اقدام دولت سوریه در حذف یارانه سوخت همزمان با شدت گرفتن بحران‌های اقتصادی و معیشتی، هزاران نفر از مردم شهرهای سویدا و درعا واقع در جنوب سوریه را به اعتراض‌های خیابانی ضد حکومتی کشاند و طی آن شعارها ضد حکومتی سر دادند.
اعتراض‌هایی که از اول هفته آغاز شده و ادامه دارد. دیده‌بان حقوق بشر سوریه و برخی رسانه‌ها می‌گویند که منطقه جرمانا در حومه دمشق پایتخت سوریه هم شاهد برخی تجمع‌های اعتراضی بود.
جرقه اعتراض‌ها
در روزهای گذشته اعتراض‌ها شهر سویدا واقع در ۱۰۰ کیلومتری جنوب دمشق را به طور کامل فلج کرد؛ شهری که خاستکاه دروزی‌های سوریه است. از سویی شمار مردمی که برای اعتصاب در میدان‌های اصلی شهر خود را آماده می‌کنند افزایش می‌یابد؛ اعتصابی که قرار است در روزهای آینده زمان آن اعلام شود. گزارش‌های حکایت از آن دارد که این وضعیت باعث شده دفاتر وابسته به حزب بعث، حزب حاکم بر سوریه، بسته شود.
تصمیم سوریه برای حذف یارانه سوخت که روز ۲۵ مرداد گذشته به اجرا درآمد، همچون صاعقه بر سر سوری‌ها فرود آمد، چرا که انتظار چنین اقدامی را نداشتند. این تصمیم شامل بنزین، گازوئیل، مازوت و گاز می‌شود.
قیمت هر لیتر بنزین اوکتان ۹۰ از ۲۵۰۰ لیر (یک دلار آمریکا) به ۸ هزار دیر (۳.۱۹ دلار) افزایش یافت و بنزین اکتان ۹۵ از ۱۰ هزار لیر (۴ دلار) به ۱۳۵۰۰ لیر (۵.۳۹ دلار) افزایش یافت.
البته در مقابل دولت حقوق کارمندان نظامی و غیر نظامی و بازنشستگان را به میزان ۱۰۰ درصد افزایش داد. اما بنا بر گزارش‌ها، به نظر می‌رسد این تصمیم هم نه کارمندان را راضی کرده و نه دیگر شهروندان را؛ چه کسانی که مشاغل خاص خود را دارند و چه افراد بی کار. روندی که خشم عمومی را از تورم ناشی از افزایش قیمت سوخت و افزایش حقوق‌ها بیشتر کرده است.
گیر پدرسون نماینده ویژه سازمان ملل متحد در امور سوریه در گزارشی که چهارشنبه اول شهریور به شورای امنیت ارائه داد، درباره وضعیت اقتصادی سوریه گفت:«وضعیت بسیار بد اقتصادی بدتر شده. در حدود سه ماه اخیر لیر سوریه بیش از ۸۰ درصد ارزش خود را از دست داد. هفته گذشته قیمت لیر به پایین‌ترین سطح خود رسید. هر دلار آمریکا در بازار آزاد ۱۵ هزار و ۵۰۰ لیر معامله شد. به یاد داشته باشید که در سال ۲۰۱۱ هر دلار ۴۷ لیر معامله می‌شد».
تلاش‌های بی نتیجه حکومت برای مهار تورم
پارلمان سوریه، دوم مرداد برای بحث بر سر اوضاع اقتصادی و معیشتی، ارزش پول ملی و کاهش قدرت خرید مردم تشکیل جلسه داد.
حسین عرنوس، نخست‌وزیر سوریه، در این جلسه بی‌ثباتی ارزش پول را پنهان نکرد. او در سخنان خود گفت که کاهش نرخ پول ملی به افزایش «غیر منطقی» قیمت کالاها، تورم شدید و رکود در بسیاری از بخش‌ها انجامیده است.
