چندی پیش که تصاویری از حملهٔ یک گروه لباس‌شخصی ارتش اسرائیل به بیمارستانی در کرانهٔ باختری منتشر شد، برای خیلی‌ها یادآور سریال مشهور «فوضی» بود.
بسیاری ازجمله در ایران این سریال اسرائیلی را که به «فائودا» هم مشهور است، تماشا کرده‌اند؛ سریالی با موضوع فعالیت‌های یگان اطلاعاتی-عملیاتی در ارتش اسرائیل که «یگان عرب‌نماها» نام دارد.
نیروهای این یگان لباس‌شخصی هستند و به زبان عربی مسلط‌اند. آن‌ها برای انجام عملیات وارد جامعهٔ فلسطینی می‌شوند و اهداف خود را از نزدیک شناسایی می‌کنند و حتی ممکن است با آن‌ها دوست شوند.
دهم بهمن ماه نیروهای اسرائيلی وارد بیمارستان «ابن سینا» در شهر جنین در کرانهٔ باختری شدند و سه فلسطینی از اعضای گروه افراطی حماس را کشتند؛ گروهی که در فهرست تروریستی آمریکا و اروپا قرار دارد.
تصاویر دوربین‌های مداربستهٔ بیمارستان که در رسانه‌ها منتشر شد، نشان می‌داد که نیروهای این یگان اسرائیلی لباس شخصی به تن داشتند، برخی هم لباس مبدل زنانه به تن کرده بودند؛ نیروهایی از «یگان عرب‌نماها».
طی این عملیات، سه تن از اعضای این یگان که دو تن از آن‌ها لباس پزشک و یکی لباس پرستار به تن داشتند، وارد طبقه سوم بیمارستان «ابن سینا» شدند.
در یکی از بخش‌های این طبقه، باسل ایمن الغزاوی، یکی از اعضای حماس، بستری بود. او سوم آبان امسال در درگیری نیروهای ارتش اسرائیل با اعضای حماس در قبرستان جنین زخمی شده بود.
علاوه بر او، محمد ایمن الغزاوی، برادر باسل که او نیز از اعضای حماس است، و محمد ولید جلامنه یکی دیگر از اعضای حماس نیز در بیمارستان «ابن سینا» حضور داشتند که کشته شدند؛ رویدادی که یادآور سریال «فوضی» بود.
در سایهٔ افزایش عملیات اسرائیل در کرانه باختری هم‌زمان با جنگ در نوار غزه، استفاده از «یگان عرب‌نماها» افزایش یافته است؛ تشدید خشونتی که پس از حملهٔ غافلگیرانهٔ ۱۵ مهر حماس به شهرها و شهرک‌های اسرائیلی شکل گرفته است. در آن حمله حدود ۱۲۰۰ نفر که اکثرشان غیرنظامی بودند کشته شدند و حدود ۲۵۰ نفر نیز به گروگان گرفته شدند.
«یگان عرب‌نماها»
هم پلیس و هم ارتش اسرائیل «یگان عرب‌نماها» دارند. «عرب‌نما» یعنی کسی که میان عرب‌ها زندگی میکند و به زبان آن‌ها سخن می‌گوید. «یگان عرب‌نماها»ی اسرائیل نیز نیروهای ویژه‌ای هستند که لباس عرب‌ها را می‌پوشند و برای اجرای مأموریت‌هایی که به آن‌ها سپرده می‌شوند، در جامعهٔ عرب‌های فلسطینی فعالیت می‌کنند.
«عرب‌نماها» با عادات و سنت‌های جامعهٔ عربی فلسطینی آشنا هستند. به زبان عربی و لهجهٔ فلسطینی کاملاً مسلط هستند و حتی در راهپیمایی‌های فلسطینی‌ها شرکت می‌کنند. گاهی در حمایت از اعتراض‌های فلسطینی‌ها علیه اسرائیل فعالیت می‌کنند، اما در حقیقت مأموران مخفی اسرائیل‌اند.
اعضای این یگان از افرادی انتخاب می‌شوند که ظاهری شرقی دارند و به‌لحاظ فیزیکی شبیه فلسطینی‌ها هستند؛ افرادی که زبان عربی را همچون زبان مادری سخن می‌گویند و با لباس سنتی فلسطینی در میان آن‌ها رفت‌وآمد می‌کنند.
اکثر اعضای «یگان عرب‌نماها» از افرادی انتخاب می‌شوند که خدمت سربازی خود را در یگان‌های ویژه به پایان رسانده‌اند و مدت زمان حضور و مأموریت اکثر آن‌ها در «یگان عرب‌نماها» معمولاً تا ۴۵ سالگی است.
افرادی که به این یگان می‌پیوندند، باید مهارت به‌کارگیری انواع اسلحه را داشته باشند، از قدرت بدنی بالایی برخوردار باشند، مهارت قوی در تعامل با دیگران و جلب اعتماد داشته باشند، بتوانند اطلاعات را در مدت زمان کوتاه به خاطر بسپارند و در عملیات اجرا کنند.
