دادگاه تجدیدنظر در سوئد رأی نهایی خود در پرونده حمید نوری، دادیار سابق زندان گوهردشت، را عصر روز سه‌شنبه ۲۸ آذر، اعلام و حکم حبس ابد او را تأیید کرد.
حمید نوری معروف به «حمید عباسی»، دادیار سابق زندان گوهردشت، به دو اتهام اصلی «جنایت جنگی از نوع بین‌المللی» و «قتل عمد» در سوئد به مدت ۹ ماه محاکمه شد.
او سرانجام در تیرماه سال ۱۴۰۱ به‌دلیل مشارکت در اعدام دسته‌جمعی زندانیان سیاسی در تابستان سال ۶۷ به حبس ابد محکوم شد؛ حکمی که وکلای او در سوئد برایش درخواست تجدیدنظر دادند.
دادگاه تجدیدنظر در بیانیه‌ای اعلام کرد که حکم این متهم ۶۲ ساله که پارسال به‌دلیل نقض شدید قوانین بشردوستانه بین‌المللی و قتل صادر شده بود، «در بخش‌های مهمی» تأیید شده است.
رابرت گرین، قاضی این دادگاه، پس از تأیید حکم اعلام کرد: «ارزیابی ما این است که پرونده ارائه شده از سوی دادستان قوی و در کل قانع‌کننده است و دادگاه منطقه‌ای درست تشخیص داد که اتهامات دادستان تا حد زیادی مستند است.»
این حکم می‌تواند بر سرنوشت زندانیان سوئدی در ایران از جمله یوهان فلودروس، دیپلمات اتحادیه اروپا که بیش از ۶۰۰ روز است در بازداشت به سر می‌برد، تأثیرگذار باشد.
بیانیه بیش از ۴۵۰ دادخواه ایرانی: محاکمه حمید نوری پرونده‌ای را گشوده که در آن آمران و عاملان اصلی کشتار معرفی شده‌اند
بیش از ۴۵۰ دادخواه، هنرمند و فعال مدنی و سیاسی ایرانی در واکنش به تأیید حکم حبس ابد حمید نوری در دادگاه تجدید نظر سوئد، در بیانیه‌ای اعلام کردند این محاکمه «پرونده‌ای را گشوده که در آن آمران و عاملان اصلی این کشتار معرفی شده‌اند».
این فعالان دادخواه روز سه‌شنبه با بیان این‌که عاملان کشتار سال ۶۷ «هنوز زمام امور کشور را در دست دارند» در بیانیه خود اعلام کردند که این رویداد «نه تنها پيروزی بزرگی را برای جنبش دادخواهی در ايران رقم می‌زند، بلکه راه پيشبرد اهداف این جنبش را هموارتر می‌کند».
در این بیانیه با اشاره به نقش ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور اسلامی ایران، در هیئت مرگی که حمید نوری «کارگزار» آن بود، آمده است: «اين هيئت در اجرای فتوای خمينی، سلف و مراد خامنه‌ای، هزاران زندانی سیاسی را که پیش‌تر در دادگاه‌های انقلاب اسلامی به احکام گوناگون حبس محکوم شده بودند، درپی پرسش و پاسخ‌های چند دقیقه‌ای، به قتل رسانده است.»
فعالان دادخواه در ادامه با اشاره به تلاش جمهوری اسلامی در «مخفی نگه‌داشتن این جنایت بزرگ» گفتند: «محاکمه حمید نوری اما این رشته عریض و طویل بافته از فریب و دروغ را به قیچی عدالت سپرد.»
آن‌ها با اشاره به تلاش بازماندگان و خانواده‌های قربانیان کشتار زندانیان سیاسی در روند این محاکمه اعلام کردند: «تأیيد حکم محکوميت حميد نوری، شکست بزرگی برای جمهوری اسلامی است و پيروزی کلانی برای دادخواهان.»
شاهزاده رضا پهلوی: گامی بزرگ و یگانه برای جنبش دادخواهی و مبارزه ملت ایران
در همین حال، شاهزاده رضا پهلوی در پیامی که در شبکه ایکس (توئیتر سابق) منتشر کرد، تایید محکومیت حمید نوری به‌دلیل نقش او در «کشتار زندانیان سیاسی» را «گامی بزرگ و یگانه برای جنبش دادخواهی و مبارزه ملت ایران در راه آزادی میهن» دانست.
