها، به نظر میرسد این عدم پیشرفت در اجرای قرارداد به دلیل عدم تمایل روسیه برای فروش سوخو ۳۵ به ایران باشد.
جنگندههای نیروی هوایی ارتش ایران نسبتا فرسوده است و جنگندههایش بیشتر، همان جنگندههای آمریکایی است که در زمان حکومت پیشین ایران خریداری شده بود.
پیشتر در روز ۱۲ خرداد سال جاری، حمید واحدی، فرمانده نیروی هوایی ارتش به رسانههای ایران گفته بود: «ما به سوخو ۳۵ نیاز داریم، اما نمیدانیم کِی وارد اسکادران ما میشود.»
این اظهار نظر گمانهزنیهایی را در زمینه اختلال در همکاریهای نظامی روسیه و ایران ایجاد کرد، از جمله این که احتمالا اسرائیل موفق شده روسیه را در زمینه عدم تحویل این جنگندههای پیشرفته به ایران مجاب کند.
در ماه گذشته میلادی، وبسایت آمریکایی اکسیوس گزارش داد که مقامهای اسرائیلی با همتایان روس خود بر سر همکاری نظامی رو به رشد روسیه و ایران و امکان ارائه سامانههای تسلیحاتی پیشرفته از سوی روسیه به ایران گفتوگو کردهاند.
پیش از این، در دیماه سال گذشته، رسانههای اسرائیلی به نقل از مقامات اطلاعاتی غربی اعلام کرده بودند که روسیه در حال آماده شدن برای تامین هواپیماهای جنگنده سوخو ۳۵ به ایران «در آیندهای نزدیک» است.
پس از آن، در بهمن پارسال، روزنامه نیویورکتایمز نیز در گزارشی با تجزیه و تحلیل تصاویر ماهوارهای از «پایگاه زیرزمینی عقاب ۴۴» ایران نوشت که جمهوری اسلامی احتمالا در حال آماده شدن برای دریافت جنگنده روسی سوخو ۳۵ است.
سپس اواخر اسفند پارسال، هیئت نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل از «نهایی شدن» قرارداد خرید جنگندههای سوخو ۳۵ روسیه خبر داد، اما از بیان جزئیات بیشتر در اینباره خودداری کرد و آن را «محرمانه» خواند.
دولت آمریکا در چند ماه اخیر در مورد «همکاریهای گسترده نظامی» تهران و مسکو هشدار داده و آن را برای اوکراین، همسایگان ایران، و برای جهان «زیانبار» دانسته است.
عدم وفاداری احتمالی روسیه به تعهد خود برای فروش سوخو ۳۵ به ایران که هنوز به طور رسمی تایید نشده، در حالی است که در روزهای اخیر انتقادها در درون حکومت ایران به نوع روابط با روسیه افزایش یافته است.
رئیس آژانس اطلاعات خارجی بریتانیا، امآی سیکس، خبر داد که بر اساس ارزیابیهای این سازمان، ارسال سلاح از ایران به روسیه موجب دامن زدن به اختلافات داخلی در «بالاترین سطح» در حکومت تهران شده است.
در حال حاضر جمهوری اسلامی پهپادهای انفجاری به روسیه برای استفاده در تهاجم علیه اوکراین ارسال میکند و این همکاری پیامدهای تحریمی سنگینی برای جمهوری اسلامی به دنبال داشته است. تهران این اقدام را تکذیب کرده است.