اطلاعات رسیده به رادیوفردا از منابع آگاه حاکی است بر پایه توافقنامه امنیتی میان ایران و عراق، بسیاری از مقرهای احزاب کرد مخالف جمهوری اسلامی در اقلیم کردستان عراق تخلیه شدهاند.
این موضوع در دیدار هفته گذشته فواد حسین، وزیر امور‌خارجه عراق، با حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران، در تهران مورد اشاره قرار گرفته بود.
انتقال احزاب کُرد مخالف به اردوگاه‌هایی در عمق خاک عراق
رادیوفردا در پیگیری‌های خود در مورد وضعیت احزاب کرد مخالف جمهوری اسلامی ایران در اقلیم کردستان و میزان عملیاتی شدن مفاد توافقنامه مشترک بین ایران و عراق، توانست از منابع آگاه به اطلاعاتی در‌این‌باره دست پیدا کند.
بر اساس اطلاعات رسیده به رادیوفردا از افراد نزدیک به حزب دموکرات کردستان ایران، مقرهای احزاب کُرد در مناطق مرزی به طور کامل تخلیه شدهاند. این مقرها توسط خود نیروهای این احزاب منفجر شدهاند. به گفته این افراد مطلع، نیروهایی که در مقرهای مرزی مستقر بودند، اکنون به پایگاه‌های نیروهای مرزبانی عراق رفته‌اند و قرار است به اردوگاه‌هایی تحت نظارت سازمان ملل متحد انتقال داده شوند.
رسانه‌های محلی در اقلیم کردستان عراق در گزارش‌هایی از استقرار دائمی نیروهای گارد مرزی عراق در این مناطق و برافراشتن پرچم عراق در محل مقرهای تخلیه‌شده احزاب مخالف جمهوری اسلامی خبر دادند. این گزارش‌ها از کارگذاشتن دوربین‌های حرارتی برای نظارت بر این مناطق توسط نیروهای مرزبانی عراق خبر می‌دهند.
سه منبع مطلع نزدیک به حزب دموکرات کردستان ایران در گفت‌وگو با رادیوفردا تخلیه اردوگاه‌های این حزب را تأیید کردند. بر اساس اطلاعات به‌دست آمده از آنها، اردوگاه «گرده‌چال» در اربیل به طور کامل تخلیه شده است.
از سوی دیگر، بنا به درخواست حزب دموکرات کردستان (حزب آقای بارزانی) و دستگاه‌های امنیتی اربیل، نیمی از اردوگاه «جژنه‌کان» اربیل که در اختیار نیروهای حزب دموکرات کردستان ایران بود، تخلیه شد و قرار است نیم دیگر آن هم طی روزهای آینده تخلیه شود.
افراد مطلع در پاسخ به سؤال رادیوفردا در مورد مکان جدید استقرار این نیروها و خانواده‌های‌شان، گفتند: «نیروهای حزب دموکرات کردستان ایران و خانواده‌های آنها که در این اردوگاه‌ها مستقر بودند فعلاً به شهر اربیل رفته‌اند و هنوز اردوگاه جدیدی برای آنها برپا نشده است».
این منابع نزدیک به حزب دموکرات کردستان ایران، در گفت‌وگو با رادیوفردا ضمن اشاره به تخلیه کامل اردوگاه «آزادی» و اردوگاه «زویه‌اسپی» در کویسنجق که در اختیار حزب دموکرات کردستان بودند، از تخلیه کامل قلعه دموکرات در کویسنجق نیز خبر دادند. قلعه دموکرات تا کنون دوبار هدف حملات موشکی سپاه پاسداران جمهوری اسلامی قرار گرفته است.
این پایگاه به اتحادیه میهنی کردستان (حاکم بر استان سلیمانیه) تحویل داده شده است. بر أساس اطلاعات رسیده به رادیوفردا، نیروها و خانواده‌هایی که در این سه پایگاه بودند فعلاً به شهر سلیمانیه منتقل شدهاند.
به گفته این افراد، این تخلیه‌ها با درخواست دولت اقلیم کردستان عراق « حزب دموکرات کردستان و اتحادیه میهنی کردستان» صورت گرفته است.
