حدود ۹ ماه تا برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا زمان باقی مانده، اما دونالد ترامپ درگیر پرونده‌ها و اتهامات متعددی است که در ایالت‌ها و دادگاه‌های گوناگون علیه او در جریان است.
در این میان، پرونده‌های کیفری ترامپ در روزهای آینده به نقاط سرنوشت‌سازی می‌رسند. در تازه‌ترین رویداد مرتبط، وکلای او از قضات دیوان عالی ایالات متحده خواسته‌اند حکم اخیر یک دادگاه مبنی بر رد مصونیت سیاسی ترامپ را متوقف کند.
روز ششم فوریه (۱۷ بمهن) هیئتی متشکل از سه قاضی دادگاه استیناف ناحیۀ کلمبیا طی حکمی اعلام کرد که دونالد ترامپ به‌دلیل تلاش‌هایش در تغییر نتیجۀ انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ دیگر مصونیت ندارد.
این در حالی است که تیم حقوقی ترامپ استدلال کرده بود فعالیت‌های او مربوط به وظایف رسمی‌اش در دوران ریاست‌جمهوری بوده و در نتیجه نمی‌توان او را مورد پیگیرد قضایی قرار داد. اما هیئت سه‌نفره استدلال وکلای ترامپ را رد و مصونیت سیاسی او را لغو کرد.
تصمیم‌گیری در دیوان عالی
دیوان عالی ایالات متحده روز پنجشنبه ۱۵ فوریه قرار است در یک جلسۀ ویژه در مورد «واجد شرایط نبودن دونالد ترامپ برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری» بحث کند. این جلسه بر مبنای مادۀ سوم متمم چهاردهم قانون اساسی ایلات متحده تشکیل می‌شود.
این ماده که کمتر در تاریخ سیاسی آمریکا مورد استفاده قرار گرفته، تأکید دارد «هرکس که در شورش یا غائله‌ای علیه کشور شرکت داشته باشد، اجازۀ حضور در مناصب فدرال را نخواهد داشت» .
دیوان عالی همزمان در حال بررسی موضوع جداگانه‌ای دربارۀ ترامپ است که به‌صورت مستقیم با هیچ‌یک از چهار پروندۀ کیفری او مرتبط نیست. این پرونده در واقع به این پرسش پاسخ خواهد داد که آیا ایالت‌ها می‌‌توانند او را به استناد مادۀ سوم متمم چهاردهم قانون اساسی از حضور در انتخابات منع کنند یا نه؟
پیشتر، دادگاه عالی ایالات کلرادو حکم داده بود که ترامپ به‌دلیل تلاش‌هایش برای تغییر نتیجۀ انتخابات سال ۲۰۲۰ که به حملۀ طرفدارانش به کنگره در روز ۶ ژانویه ۲۰۲۱ انجامید، اجازۀ حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری در این ایالت نخواهد داشت.
پس از آن، مقام‌های دموکرات ایالت مین هم، در دستوری مشابه، رئيس‌جمهور سابق آمریکا را از حضور در انتخابات این ایالت محروم کردند. وزن کلی در دیوان عالی آمریکا به سود محافظه‌کاران سنگینی می‌کند و شش قاضی را رؤسای جمهور جمهوری‌خواه منصوب کرده‌اند و تنها سه قاضی از سوی رؤسای جمهور دموکرات برای این شغل معرفی و انتخاب شده‌اند.
در مجموع ترامپ با ۹۱ مورد اتهام در دو دادگاه ایالتی و دو ناحیۀ فدرال مختلف مواجه است که هرکدام از آن‌ها می‌تواند به‌طور بالقوه به صدور حکم حبس برای او بینجامد.
درخواست برای مصونیت
اولین دستور کاری ترامپ در این هفته این بود که از ۹ قاضی دیوان عالی بخواهد از حکم دادگاه بدوی مبنی بر مصون نبودن او از اتهامات کیفری در واشینگتن‌دی‌سی توسط بازرس جک اسمیت جلوگیری کند.