گیر پدرسون، نماینده سازمان ملل در امور سوریه، هم در این باره به شورای امنیت گفت: «اکنون قیمت کالاهای ضروری مانند مواد غذایی، دارو و سوخت از کنترل خارج شده است و این شرایط تمام بخش‌های جامعه را تحت تاثیر قرار داده است».
ناتوانی دولت سوریه در کنترل ارزش پول ملی حتی برای مدت زمان محدود روشن است. نخست‌وزیر سوریه هم در جلسه پارلمان به این مسئله اشاره کرد و از وجود شکاف بزرگ میان توانایی و نیازمندی به ارز خارجی برای فراهم کردن کالاهای اساسی همچون سوخت، گندم، مواد غذایی، دارو و مواد اولیه برای تولید سخن گفت.
اعتراض‌ها و وضعیت کنونی سوریه
اکنون شهر سویدا مرکز اعتراض‌های ضد حکومتی در پی بحرانی‌تر شدن وضعیت اقتصادی و معیشتی است؛ شهری که خود را از تنش‌های مسلح که پس از اعتراض‌های سال ۲۰۱۱ سوریه فرا گرفت، دور ماند. بزرگان و روحانیون دروزی شهر با تشکیل گروه‌های شبه‌نظامی توانستند از مناطق خود در برابر حملات گروه حکومت اسلامی، داعش، حمایت کنند.
سال ۲۰۱۱ اعتراض‌های ضد حکومتی اکثر مناطق سوریه را فراگرفت. سرکوب خونین اعتراض‌ها باعث آغاز جنگ داخلی در سوریه شد و گروه‌های مسلح تندرو هم در سوریه سر برآوردند؛ جنگی که بیش از نیم میلیون کشته، صدها هزار زندانی و چند ملیون آواره برجای گذاشت. اما در نهایت نظام حاکم بر سوریه با حمایت روسیه و جمهوری اسلامی ایران پابرجا ماند. حکومت هم توانست کنترل اکثر مناطقی که از دست داده بود را بار دیگر در دست گیرد.
به درازا کشیدن بحران و پیامدهایی که برای منطقه داشت باعث شد روندی از آشتی میان حکومت سوریه و بسیاری از کشورهایی که از مخالفان حمایت می‌کردند آغاز شود. دمشق کرسی خود را در اتحادیه عرب پس گرفت.
با این وجود هنوز بحران‌ها و مشکلات حل نشده بسیاری در سوریه وجود دارد که مانع از بازگشت ثبات به این کشور می‌شود و همچنان آینده را مبهم می‌کند. گیر پدرسون نماینده سازمان ملل در امور سوریه در این باره گفت: «ما نباید فراموش کنیم که با وجود آتش‌بس نظامی گسترده اما خشونت‌ها همچنان ادامه دارد و باعث مرگ غیر نظامیان و ویرانی در همه مناطق سوریه می‌شود».
او ادامه داد: «سوریه نمی‌تواند با وضعیتی که با آن درگیری است اقتصاد خو را اصلاح کند. بحران‌هایی همچنان در حال ویرانی سوریه هستند: بحران آوارگی، زندانیان، ربوده شدگان، ناپدید شدگان، حقوق بشر، تروریسم، خصومت‌ها، درگیری‌های خشونت آمیز، چند پاره بودن سوریه و بحران تمامیت ارضی».
برای حل و فصل این بحران‌ها، گفت‌وگوهای سیاسی با میانجی‌گری سازمان ملل در سوریه آغاز شده بود. این گفت‌وگوها اما به بن‌بست رسید.
آقای پدرسون در این باره هم گفت: «این بسیار ناراحت کننده است که روند سیاسی در سوریه بیش از یک سال است که در انجماد قرار دارد. روند سیاسی حق مردم سوریه است. آن‌ها حق دارند سرنوشت خود را ترسیم کنند. روند سیاسی برای سوریه یک ضرورت است».