یک منبع مطلع که نخواست نامش فاش شود، پیشتر در این باره به رادیوفردا گفته بود: «پروسه خروج و انتقال این احزاب از مرزهای مشترک اقلیم کردستان عراق با ایران در حال عملیاتی شدن است و این احزاب مقرهای خود در مرزها را به طور کامل تخلیه کرده‌اند».
این منبع در پاسخ به سؤال رادیوفردا در مورد خلع سلاح احزاب، به این مسئله اشاره کرد که «در زمان بروز اختلاف میان دو جریان کومله در شهریور ماه امسال که به اعلام شکست اتحاد میان دو جریان کومله و اعلام جدایی مجدد حزب کومله زحمتکشان کردستان انجامید، نیروهای امنیتی اقلیم کردستان که به منظور برقراری امنیت به پایگاه‌های آنان رفته بودند، وسایل این احزاب را با خود بردند اما مشخص نیست این‌که این وسایل شامل سلاح‌های آنها نیز باشد».
این منبع افزود که مسئله خلع سلاح تاکنون به طور رسمی به هیچ کدام از احزاب ابلاغ نشده است.
نوید مهرآور، عضو کمیته مرکزی حزب کومله زحمتکشان کردستان، هم در گفت‌وگو با رادیوفردا در این باره گفت: «در مورد خلع سلاح تا کنون به طور رسمی چیزی به احزاب کرد اعلام نشده و این مسئله هنوز مشخص نیست. اما در مورد خروج نیروهای اپوزسیون مخالف جمهوری اسلامی از نقاط مرزی اقلیم کردستان عراق و ایران، رسماً این مسئله به ما ابلاغ شده و این پروسه هم‌اکنون در حال عملیاتی شدن است».
این درحالی است فواد حسین، وزیر امور خارجه عراق، در جریان سفر به تهران، روز چهارشنبه ۲۲ شهریور، در یک کنفرانس خبری مشترک با حسین امیرعبداللهیان همتای ایرانی خود، ضمن تأکید بر پایبندی بغداد به توافقنامه امنیتی با تهران گفت: «گروه‌های مختلف در مرزهای مشترک ما با ایران خلع سلاح شدهاند و ما کمپ‌هایی را برای پناهجویان بنا کرده‌ایم که این اردوگاه‌ها در آینده تحت حمایت سازمان ملل یا نهادهای بین‌المللی قرار خواهند گرفت».
ضرب‌الاجلی که پایان گرفت
پیشتر وزارت خارجه ایران اعلام کرده بود که در توافقنامه امضا شده بین تهران و بغداد، عراق متعهد شده است تا گروه‌های کرد مخالف که در اقلیم کردستان عراق مستقر هستند را خلع سلاح کرده، پایگاه‌های آنها را ببندد و آنها را قبل از ۲۸ شهریور به کمپ‌های دیگری منتقل کند.
مقامات جمهوری اسلامی ایران بارها ضمن تأکید بر عدم تمدید ضرب‌الاجل، تهدید کرده بودند که در صورت عدم اجرای مفاد توافقنامه تا این تاریخ، حملات زمینی و هوایی به خاک اقلیم کردستان و پایگاه‌های این احزاب را از سر خواهند گرفت.
از سویی مشاهده ویدئوهایی در شبکه‌های اجتماعی مبنی بر انتقال سلاح‌های سنگین به مرزهای کردستان ایران، نگرانی‌ها در این باره را افزایش‌داده است.
نوید مهرآور، عضو کمیته مرکزی حزب کومله زحمتکشان کردستان، در پاسخ به سؤال رادیوفردا در مورد ویدیوهای منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی که انتقال سلاح توسط جمهوری اسلامی به مرزهای کردستان ایران را نشان می‌دهد، گفت این مسئله «هدف‌گیری دو نشان با یک تیر» از سوی جمهوری اسلامی است.
او در توضیح این مسئله افزود: «جمهوری اسلامی با انتقال سلاح‌های سنگین به مرزهای کردستان از طرفی قصد دارد از آن‌جا که جرقه اعتراضات گسترده سال گذشته از کردستان بود، در سالگرد خیزش مردمی «زن، زندگی، آزادی» با وحشت‌پراکنی در میان مردم این منطقه از شروع مجدد اعتراضات خیابانی جلوگیری کند و از سوی دیگر فشارها بر اقلیم کردستان عراق برای عملیاتی کردن مفاد توافقنامه امنیتی را افزایش دهد».