به گفته او، آنچه در روند رسیدگی به پرونده حمید نوری در سوئد دیدیم، «از مواهب یک دموکراسی لیبرال و سکولار مبتنی بر حقوق بشر و خیر عمومی است که می‌بایست الگویی برای ایران آينده باشد: نظم دموکراتیک و عادلانه‌ای که در آن، جنایتکاران در یک دادگاه شفاف و مبتنی بر استانداردهای دنیای متمدن حساب پس خواهند داد نه در محاکمه‌های صحرایی یک‌دقیقه‌ای و کشتارهای غیرقانونی از جنس آنچه پس از فاجعه۵۷ رخ داد».
شاهزاده رضا پهلوی در ادامه از ایرانیان خواست تا به گفته او، «حسابرسی به جنایات دست‌اندرکاران جمهوری اسلامی در دادگاه‌های خارج از کشور را بیش از پیش پیگیری کنند»، و به مقامات جمهوری اسلامی هشدار داده که «آنچه می‌کنند فراموش نخواهد شد و پاسخی مناسب دریافت خواهد کرد».
در پرونده‌ای که رسیدگی به آن در دادگستری سوئد ۹۳ جلسه به طول انجامید، دست‌کم ۶۰ شاکی و شاهد و ۱۲ کارشناس در حوزه فقه اسلامی و حقوق بین‌الملل درباره پرونده حمید نوری صحبت کردند.
بازداشت و تشکیل پرونده قضایی برای آقای نوری به عنوان یک مقام سابق جمهوری اسلامی در سوئد خشم حکومت ایران را به دنبال داشت که نوری را «گروگان» خوانده و حتی خواستار دریافت خسارت شده است.
همزمان دو روز پس از آزادی اسدالله اسدی، دیپلمات محکوم به تروریسم، معاون امور بین‌الملل و حقوق بشر وزارت دادگستری جمهوری اسلامی اعلام کرد که تلاش‌هایی نیز برای آزادی حمید نوری در جریان است.
یک ماه بعد، مسعود ستایشی، سخنگوی قوه قضائیه، با اشاره به آزادشدن اسدی نسبت به آزادی نوری ابراز خوش‌بینی کرده و گفت: «اعتقاد بنده این است که حمید نوری به زودی زود بازمی‌گردد.»
اما مجید نوری، پسر حمید نوری، در این خوش‌بینی شریک نیست. در ویدئویی که خبرگزاری ایسنا روز سه‌شنبه در آستانه صدور رأی دادگاه تجدیدنظر منتشر کرد، مجید نوری از نشانه‌ها و عواملی سخن گفت که باعث ناامیدی او شده است.
مجید نوری از جمله به دیدار پادشاه سوئد با تقی رحمانی، همسر نرگس محمدی، و همین طور نامه خانم محمدی، برنده نوبل صلح، به نخست‌وزیر سوئد اشاره کرد که در آن به نقش ابراهیم رئیسی در اعدام زندانیان سیاسی در تابستان سال ۶۷ اشاره کرده و از برگزاری دادگاه برای حمید نوری در سوئد استقبال کرده بود.
نرگس محمدی نوشته بود: «برگزاری دادگاه حمید نوری به عنوان یکی از جنایتکاران دوران سیاه دهه شصت شمسی، در کشور سوئد، شعله امید را در دلهای عدالت‌خواهان برافروخت که گرچه هنوز سایه سنگین حکومت دینی استبدادی بر سر مردم مبارز و مقاوم ایران تداوم دارد.»
رأی دادگاه تجدیدنظر سوئد در حالی اعلام شد که روابط تهران و استکهلم پرتنش است؛ از سویی تهران در اعتراض به «اهانت به قرآن» به سوئد سفیر نفرستاده و از سوی دیگر دست‌کم دو شهروند سوئدی در ایران در حبس به سر می‌برند: احمدرضا جلالی و یوهان فلودروس.
حکومت ایران در سال‌های اخیر شماری از اتباع خارجی و ایرانی‌های دوتابعیتی را به اتهام‌های گوناگون از جمله جاسوسی، همکاری با نهادهای امنیتی خارجی یا اقدام علیه نظام بازداشت کرده است و برخی از این افراد با زندانیان ایرانی در کشورهای دیگر مبادله شده‌اند.
این رویه حکومت بارها از سوی دولت‌ها و سازمان‌های حقوق بشری در سراسر دنیا محکوم و به «گروگان‌گیری» و «باج‌خواهی» با هدف «پیشبرد اهداف سیاسی» تعبیر شده است.
