لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
جمعه ۲۵ آبان ۱۴۰۳ تهران ۰۹:۳۵

یحیی سِنوار، رهبر سیاسی حماس، که بود؟


یحیی سنوار در دفتر خود در غزه، ۲۰۲۲
یحیی سنوار در دفتر خود در غزه، ۲۰۲۲

گروه افراطی حماس شامگاه ۱۶ مرداد اعلام کرده بود که یحیی سِنوار را به ریاست دفتر سیاسی خود برگزیده است.

سنوار که پیشتر فرماندهی حماس را در نوار غزه بر عهده داشت، جانشین اسماعیل هنیه در رهبری سیاسی این گروه شده بود؛ گروهی که در آمریکا و اروپا «تروریستی» شناخته می‌شود.

اسماعیل هنیه که برای شرکت در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور جدید ایران به تهران رفته بود، بامداد ۱۰ مرداد در محل اقامتش در «اقامتگاه جانبازان» در شمال تهران، کشته شد.

وعده اسرائیل برای «شکار» سنوار

اسرائیل بارها وعدهٔ شکار و حذف یحیی سنوار را داده و او را مسئول ویرانی نوار غزه معرفی کرده بود.

بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل هم گفته بود که سنوار همچنان در نوار غزه و در تونل‌‌های احداث‌شده توسط گروه افراطی حماس پنهان شده است.

دانیل هگاری، سخنگوی ارشد ارتش اسرائیل، می‌گوید سنوار «به جهان ثابت کرد که حماس با حملهٔ روز ۷ اکتبر (۱۵ مهر) بدتر از گروه داعش است».

گروه افراطی حماس ۱۵ مهرماه پارسال با حمله به شهرها و شهرک‌های اسرائیلی، نزدیک به ۱۲۰۰ نفر را که اکثرشان غیرنظامی بودند، کشت و حدود ۲۵۰ نفر را به گروگان گرفت.

درپی این اقدام، ارتش اسرائیل جنگی را در نوار غزه آغاز کرد که هدف آن از میان برداشتن حماس اعلام شده است؛ جنگی خونین که بنا بر اعلام وزارت بهداشت فلسطینی طی بیش از یک سال بیش از ۴۲ هزار کشته بر جای گذاشته که اکثر آن‌ها غیر نظامی هستند.

یحیی سنوار کیست؟

۱۹ اکتبر (۲۷ مهر) یحیی سنوار ۶۱ ساله شد. او در سال ۱۹۶۲ در اردوگاه آوارگان فلسطینی خان یونس در نوار غزه به دنیا آمد. سنوار ۲۴ سال از این دوران را که اکثر دورهٔ جوانی‌اش را تشکیل می‌دهد، در زندان‌های اسرائیل سپری کرد.

خانواده سنوار در اصل از شهر عسقلان هستند که اسرائیلی‌ها به آن اشکلون می‌گویند. پس از اعلام برپایی کشور اسرائیل در سال ۱۹۴۸، خانودهٔ سنوار مجبور به ترک شهر خود و انتقال به اردوگاه خان یونس شدند.

یحیی سنوار در اردوگاه خان یونس بزرگ شد؛ منطقه‌ای که در سال ۱۹۶۷ توسط اسرائیل اشغال شد. روزنامهٔ آمریکایی وال‌ استریت جورنال نیز به‌نقل از مسئولانی در حماس نوشته است که سنوار در تشکیل واحد امنیت داخلی حماس برای پیگرد کسانی که «خرابکار» نامیده می‌شوند و همچنین «افراد نفوذی» نقش ایفا کرده است.

یحیی سنوار و اسماعیل هنیه در حال استقبال از یک هیئت امنیتی اطلاعاتی مصر در شهر غزه، ۲۰۱۷
یحیی سنوار و اسماعیل هنیه در حال استقبال از یک هیئت امنیتی اطلاعاتی مصر در شهر غزه، ۲۰۱۷

یحیی سنوار در مدارس اردوگاه خان یونس تحصیل کرد و پس از پایان دورهٔ متوسطه، برای ادامهٔ تحصیل به دانشگاه اسلامی غزه پیوست. او لیسانس زبان عربی را از این دانشگاه به دست آورد.

در سال ۱۹۸۲ به‌اتهام «مشارکت در فعالیت‌های خرابکارانه» توسط نیروهای امنیتی اسرائیل دستگیر شد و چهار ماه را در بازداشت گذراند.

تأسیس شاخهٔ نظامی حماس

یحیی سنوار در دوران دانشجویی از فعالان علیه اسرائیل بود. او همچنین از نزدیکان احمد یاسین، بنیانگذار گروه افراطی حماس، به شمار می‌رفت.

به‌گفتهٔ مسئولان اسرائیلی، هنگامی که حماس در اواخر دههٔ هشتاد میلادی از یک گروه سیاسی اسلامگرا به یک گروه مسلح تبدیل شد، سنوار در تأسیس گردان‌های عزالدین قسام، شاخهٔ نظامی این گروه، نقش محوری ایفا کرد.

نیروهای امنیتی اسرائیل یحیی سنوار را در سال ۱۹۹۸ دستگیر کردند. او به‌اتهام دست داشتن در کشته شدن شماری از سربازان اسرائیلی به چهار بار حبس ابد محکوم شد.