این حکم روز ششم فوریه و به‌استناد اتهامات ترامپ مبنی بر «تلاش برای تغییر نتیجۀ انتخابات ۲۰۲۰» و حملۀ طرفدارانش به کنگره صادر شده بود. ترامپ البته همواره این اتهامات را رد کرده و مدعی است که نقشی در «شورش ۶ ژانویه» نداشته است.
وکلای رئيس‌جمهور سابق حالا از دیوان عالی ایالات متحده خواسته‌اند این اقدام متوقف شود چرا که به‌گفتۀ آن‌ها برگزاری یک دادگاه کیفری طولانی‌مدت برای کسی که در اوج فعالیت‌های انتخاباتی است، به توانایی او برای رقابت با جو بایدن آسیب می‌زند.
تیم حقوقی ترامپ همچنین استدلال کردند که او برای فعالیت‌های انتخاباتی‌اش نیازمند یک مصونیت حقوقی است.
دیوان عالی می‌تواند درخواست ترامپ را رد کند که در این صورت باعث خواهد شد دادگاه احتمالاً در فصل بهار برگزار شود. پذیرش درخواست ترامپ مستلزم آن است که دست‌کم پنچ قاضی رأی به ادامۀ مصونیت سیاسی او بدهند تا او بتواند بدون مشکل به رقابت‌های انتخاباتی خود ادامه دهد.
رئيس‌جمهور پیشین آمریکا در مجموع با چهار پروندۀ کیفری روبه‌رو است که در ادامه به‌صورت خلاصه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
پرداخت پول به بازیگر پورن
یکی از پرونده‌های دیگری که ترامپ با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند، ماجرای پرداخت حق‌السکوت به استورمی دنیلز، بازیگر فیلم‌های پورن، است. برای نخستین بار در سال ۲۰۲۳ ترامپ توسط دادستان منهتن به اتهامات ایالاتی مربوط به پرداخت پول به استورمی دنیلز در سال ۲۰۱۶ متهم شد.
دادستان‌ها می‌گویند عدم شفافیت احتمالی ترامپ در ثبت درست مبالغ در دفاتر بازرگانی اتهامی است که رئيس‌جمهور سابق با آن روبه‌رو است.
ترامپ متهم است که در قالب حق‌السکوت به این زن مبلغ ۱۳۰ هزار دلار پرداخت کرده است؛ البته رئيس‌جمهور سابق ترامپ هرگونه رابطه با خانم دنیلز را تکذیب کرده و خود را بی‌گناه دانسته است.
خروج اسناد طبقه‌بندی‌شده
در ژوئن ۲۰۲۳ ترامپ توسط یک هیئت منصفه فدرال در میامی به‌دلیل خروج اسناد محرمانه از کاخ سفید پس از پایان مسئولیتش و همچنین مقاومت در برابر تلاش‌های دولت برای بازیابی این اسناد متهم شد.
ترامپ مدعی است که در این پرونده نیز بی‌گناه است و آن را پاپوش دموکرات‌ها خوانده است. در این پرونده ترامپ متهم است که همچنین اسنادی طبقه‌بندی‌شده را که ظاهراً از سوی پنتاگون برای حمله به ایران تهیه شده، به‌صورت غیرقانونی حفظ کرده است.
انتظار می‌رود که دادگاه مربوط به این پرونده در بهار آغاز شود مگر این‌که با حکم دیوان عالی ایالات متحده و اعطای مصونیت سیاسی او، این اتفاق دست‌کم تا زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری به تعویق بیفتد.
تلاش برای تغییر نتیجۀ انتخابات
سومین کیفرخواست ترامپ نتیجۀ تحقیقات بازرس ویژه جک اسمیت در مورد تلاش‌های ادعایی رئیس‌جمهور سابق و متحدانش برای تغییر نتیجۀ انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۰ است.
