نخست‌وزیر ارمنستان طی تماس تلفنی با برخی رهبران کشورهای غربی و ایران، پیشنهاد مذاکرۀ «فوری» با جمهوری آذربایجان برای جلوگیری از یک تنش نظامی دیگر در امتداد مرزهای این دو کشور را مطرح کرد.
طرح این پیشنهاد در شرایطی صورت گرفته است که ایروان و باکو طی روزهای اخیر یکدیگر را به انتشار «اطلاعات گمراه‌کننده» و «اقدامات تحریک‌آمیز» متهم کرده‌اند.
در تازه‌ترین نمونه اختلاف‌های دو طرف، جمهوری آذربایجان روز شنبه نیروهای ارمنستان را متهم کرد که شبانه به روی سربازان این کشور آتش گشودند؛ اتهامی که وزارت دفاع ارمنستان بلافاصله تکذیب کرد.
تنش‌ها بین دو کشور بار دیگر در روزهای اخیر بالا گرفته است؛ دولت‌های باکو و ایروان در طول سه دهۀ گذشته بر سر منطقۀ ارمنی‌نشین ناگورنو-قره‌باغ (قره‌باغ کوهستانی) درگیر مناقشه و نبردهای دوره‌ای بوده‌اند.
با افزایش تنش‌ها در روز شنبه، دولت ارمنستان با صدور بیانیه‌ای از تماس تلفنی نیکول پاشینیان با رؤسای جمهور فرانسه، ایران، صدر اعظم آلمان و وزیر خارجه آمریکا برای گفت‌وگوی فوری با الهام علیاف، خبر داد.
نخست‌وزیر ارمنستان خواستار جلوگیری از تنش نظامی جدید در مرزهای دو کشور و منطقه قره‌باغ کوهستانی شده است.
خبرگزاری دولتی ایرنا نیز با اشاره به گفت‌وگوی تلفنی آقای پاشینیان و ابراهیم رئیسی در روز شنبه، از قول رئیس‌جمهور ایران گزارش داده که او بر «مخالفت جدی ایران با هرگونه تشنج و تغییر در مرزهای تاریخی منطقه» تأکید کرده است.
قره‌باغ بر اساس قوانین بین‌المللی بخشی از جمهوری آذربایجان شناخته می‌شود اما اکثریت جمعیت خان‌کندی در این منطقه را ۱۲۰ هزار ارمنی تشکیل می‌دهند.
تماس تلفنی آقای پاشینیان با برخی رهبران غربی و ایران در حالی است که پارلمان دولت خودخوانده قره‌باغ کوهستانی روز شنبه سامول شاهرامانیان ۴۴ ساله را به‌عنوان «رئیس‌جمهور» جدید این منطقه انتخاب کرد؛ اقدامی که بلافاصله از سوی باکو محکوم شد.
نخست‌وزیر ارمنستان در روزهای گذشته جمهوری آذربایجان را به اعزام نیروهای نظامی به مرزها و تجمیع قوا در قره‌باغ کوهستانی متهم کرده بود. وزارت خارجه جمهوری آذربایجان روز ۱۶ شهریور با رد این موضوع، این اظهارات آقای پاشینیان را «پروپاگاندای دیگر ارمنستان» خواند.
در بیانیه روز شنبۀ دفتر نخست‌وزیر ارمنستان آمده است که آقای پاشینیان در گفت‌وگوی تلفنی با امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، نیز بر آمادگی خود برای مذاکرات فوری با رئیس‌جمهور آذربایجان برای کاهش تنش‌ها تأکید کرده است.
این بیانیه می‌افزاید آقای پاشینیان همچنین گفته است تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان را براساس گفت‌وگوهای اکتبر ۲۰۲۲ و مه ۲۰۲۳ با الهام علیاف، رئیس‌جمهور آذربایجان، به رسمیت می‌شناسد.
یک مشاور سیاست خارجی آقای علیاف به خبرگزاری رویترز گفته است که دولت باکو هنوز پیشنهاد جدیدی برای مذاکره از طرف دولت ایروان دریافت نکرده است.
منطقۀ قره‌باغ کوهستانی در جنگ بین دو کشور در اوایل دهه ۱۹۹۰ از کنترل باکو خارج شد. اما بر اساس توافق آتش‌بس پاییز ۲۰۲۰ که پس از درگیری ۴۴ روزه و با پادرمیانی روسیه بین دو کشور برقرار شد، ارمنستان متعهد شد که در ازای باز شدن کریدور لاچین برای رفت‌وآمد ساکنان ارمنی خان‌کندی، کریدور زنگزور را برای تزانزیت کالا از جمهوری آذربایجان به نخجوان باز کند.
آقای پاشینیان اخیراً با انتقاد از روسیه به خاطر «عدم حمایت کافی» از ارمنستان گفت که تکیه بر مسکو برای تأمین امنیت کشورش یک «اشتباه استراتژیک» بوده است.
با وجود بالا گرفتن تنش‌ها، ارمنستان روز ۱۵ شهریور اعلام کرد که برای برگزاری رزمایش مشترک با آمریکا در روزهای آینده آماده می‌شود.