«یگان عرب‌نماها» از گریمورهای خبره و باسابقه استفاده می‌کنند. مدت زمان آموزش اعضای این یگان‌ها به‌طور معمول ۱۲ تا ۱۵ ماه است و به آن‌ها آموزش‌های ویژه‌ای داده می‌شود تا هنگام تعامل با فلسطینی‌ها به‌ویژه هنگام اجرای عملیات امنیتی رفتاری نکنند که باعث برانگیختن شک شود.
زمان تأسیس
مرکز اطلاع‌رسانی فلسطینی می‌گوید «برنامهٔ عرب‌نماها به پیش از تأسیس اسرائیل باز می‌گردد. نخستین کسانی که پیشنهاد این برنامه را داده‌اند، بریتانیایی‌ها بوده‌اند. آن‌ها از رهبران دوران قیمومیت بریتانیا بر سرزمین‌های فلسطینی خواستند از توانایی‌ها و امکانات یهودیان شرقی ساکن این سرزمین‌ها بهره ببرند، مجموعه‌ای از آن‌ها را انتخاب و با مستقر کردن‌شان در میان فلسطینی‌ها از آن‌ها در زمینه‌های اطلاعاتی و امنیتی استفاده کنند».
در سال ۱۹۵۲ یعنی چند سال پس از اعلام تأسیس کشور اسرائیل، باور ارتش این کشور این بود که «ارتش‌های عربی دیر یا زود به اسرائیل یورش خواهند برد». از این رو به‌طور رسمی تأسیس «یگان عرب‌نماها» در سازمان امنیت داخلی اسرائیل (شین بت) تصویب شد. بدین ترتیب نخستین یگان سرّی برای مقابله به گروه‌های مسلح فلسطینی تأسیس شد.
مأموریت «یگان عرب‌نماها»
ژوئن ۱۹۸۶، هنگامی که ایهود باراک فرماندهی تیپ مرکزی ارتش اسرائیل را بر عهده گرفت که عملیات در کرانه باختری نیز بر عهده آن است، یگان ویژه‌ای از عرب‌نماها را تأسیس کرد.
این واحد «یگان دودیوان» نام گرفت که به آن «یگان ۲۰۱۷» نیز گفته می‌شود؛ یگانی ویژه برای «مبارزه با تروریسم» وابسته به ارتش اسرائیل که نیروهایش عملیات نظامی و امنیتی ویژه را اجرا می‌کنند. این یگان که بنا بر گزارش‌ها «صدها» عضو دارد، از نیروهایی از ارتش و پلیس مرزبانی تشکیل شده است.
وجود این یگان تا سال ۱۹۸۸ سرّی ماند تا این‌که برخی خبرنگاران وجود چنین یگانی را در گزارش‌های خود اعلام کردند و آن را «یگان ویژهٔ ترور وابسته به ارتش اسرائیل» توصیف کردند؛ رویدادی که باعث شد کارت‌های خبرنگاری این خبرنگاران در اسرائیل باطل شود.
پس از امضای پیمان اسلو میان اسرائیل و سازمان آزادیبخش فلسطین که به خروج ارتش اسرائیل از مراکز شهرها و شهرک‌های فلسطینی انجامید، فعالیت «یگان عرب‌نماها» گسترش یافت، ازجمله عملیات بازداشت یا ترور فرماندهان بلندپایهٔ گروه‌های مسلح فلسطینی در کرانه باختری که رسانه‌ای هم شد.
«یگان عرب‌نماها» از مهم‌ترین واحدهای اسرائیلی در مقابله با انتفاضهٔ دوم فلسطینی در سپتامبر سال ۲۰۰۰ میلادی بود و به یکی از مهم‌ترین یگان‌های «کاماندو» و «مبارزه با تروریسم» اسرائیلی تبدیل شد که در کرانهٔ باختری فعالیت میکند.
فعالیت‌های این یگان به خارج از کرانه باختری ازجلمه نوار غزه نیز گسترش یافت، همچون اجرای عملیات ویژه در جریان جنگ‌های سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ و پس از آن در نوار غزه.
مهم‌ترین یگان‌های «عرب‌نماها»
انستیتوی فلسطینی مطالعات اسرائیلی (مدار) می‌گوید که در حال حاضر چهار یگان فعال عرب‌نما وجود دارد که عبارت‌اند از:
- یگان دودیوان: وابسته به ارتش اسرائیل که از نیروهای کاماندو زمینی و دریایی تشکیل شده است.
- ی.م.س: وابسته به پلیس مرزبانی اسرائیل که اغلب در کرانه باختری فعالیت میکند. این یگان از نیروهای «نخبه مرزبانی» اسرائیل تشکیل شده و در عملیات خود با سازمان امنیت داخلی اسرائیل (شین‌بت) همکاری میکند.
- متسادا: وابسته به سازمان زندان‌های اسرائیل که اوایل سال ۲۰۰۰ تأسیس شد. این یگان به‌طور ویژه در آزادسازی گروگان‌ها و دستگیری فراری‌ها از زندان فعالیت میکند.
- غدعونیم: وابسته به پلیس اسرائیل که در سال ۱۹۹۰ تأسیس شد؛ یگان عملیات ویژه که به شکل متمرکز در داخل شهر اورشلیم فعالیت میکند.
