مراسم گشایش نخستین بازیهای المپیک تابستانی در پاریس طی یک قرن اخیر، همراه با تدابیر شدید امنیتی، بارش شدید باران و نمایش برجستهای از فرهنگ و هنر فرانسه، در کنار رود سن برگزار شد.
مراسم افتتاحیه المپیک ساعت هفتونیم عصر جمعه پنجم مرداد به وقت محلی در پاریس آغاز شد و به مدت سه ساعت و ۴۵ دقیقه ادامه داشت.
طی این مراسم، ورزشکاران کشورهای مختلف، سوار بر قایق، شش کیلومتر در امتداد رودخانهٔ سن که حاشیهٔ آن ثبت یونسکو است، مراسم سنتی رژهٔ المپیک را اجرا کردند.
حدود یکصد قایق حامل ورزشکاران از کنار بناهای تاریخی برج ایفل، کلیسای نوتردام، موزه لوور و موزه اورسه عبور کردند و معماری خیرهکنندهٔ فرانسوی را به رخ جهان کشیدند.
ابتدا قرار بود ۶۰۰ هزار تماشاگر از نزدیک فرانسویترین افتتاحیه تاریخ المپیکها را مشاهده کنند، اما در نهایت به دلیل محدودیتهای امنیتی و مقاومت کتابفروشان اطراف رود سن (که همۀ آنها حاضر نشدند دکههای کتابفروشی خود را جمع کنند)، این مراسم با حضور ۳۲۶ هزار تماشاگر برگزار شد.
همچنین از میان بیش از ۱۰ هزار ورزشکاری که برای بازیها نامشان ثبت شده بود، فقط حدود هفت هزار ورزشکار در این مراسم حضور یافتند.
تماشاگران افتتاحیه المپیک تابستانی پاریس که چهرههای معروف سیاسی و ورزشی نیز در میان آنها دیده میشدند، با استفاده از چتر، پوشیدن پانچو و حتی گرفتن صندلیهای شکسته بر سر، زیر رگبار شدید ایستادند و مراسم را تماشا کردند.
از چهرههای معروف سیاسی حاضر در مراسم افتتاحیه میتوان به فلیپه ششم، پادشاه اسپانیا، و آلبرت دوم، پادشاه موناکو، امانوئل مکرون رییس جمهور فرانسه، جیل بایدن بانوی اول ایالات متحده و کییر استارمر نخست وزیر بریتانیا اشاره کرد.
سلین دیون، خواننده کانادایی که بهتازگی به یک بیماری نادر دستگاه عصبی مبتلا شده، پس از آتشبازی مراسم افتتاحیه، با اجرای ترانه «سرود عشق» ادیت پیاف، خواننده شهیر فرانسوی، در برج ایفل این مراسم را پایان داد.
علاوه بر او لیدی گاگا و ایا ناکامورا نیز با گروههای رقصنده، در این مراسم افتتاحیه، بهطور زنده برنامه اجرا کردند.
دهها هزار نفر روی اسلکهها و پلهای روی رودخانه سن مراسم را تماشا میکردند و پرچمهای سهرنگ فرانسه و دیگر شرکتکنندگان همه جا به چشم میخورد.
نزدیک به ۸۰ صفحهنمایش غولپیکر نیز در اطراف رود سن نصب و پیشبینی شده بود تا تماشاگران حاضر در حاشیه رود سن، بتوانند مراسم افتتاحیه را به خوبی تماشا کنند. پیشبینی شده که مراسم افتتاحیه المپیک پاریس بیش از یک میلیارد بینندۀ تلویزیونی هم داشته است.
این اولینبار طی یک قرن گذشته است که بازیهای المپیک در پاریس برگزار میشود. همچنین این اولین بار در تاریخ المپیک بود که افتتاحیۀ این بازیها خارج از ورزشگاه و روی آب برگزار میشد.
صد سال پیش در سال ۱۹۲۴ پاریسیها برای اولین بار مکان ویژهای را برای برگزاری مسابقات المپیک ساختند که به «دهکده المپیک» معروف شد و از آن پس ساخت چنین دهکدهای به یک سنت در این بازیها تبدیل شد. این بار نیز پاریسیها یک ابتکار جدید زدند: برگزاری افتتاحیه مسابقات در خارج از ورزشگاه.
اولین عذرخواهی برگزارکنندگان المپیک پاریس
اولین عذرخواهی المپیک پاریس بهدلیل معرفی اشتباه ورزشکاران کره جنوبی در مراسم افتتاحیه به کره شمالی طرح شد.
پس از آنکه گوینده معرفیکننده کاروانهای ورزشی کشورهای مختلف، کاروان کره جنوبی را به اشتباه کره شمالی خواند، وزارت فرهنگ و ورزش کره جنوبی از برگزارکنندگان بازیهای المپیک خواست اطمینان بدهند که در مراحل بعدی المپیک این اشتباه تکرار نخواهد شد.
هنگامی که قایق تیم کره جنوبی در رودخانه سن شناور بود، گویندگان فرانسوی و انگلیسی این کشور را به اشتباه «جمهوری دموکراتیک خلق کره» که نام رسمی کره شمالی است معرفی کردند.
برگزارکنندگان المپیک از این اشتباه عذرخواهی کردند.
کره جنوبی که به طور رسمی با نام جمهوری کره شناخته می شود، امسال ۱۴۳ ورزشکار در تیم المپیک دارد که در ۲۱ رشته ورزشی به رقابت می پردازند. کره شمالی هم ۱۶ ورزشکار را به این رقابت ها اعزام کرده است.
دو کره از پایان جنگ جهانی دوم با تنشهای زیاد به دو کشور تقسیم شدهاند.