در مورد مکان استقرار احزاب کرد چه می‌دانیم؟
احزاب کرد مخالف جمهوری اسلامی، در اردوگاه‌هایی در نزدیکی شهر‌های سلیمانیه و اربیل در اقلیم کردستان عراق مستقر هستند.
این احزاب، علاوه بر اردوگاه‌های خود در داخل خاک اقلیم کردستان که محل اسکان نیروها و خانواده‌های آنها هستند، دارای مقرهایی در مرزهای ایران با اقلیم کردستان عراق نیز هستند که تنها افراد مسلح در این مقرها مستقر هستند. فاصله این مقرها با خاک ایران و پایگاه‌های جمهوری اسلامی ایران از دو تا سه کیلومتر است، به طوری که به گفته یک منبع آگاه، «دو طرف با چشم غیرمسلح، قادر به مشاهده تحرکات یکدیگر هستند».
گزارش‌ها حاکی از تخلیه این مقرها در نقاط مرزی و انتقال آنها به عمق خاک اقلیم کردستان در جریان عملیاتی کردن توافقنامه امنیتی ایران و عراق است. مشخص نیست که قرار است این احزاب به طور مشخص به کجا منتقل شوند.
فواد حسین، وزیر امور‌خارجه عراق، در تهران از احداث اردوگاه‌هایی برای مستقر کردن این احزاب خبر داد که در آینده تحت نظارت سازمان ملل قرار خواهد گرفت.او اما به مکان احداث این اردوگاه‌ها و فاصله آنها از خاک ایران اشاره‌ای نکرد.
وزیر امور خارجه عراق که پیش از سفر به ایران گفته بود هدف از سفرش ابلاغ رسمی خبر اجرایی شدن توافقنامه امنیتی دو جانبه به مقامات جمهوری اسلامی به امید پیشگیری از بروز تنش در روابط دو کشور است، در کنفرانس خود در تهران، ضمن اشاره به این مسئله که قانون اساسی کشورش، به هیچ گروهی اجازه نمی‌دهد از خاک عراق به عنوان تهدیدی برای کشورهای همسایه استفاده کند، تأکید کرد که همکاری امنیتی بغداد با تهران، ریشه در قانون اساسی عراق دارد.
وزیر امور‌خارجه عراق در سخنان خود روابط کشور خود با جمهوری اسلامی را «عالی» توصیف کرد و تهدید حاکمیت خاک عراق از سوی ایران به بهانه‌های مختلف را ناروا خواند. او گفت‌وگو و مذاکره را تنها راه‌حل مشکلات طرفین دانست.
توافقنامه امنیتی ایران و عراق، در اسفند ماه ۱۴۰۱ با حضور محمد شیاع السودانی نخست‌وزیر عراق، علی شمخانی دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی ایران، و قاسم الاعرجی مشاور امنیت ملی عراق، در بغداد امضا شد. جزئیات این توافقنامه هیچ‌گاه منتشر نشد اعلام نشد.
جمهوری اسلامی مدت‌هاست اقلیم کردستان عراق را به پناه دادن گروه‌های مخالف خود متهم می‌کند و ادعا می‌کند این احزاب از خاک اقلیم کردستان و عراق، برای تهدید امنیت جمهوری اسلامی ایران استفاده می‌کنند.
این در حالی است که گروه‌های کُرد، بارها این ادعای جمهوری اسلامی را رد کرده‌اند، و مقامات عراق و اقلیم کردستان هم بارها تأکید کرده‌اند که به هیچ گروهی اجازه استفاده از خاک خود برای هرگونه فعالیتی علیه کشورهای همسایه ازجمله ایران را نمی‌دهند.
طی چند سال اخیر سپاه پاسداران هم بارها اردوگاه‌های احراب کرد مخالف جمهوری اسلامی را مورد حملات موشکی و توپخانه‌ای قرارداده‌است.