در کیفرخواست آمده است که ترامپ تلاش کرده از خشونت و هرج‌ومرج در ساختمان کنگره سوءاستفاده کند. همچنین ادعا شده که ترامپ معاون خود، مایک پنس، را تحت فشار قرار داده تا با به تأخیر انداختن اعلام پیروزی جو بایدن، «قانون را نقض کند». تیم حقوقی ترامپ در بیانیه‌ای تأکید کرده که همۀ این اتهامات بی‌اساس‌اند و او در این ماجرا بی‌گناه است.
حکم روز ۶ فوریه دادگاه هم از تبعات همین پرونده بود که ضربۀ بزرگی به تلاش‌های ترامپ برای دفاع از خود محسوب می‌شود و به همین دلیل هم تیم حقوقی او از دیوان عالی ایالات متحده خواسته است لغو مصونیت او را متوقف کند.
تقلب در انتخابات جورجیا
علاوه‌بر موارد پیشین، ترامپ در روز ۱۴ اوت به همراه ۱۸ نفر دیگر از سوی هیئت منصفه آتلانتا به اتهامات ایالتی ناشی از تلا‌ش‌ها برای لغو شکست انتخاباتی او در سال ۲۰۲۰ متهم شد؛ پرونده‌ای که در آن چهار نفر به جرم خود اعتراف کرده‌اند.
این کیفرخواست که چهارمین پروندۀ کیفری ترامپ است، از سوی فانی ویلیس، دادستان فولتون، رهبری می‌شود و برخی از آشکارترین تلاش‌های رئيس‌جمهور سابق برای تغییر در نتیجۀ انتخابات چهار سال قبل را پوشش می‌دهد.
ترامپ برای این پرونده در ماه اوت ۲۰۲۳ به جورجیا سفر کرد و خود را به زندان شهرستان فولتون در این ایالات معرفی کرد و در آن‌جا از او برای سوابق پرونده عکس گرفته شد. موضوع اصلی این پرونده تماس تلفنی ترامپ با وزیر امور ایالتی جورجیا است که ترامپ از او می‌خواهد آراء را مجدداً محاسبه کند تا بتواند در این ایالت بر جو بایدن پیروز شود.
برخلاف اتهاماتی که توسط جک اسمیت مطرح شده، پروندۀ آتلانتا حتی در صورتی که ترامپ بار دیگر به‌عنوان رئيس‌جمهور انتخاب شود نیز می‌تواند پی گرفته شود و او نخواهد توانست خود و یا متحدانش را در محکومیت‌های ایالتی احتمالی عفو کند.
همچنین ترامپ اجازه نخواهد داشت به‌عنوان رئيس‌جمهور به دادستان‌های ایالاتی دستور دهد که اتهامات‌شان را پس بگیرند. هنوز تاریخ مشخصی برای برگزاری این محاکمه مشخص نشده اما ترامپ در این پرونده هم خود را بی‌گناه خوانده است.
نامزد درگیر در پرونده‌های حقوقی و کیفری
درحالی‌که حدوداً ۹ ماه تا زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا زمان باقی مانده، ترامپ درگیر پرونده‌ها و اتهامات متعددی است که در ایالت‌ها و دادگاه‌های مختلف علیه او در جریان است.
با این حال، نتایج نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که رئيس‌جمهور سابق آمریکا محبوب‌ترین سیاستمدار حزب جمهوری‌خواه برای انتخابات ماه نوامبر است و حتی او در رقابت با جو بایدن هم شرایط نسبتاً مطلوبی دارد.
ترامپ اولین و تنها رئيس‌جمهور تاریخ آمریکا است که با پرونده‌های کیفری روبه‌رو شده، اما تیم حقوقی او تلاش می‌کنند با طرح استدلال‌های گوناگون و به تعویق انداختن برگزاری این دادگاه‌ها به بعد از انتخابات ماه نوامبر، از آسیب دیدن کمپین انتخاباتی او جلوگیری کنند.
انتظار می‌رود که در روزها و هفته‌های آتی تلاش‌های حقوقی موافقان و مخالفان ترامپ برای قانع کردن دیوان عالی ایالات متحده به اوج برسد با این هدف که به سود استدلال مدنظر آن‌ها رأی صادر کند.