تدابیر شدید امنیتی
ژرال دارمنن، وزیر کشور فرانسه، اعلام کرده که تدابیر امنیتی که برای افتتاحیه مسابقات المپیک در نظر گرفته شده بود، بیسابقه است.
آقای درمنن پیش از مراسم افتتاحیه به رسانههای فرانسه گفته بود: «برای اولینبار در تاریخ وزارت کشور فرانسه، سه نیروی تحت فرمان این وزارت از جمله بیش از ۶۰۰ نیروی ویژه در پاریس در امتداد رود سن، هم برای محافظت از شهروندان و هم از ورزشکاران، حضور دارند.»
به گفتهٔ او، برای مثال در هر قایق نیروهای ویژهای حضور داشت و همچنین بالگردهایی با تیراندازهای حرفهای از این مراسم محافظت کردند.
مبارزه با تهدیدهایی که از سوی پهپادها وجود داشت و همچنین مبارزه با تهدیدهای سایبری از دیگر تدابیر امنیتی بوده است.
در مجموع ۴۵ هزار افسر پلیس و ژاندارم تنها در پاریس مستقر شدند و حدود ۸۰ هزار افسر پلیس و ژاندارم در دیگر نقاط خاک فرانسه حضور داشتند.
بهگفتۀ وزیر کشور فرانسه، «هرگز این همه نیرو برای برقراری نظم بهطور همزمان در خاک فرانسه وجود نداشته است».
از آنجا که تدابیر امنیتی اتخاذشده تاحدودی زندگی روزمرهٔ ساکنان پاریس بهویژه ساکنان اطراف محل برگزاری افتتاحیه را مختل کرده، برخی از آنان پیش از برگزاری المپیک خانههای خود را ترک کردند.
یانیک، یکی از ساکنان پاریس، به خبرگزاری فرانسه گفت: «در حال حاضر پاریس خالی است، اما ما نمیتوانیم نفس بکشیم، نمیتوانیم جایی برویم، همه چیز مسدود است، به غیر از مسیرهای کوتاه، راهروهای کوچک. اما اشکالی ندارد، حالوهوای خوبی است، من آن را دوست دارم.»
خرابکاری در راهآهن فرانسه در آستانۀ افتتاحیه
این مراسم در حالی برگزار شد که شرکت راهآهن فرانسه ساعاتی قبل، از اقدامات خرابکارانه علیه این شرکت خبر داده بود.
با وجود اتخاذ تدابیر امنیتی شدید، راهآهن فرانسه روز جمعه در بیانیهای اعلام کرد که این شرکت از شامگاه پنجشنبه هدف چندین اقدام مخرب همزمان بوده که بهویژه بر حرکت قطارهای سریعالسیر فرانسه تأثیر گذاشته است.
این بیانیه میافزاید که مقامات راهآهن فرانسه «در حال تغییر مسیر قطارها» در برخی خطوط هستند و «باید تعداد زیادی» از قطارها حذف شوند.
خرابکارها به ایستگاههای کنترل خطوط قطار پاریس به لیل در شمال، به بوردو در غرب و به استراسبورگ در شرق آسیب زدهاند و حمله دیگری به قطار پاریس-مارسی خنثی شده است.
برگزاری المپیک در فرانسه در میان برخی گروههای سیاسی و حتی اجتماعی این کشور مخالفان سرسختی داشته و احتمال خرابکاری از ناحیه برخی دولتها یا نیروهای خارجی هم مطرح بوده، اما مقامات فرانسه هنوز گزارشی دربارۀ هویت خرابکاران منتشر نکرده است.
در همین حال «یک منبع اطلاعاتی» به سیانان گفت که سرویسهای اطلاعاتی فرانسه «کاملاً بسیج شدهاند» تا عوامل خرابکاری را شناسایی کنند. این منبع افزود که «این روشها در گذشته توسط چپهای افراطی استفاده شده» اما «هیچ مدرکی وجود ندارد که اقدامات امروز را به آنها مرتبط کند».
برخی منابع خبری هم از احتمال نقش داشتن فعالان محیط زیست در این اقدامات خبر دادهاند.
با این حال، نخستوزیر فرانسه در یک مصاحبه تلویزیونی گمانهزنی درباره نقش این گروهها در خرابکاری را رد کرد.
گابریل اتل در این زمینه گفت: «تحقیقات آغاز شده و از همه درخواست میکنم محتاط باشند. آنچه میدانیم و میبینیم این است که این خرابکاری از قبل برنامهریزی و هماهنگ شده بود و مراکز کنترل هدف قرار گرفتند.»
به گفته او، این نشان میدهد خرابکاران از شبکه قطارها مطلع بودهاند و میدانستند به کجا ضربه بزنند.
در این میان یسرائیل کاتس، وزیر خارجه اسرائیل، حکومت ایران را به «برنامهریزی حملات تروریستی علیه هیئت اسرائیلی و تمامی شرکتکنندگان در المپیک» متهم کرد و گفت «برای خنثی کردن توطئه آنها باید اقدامات پیشگیرانه افزایش یابد».
او پنجشنبه در نامهای به استفان سژورنه، همتای فرانسوی خود، هم در زمینۀ امنیت مسابقات المپیک هشدار داده بود.
بهنوشتۀ هاآرتص، تدابیر امنیتی در فرانسه برای مراقبت از تیم ورزشکاران اسرائیلی و همراهان آنها به بالاترین سطح رسیده است. سازمان امنیت داخلی اسرائیل خود در تدابیر امنیتی در فرانسه مستقیما نقش دارد.
سخنگوی وزارت خارجه ایران در واکنش به این موضعگیری، آن را تلاشی برای «منحرف کردن افکار عمومی جهان از نسلکشی در غزه» توسط اسرائیل دانست.