انجمن خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکراینی با قدردانی از تلاش دولت‌های کانادا، بریتانیا، اوکراین و سوئد در ارجاع این پرونده به دیوان بین‌المللی دادگستری، روز شنبه در بیانیه‌ای تصریح کرد: انتظار ما از این روند حقوقی روشن شدن حقیقت و اجرای عدالت است.
در این بیانیه که در چهارمین سالگرد سرنگونی هواپیمای اوکراینی در حومه تهران با موشک‌های سپاه پاسداران صادر شده آمده است که «در سالی که گذشت پروندهٔ این جنایت توسط چهار دولت متضرر کانادا، بریتانیا، اوکراین و سوئد به دیوان بین‌المللی دادگستری ارجاع شد. ضمن تشکر از تعهد این دولت‌ها به خانواده‌ها، بار دیگر اعلام می‌کنیم که انتظار ما از این روند حقوقی روشن شدن حقیقت و اجرای عدالت است. اکتبر آینده مدارک چهار دولت در لاهه ثبت می‌شود و پس از آن نوبت جمهوری اسلامی است تا مستندات خود را به لاهه ارائه کند.»
این بیانیه می‌افزاید که «همین امروز واضح است و از روز اول هم مشخص بود جمهوری اسلامی هیچ مستنداتی مبنی بر خطای انسانی در اختیار ندارد. از طرف دیگر فشار فزایندهٔ جمهوری اسلامی به خانواده‌های جانباختگان در هر جای دنیا به ویژه در ایران افزایش پیدا کرده‌است؛ بنابراین خواسته‌های زیر از سوی انجمن خانواده‌ها مطرح است: درخواست بررسی ویژهٔ پرونده در دادگاه لاهه با توجه به رفتار جمهوری اسلامی با خانواده‌ها، باز شدن پروندهٔ جنایی در کانادا توسط پلیس فدرال، قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست گروه‌های تروریستی.»
پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی اوکراین بامداد هجدهم دی‌ماه ۹۸ کمتر از سه دقیقه پس از برخاستن از فرودگاه تهران هدف دو موشک سپاه پاسداران قرار گرفت و تمامی ۱۷۶ سرنشین آن کشته شدند.
مقام‌های جمهوری اسلامی پس از سه روز انکار، سرانجام شلیک موشک به این هواپیما را پذیرفتند اما آن را به «خطای انسانی» نسبت دادند.
مقام‌های جمهوری اسلامی که حاضر به همکاری با کمیته‌های بین‌المللی از جمله تحقیقات چهار دولت زیان‌دیده نشده بودند، از محاکمه ۱۰ متهم به نقش داشتن در این سرنگونی خبر دادند و سرانجام اواخر فروردین امسال احکام اولیه این ۱۰ نفر اعلام شد و آنها به مواردی از قبیل حبس و پرداخت دیه محکوم شدند.
خانواده‌های قربانیان با تأکید بر اینکه متهمان شامل مأمورانی دون‌پایه در سلسله‌مراتب تصمیم‌گیری در این ماجرا هستند، خواستار اجرای عدالت درباره آمران و عاملان اصلی هستند.
همزما با سالگرد چهارمین سال سرنگونی هواپیمای اوکراینی، ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی روز دوشنبه در نشست خبری خود مدعی شد که «ایران از ابتدا مسئولانه عمل کرد و به تلاش‌های خود ادامه می‌دهد» و افزود که «اما در عین حال استفاده ابزاری را نمی‌پذیریم و سیاسی کردن این موضوع را رد می‌کنیم.»
او توضیح بیشتری در زمینه ادعای خود در مورد «استفاده ابزاری» یا «سیاسی کردن این موضوع» نداد.
مراسم یادبود در چند شهر جهان
مراسم چهارمین سالگرد سرنگونی هواپیمای اوکراینی با موشک‌های سپاه پاسداران در چند شهر جهان، از جمله تورنتو، مونترآل، لندن، پاریس، برلین و سیدنی برگزار شد.
در مراسمی که روز یکشنبه ۱۷ دی‌ماه (به وقت کانادا) در میدان مل‌لستمن در تورنتو برگزار شد سخنران‌ها و شماری از اعضای خانواده‌های قربانیان بر تداوم دادخواهی تأکید کردند.
پیش از آن، مراسم روشن کردن شمع به یاد قربانیان بر مزار آنها در شهرهای مختلف جهان، از جمله تورنتو، ونکوور، لندن و پاریس برگزار شد و گروه‌هایی از ایرانیان در برخی شهرهای استرالیا و اروپا با در دست داشتن تصاویر کشته‌شدگان تجمع کردند.
کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز با استفاده از هشتگ «من هم شمعی روشن خواهم کرد» یاد قربانیان این هواپیمای سرنگون شده را گرامی داشتند و بر اجرای عدالت تاکید کردند.
پیشتر انجمن خانواده‌های قربانیان این پرواز از ایرانیان خواسته بود که در شهرهای مختلف جهان با شعار «مرا یاد آر» یاد جانباختگان را گرامی دارند.
گروهی از فعالان و شهروندان ایرانی ساکن بلژیک هم با انتشار ویدئویی مشترک، یاد قربانیان هواپیمای سرنگون شده را گرامی داشتند و در پیام‌های خود در این ویدئو تاکید کردند: «ما فراموش نمی‌کنیم».
برگزاری مراسم سالگرد در ایران
از سوی دیگر، مراسم چهارمین سالگرد سرنگونی هواپیمای اوکراینی با موشک‌های سپاه پاسداران دوشنبه در شاهدشهر استان تهران، محل سرنگونی این هواپیما، برگزار شد.
دراین مراسم که ویدئوها و تصاویری از آن در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است، اعضای خانواده‌های قربانیان اعلام کردند که «برای رسیدن به عدالت خواهند جنگید و قاتلین و آمرین این جنایت را نه فراموش می‌کنند نه می‌بخشند.»
منظر ضرابی که چهار عضو خانواده‌اش در این پرواز کشته شدند بیانیه انجمن خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکراینی را در این مراسم خواند که تصریح کرده است انتظار خانواده‌ها روشن شدن حقیقت و اجرای عدالت است.
همچنین در این مراسم توران شمس‌الهی، مادر حامد اسماعیلیون در واکنش به ممنوع‌الخروج شدنش و جلوگیری از سفرش به کانادا گفت: «شما هستید که باید از ما بترسید.»
در همین حال، ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است که نشان می‌دهد دو نفر لباس‌شخصی در تهران بنر یادبود نیلوفر ابراهیم و سعید طهماسبی، دو تن از کشته‌شدگان در سرنگونی هواپیمای اوکراینی، را پایین می‌کشند.
اخیراً گزارش‌هایی از «تهدید، توقیف گذرنامه، ضرب و شتم و احضار» خانواده‌های هواپیمای مسافربری سرنگون‌شده اوکراینی توسط موشک‌های سپاه پاسداران منتشر شده است.