سنوار در زندان‌های اسرائیل

یحیی سنوار در زندان به یکی از مسئولان اعضای زندانی گروه حماس تبدیل شد. او ساعت‌های طولانی با اسرائیلی‌ها و با زندانبانان صحبت می‌کرد و از این راه فرهنگ آن‌ها را شناخت. همچنین به تماشای شبکه‌های تلویزیونی اسرائیلی اعتیاد پیدا کرده بود و زبان عبری را به‌خوبی آموخت.

مسئولان پیشین زندان‌های اسرائیلی به روزنامهٔ وال استریت جورنال گفته‌اند که سنوار در زندان دچار بیماری مغزی شد و پزشکان اسرائیلی، با انجام عمل جراحی، جان او را نجات دادند.

مبادلهٔ اسرا میان اسرائیل و حماس

مذاکرات میان اسرائیل و حماس برای آزادی گیلعاد شالیط، سرباز اسرائیلی که سال ۲۰۰۶ توسط حماس ربوده شده بود، نقطهٔ تحول در زندگی یحیی السنوار بود.

به‌نوشته هفته‌نامهٔ اکونومیست، آن هنگام اسرائیل سنوار را به‌عنوان مذاکره‌کننده از سوی حماس پذیرفت و به او اجازه داد با رهبران این گروه که خواستار مبادلهٔ بیش از هزار زندانی فلسطینی با شالیط بودند، در تماس باشد.

اسرائیل با آزادی شماری از افرادی که حماس خواستار آزادی آن‌ها بود مخالفت کرد، اما نام سنوار در میان آن‌‌ها نبود. این‌گونه بود که او در سال ۲۰۱۱ آزاد و به یکی از فرماندهان گردان‌های عزالدین قسام، شاخهٔ نظامی گروه افراطی حماس، تبدیل شد.

سنوار با بهره بردن از شناخت خود از اسرائیل، فرهنگ اسرائیلی و زندان‌های اسرائیل که در دوران زندان کسب کرده بود، به یکی از بانفوذترین شخصیت‌های حماس میان رهبران سیاسی و فرماندهان نظامی این گروه افراطی تبدیل شد.

یحیی سنوار در کنار اسماعیل هنیه در یک تجمع سیاسی در غزه، ۲۰۱۹
یحیی سنوار در کنار اسماعیل هنیه در یک تجمع سیاسی در غزه، ۲۰۱۹

در سال ۲۰۱۷ یحیی سنوار به‌عنوان رهبر حماس در نوار غزه انتخاب و بدین ترتیب جانشین اسماعیل هنیه شد که در آن سال ریاست دفتر سیاسی را بر عهده گرفت.

السنوار و حمله ۷ اکتبر (۱۵ مهر)

به‌نوشتهٔ روزنامه‌های وال‌ استریت جورنال و فایننشال تایمز، مسئولان امنیتی اسرائیل سنوار را یکی از تندروترین اعضای حماس و حلقه اتصال میان رهبران سیاسی و شاخه نظامی این گروه افراطی می‌دانستند.

محمد الضیف، فرمانده گردان‌های عزالدین قسام شاخه نظامی حماس، بیانیهٔ اجرای عملیات این گروه علیه شهرها و شهرک‌های اسرائیلی را خواند و آن را «عملیات طوفان الاقصی» نامید.

مایکل میلیشتاین، از افسران سابق سازمان اطلاعات نظامی اسرائیل، معتقد است که الضیف مجری حملهٔ ۱۵ مهر بود، اما مغز متفکر حمله یحیی السنوار بوده است.

اکرم عطاء‌الله، خبرنگار فلسطینی ساکن غزه که چند بار با سنوار مصاحبه کرده، گفته است که حملهٔ ۱۵ مهر نشان می‌دهد حماس اکنون روش‌های خشن‌تری به کار می‌برد و از این راه تلاش می‌کند در مذاکرات احتمالی آینده با اسرائیل اهرم‌های فشار بیشتری داشته باشد.

سنوار و نیروی قدس سپاه پاسداران

سال ۱۳۹۶ خورشیدی، یک فایل صوتی از یحیی سنوار منتشر شد که در آن می‌گفت قاسم سلیمانی، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران، در یک مکالمهٔ تلفنی به او گفته که «همهٔ امکانات در دفاع از قدس در اختیار حماس است».

این فایل صوتی را که روایت سنوار از گفت‌وگوی تلفنی قاسم سلیمانی با او بود، شبکهٔ لبنانی المیادین، همسو با جمهوری اسلامی ایران و حزب‌الله لبنان، چهارم دی ۱۳۹۶ منتشر کرد.

به‌گفتهٔ یحیی سنوار، قاسم سلیمانی در این مکالمه به او گفته بود که «سپاه پاسداران و نیروی قدس در کنار مردم فلسطین بر سر دفاع از قدس حضور دارند».

آقای سنوار همچنین افزوده بود این گروه و نیز گروه جهاد اسلامی فلسطین با قاسم سلیمانی در تماس هستند. البته او در این فایل به ماهیت همکاری‌های عملی احتمالی اشاره‌ای نکرده بود.

XS
SM
MD
LG