«اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت» اعلام کرد به همت اقدامات حفاظتی موثر، نسل سیاهگوش (وشق) ایبریایی که ۲۰ سال پیش در معرض خطر انقراض بود به ثبات رسیده و دیگر با چنین تهدیدی روبرو نیست.
این نهاد روز پنجشنبه ۳۱ خرداد در گزارشی اعلام کرد جدیدترین سرشماری که مربوط به سال گذشته است نشان می‌دهد که شمار سیاهگوش‌های بالغ و خردسال در شبه‌جزیره ایبریا به بالای دو هزار قلاده رسیده است.
حالا نام این گونه از گربه‌سانان که بومی کشورهای اسپانیا و پرتغال است از نسخه جديد فهرستی که این نهاد با عنوان «فهرست قرمز» جانوران در معرض خطر انقراض منتشر می‌کند حذف شده است.
ویژگی این جانوران که جثه آنها در بین گربه سانان متوسط است گوش‌های تیز سیاه رنگ، موهای نسبتا بلند در زیر گردن شبیه به یال و دمی نسبتا کوتاه است.
براساس آمارهای اداره حیات وحش اسپانیا در سال ۲۰۰۱، شمار این جانوران در این کشور و جنوب پرتغال به ۶۲ گربه بالغ کاهش یافته بود.
دلایل مهم از بین رفتن این گونه جانوری گسترش فعالیت‌های بشری، از جمله کشاورزی و شهرسازی، شکار بی‌رویه و گسترده در قرن‌های اخير و از همه مهمتر، کاهش شديد شمار طعمهٔ آنها، یعنی خرگوش وحشی اروپایی است.
از آن سال به بعد با تلاش موثر اداره حفاظت از حیات‌وحش در دو کشور اسپانیا و پرتغال طرح‌هایی برای حفاظت از این گربه‌سان، از جمله باروری در محیط‌های حفاظت شده، کنترل شکار بی‌رویه و احیای زیست‌بوم آنها در بیشه‌زارها آغاز شد.
شمار این گربه‌سان در سال ۲۰۲۲ به حدود ۶۵۰ قلاده رسید.
مسئول تنظیم فهرست قرمز در «اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت» نجات این گونه جانوری از خطر انقراض را «موفقیتی بزرگ» توصیف کرد.
کریک هیلتون تیلور به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: «یکی از عوامل مهم در احیای نسل این گربه‌سان توجه ویژه به طعمه آنها، خرگوش وحشی اروپایی، بوده که نسل آنها نیز به دلیل گسترش کشاورزی رو به انقراض گذاشته بود. احیای نسل خرگوش‌ها در افزایش جمعیت سیاهگوش ایبریا نقش مهمی ایفا کرده است».
او افزود: اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت نیز در آگاهی دادن به مردم در مورد اهمیت سیاهگوش ایبریایی در زیست‌بوم منطقه اقدامات موثری انجام داده که موجب کاستن از شکار و تلف شدن آنها در جاده‌ها شده است. همزمان کشاورزان و دامپروران نیز در صورت شکار دام‌هایشان توسط سیاهگوش‌ها غرامت دریافت می‌کنند.
فرانسیسکو اورتیز، هماهنگ‌کننده طرح احیای نسل سیاهگوش ایبریا، که بودجه آن را اتحادیه اروپا تامین کرده است نیز در بیانیه‌ای روند نجات این گربه‌سان از انقراض را بزرگترین طرح احیای نسل گربه‌سانان از طریق حفاظت دانست و آن را مدیون همکاری بین نهادهای دولتی، موسسات علمی، نهادهای مستقل و غیردولتی و نیز ساکنان منطقه از جمله کشاروزان، زمین‌داران و حتی شکارچیان خواند.
از سال ۲۰۱۰ بیش از ۴۰۰ سیاهگوش که در محیط‌های حفاظت‌شده زاده و پرورش یافته بودند در زیست‌بوم طبیعی آنها رها شده‌اند و قلمرو زندگی آنها که در سال ۲۰۰۵ حدود ۴۵۰ کیلومتر مربع بود اکنون به حدود سه هزار و ۲۰۰ کیلومتر مربع افزایش یافته است.
صندوق جهانی طبیعت نیز در این طرح مشارکت کرده است. یکی از مسئولان این صندوق در اسپانیا گفت: «پیش از رها کردن هر سیاهگوش در طبیعت باید همه جوانب را بررسی کنیم و مقررات در این زمینه هر چهار سال یک بار بازنگری می‌شود».
با وجود اعلام نجات این گونه حیات وحش از خطر انقراض، مسئول تنظیم فهرست قرمز در اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت می‌گوید حذف سیاهگوش ایبریا از این فهرست به این معنی نیست که دیگر خطری این گونهٔ جانوری را تهدید نمی‌کند.
مهمترین عامل در ادامهٔ بقای این جانوران، سرنوشت خرگوش‌های وحشی است که در برابر شیوع ویروس و نیز بیماری‌هایی که ممکن است از حیوانات اهلی منتقل شود بسیار آسیب‌پذیرند.
کریک هیلتون تیلور افزود: «یکی دیگر از نگرانی‌های ما تاثير تغییرات اقلیمی بر زیست بوم سیاهگوش‌ها است؛ شاید مهمترین مسئله در این زمینه تاثیرات آتش‌سوزی‌های طبیعی باشد که در سال‌های اخیر موارد و دامنه آنها در منطقه مدیترانه رو به افزایش بوده است».
