مطالعات اخیر دانشگاهی نشان می‌دهد گردوغبار در کلان‌شهر اصفهان حاوی مقادیر بالایی از عناصر سنگین مانند کادمیم و سرب است که خطر ابتلا به انواع سرطان و بیماری‌های غیرسرطانی را افزایش می‌دهد. این عناصر سنگین از طریق استنشاق و تماس پوستی وارد بدن می‌شوند و سلامت شهروندان را به خطر می‌اندازند.
خبرگزاری ایلنا روز شنبه ۳۰ تیر نوشت که نتایج یک مطالعه که توسط گروه محیط‌زیست دانشگاه آزاد اصفهان روی گردوغبار جمع‌آوری شده از فضای داخلی منازل مسکونی در سطح شهر اصفهان انجام شده به این نتیجه رسیده است.
بنابر گزارش ایلنا، همچنین پژوهشی که بر ۲۰۰ نمونه از جنین و نوزادان متولد شده در شهر اصفهان انجام شده، نشان داد که افزایش میانگین غلظت ماهیانه مونوکسیدکربن و ریزگرد موجب اختلال در عملکرد و سلامت کبد و تیروئید در جنین شده و همچنین وزن و قد نوزادان متولد شده در شهر اصفهان را با کاهش قابل توجهی مواجه کرده است.
محمد کوشافر، رئیس مرکز تحقیقات و مطالعات آب دانشگاه آزاد اصفهان و پژوهشگر حوزه محیط‌زیست نیز در گفت‌وگو با این خبرگزاری توضیح داد که خشکی زاینده‌رود و تالاب گاوخونی به عنوان منابع اصلی تولید گردوغبار در اصفهان شناخته شده‌اند.
او افزود که بستر خشک زاینده‌رود به طول ۲۰۰ کیلومتر و رسوبات آلوده به فلزات سنگین در تالاب گاوخونی، با وزش باد به سمت شهر حرکت کرده و باعث آلودگی شدید هوای این کلان‌شهر شده است.
اصفهان در سال‌های اخیر با چالش کم‌آبی، خیزش گرد و خاک و خشک شدن زاینده‌رود و تالاب گاوخونی مواجه است و در آغاز فصل تابستان در اثر وزش باد که کانون‌های فرسایش بادی را فعال می‌کند با افزایش آلودگی هوا مواجه می‌شود.
کارشناسان محیط زیست هشدار می‌دهند که ادامه این روند می‌تواند به یک فاجعه زیست‌محیطی و بهداشتی در اصفهان منجر شود. آنها احیای زاینده‌رود و تخصیص حقابه به تالاب گاوخونی را برای کاهش آلودگی هوا و حفظ سلامت شهروندان ضروری می‌دانند. همچنین کنترل فعالیت صنایع آلاینده و بهبود کیفیت سوخت خودروها از دیگر راهکارهای پیشنهادی برای مقابله با این بحران است.
در ماه‌های گذشته بسیاری از کاربران فضای مجازی از وجود ذرات معلق و گردو غبار در شبکه‌های اجتماعی گله کرده و نوشته‌‌اند که بی‌آبی و قطع برق نیز گاهی شرایط را از آنچه که هست سخت‌تر می‌کند.
در همین حال احمد جلالیان، رئیس مرکز تحقیقات بیابان‌زدایی و مبارزه با گردوغبار دانشگاه آزاد اصفهان، گفته است که رودخانه زاینده‌رود سالیان درازی زه کش اراضی کشاورزی بوده و به همین دلیل کودهای فسفاته و ازته که دارای فلزات سنگین خطرناک هستند وارد رسوبات رودخانه شده است.
از سویی، پساب کارخانه‌های کوچک و بزرگ به رودخانه می‌ریزند و احتمال اینکه رسوبات رودخانه به فلزات سنگین آلوده شده باشد، وجود دارد.
رودخانه زاینده‌رود به طول بیش از ۴۰۰ کیلومتر در دهه‌های اخیر به دلیل با خشکی مواجه شده است.
«برداشت‌های غیرقانونی در بالادست، انتقال آب به حوضه‌های دیگر، تراکم جمعیت و تا حدودی کاهش نسبی بارندگی‌ها» از دلایلی است که برای وضعیت کنونی زاینده‌رود عنوان می‌شود.
به‌عقیده برخی کارشناسان، مصرف بالای صنایع آب‌بر در این استان صنعتی ایران به بحران کمبود آب دامن زده است.
در سال‌های اخیر کشاورزان استان اصفهان بارها نسبت به مدیریت ناکارآمد دولت در زمینهٔ حل بحران کم‌آبی اعتراض کرده‌اند. تجمع اعتراضی بزرگ کشاورزان اصفهانی در اواخر آبان ۱۴۰۰ با استقبال گسترده مردم اصفهان مواجه شد و هزاران نفر به کشاورزان معترض پیوستند.
