دومین و آخرین روز مذاکرات دوحه برای دستیابی به توافق آتشبس در نوار غزه و آزادی گروگانهای اسرائیلی در بند گروه افراطی حماس، روز جمعه ۲۶ مرداد پایان یافت.
این مذاکرات قرار است اواخر هفته آینده در قاهره، پایتخت مصر، از سر گرفته شود.
آمریکا، مصر و قطر روز جمعه در بیانیه مشترکی اعلام کردند که تیمهای فنی در هفته آینده به گفتوگوها ادامه میدهند و هیئتهای نمایندگی طرفهای مختلف، بار دیگر در اواخر هفته آینده گردهم میآیند.
این بیانیه، گفتوگوهای صورت گرفته را «جدی» و «سازنده» توصیف کرده است.
در مذاکرات جاری در دوحه، پایتخت قطر، روسای سازمانهای امنیتی موساد و شاباک نمایندگی اسرائیل، یکی از طرفین جنگ در غزه، را برعهده داشتند. اما گروه افراطی حماس، طرف دوم درگیر در جنگ غزه، در این مذاکرات حاضر نشد؛ حماس از سوی آمریکا و اروپا گروهی «تروریستی» شناخته میشود.
با این حال، گزارشها حاکی است که نمایندگان حماس پس از این گفتوگوها با نمایندگان قطر و مصر دیدار کردند.
بنا بر گزارشها، پیش از آغاز مذاکرات در روز پنجشنبه، نامهای از سوی یحیی سنوار رئیس دفتر سیاسی حماس که در غزه حضور دارد و مرد شماره یک تحت تعقیب اسرائیل به شمار میآید، در اختیار میانجیهای عرب یعنی مصر و قطر قرار گرفت.
آقای سنوار در این نامه نوشته بود چنانچه اسرائیل در مذاکرات جدی است و خواهان مشارک حماس است، باید نخست عملیات نظامی در غزه را متوقف کند؛ درخواستی که اسرائیل هنوز زیر بار آن نرفته است.
رسانههای مختلف به نقل از منابع نزدیک به مذاکرات، از ادامه اختلافها سخن میگویند که ناشی از خواستهها و شروط دو طرف و دیدگاههای متفاوت درباره سازوکار رسیدن به آتشبس دائم در غزه و پایان جنگ است.
اسرائیل میگوید خواهان ادامه کنترل دالان فلادلفیا است؛ نوار مرزی باریکی که غزه را از مصر جدا میکند. اسرائیل مدعی است که از این راه تسلیحات برای حماس قاچاق میشود.
اسرائیل همچنین خواهان بازرسی آوارگانی است که از جنوب نوار غزه به خانههایشان در شمال این باریکه باز میگردند؛ مسئلهای که حماس با آن مخالف است.
از سوی دیگر، گروه حماس خواهان خروج کامل اسرائیل از نوار غزه همزمان با آزادی گروگانها است. اسرائیل اما بر ادامه سیطره امنیتی خود بر غزه اصرار دارد.
فهرست زندانیان فلسطینی که قرار است برپایه توافق احتمالی، از زندانهای اسرائیل آزاد شوند نیز مورد اختلاف است. اسرائیل با آزادی محکومان به اتهام تروریسم، مخالفت میکند.
مذاکرات بر پایه طرحی اجرا میشود که جو بایدن رئیسجمهور آمریکا ارائه داده است.
«پیشنهادهای جدید آمریکا»
گزارشها حاکی است که ایالات متحده پیشنهادهای جدیدی برای کاستن از اختلافها و نزدیک کردن دیدگاهها به یکدیگر ارائه کرده است.
قرار است آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، روز دوشنبه به اسرائیل برود و با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر این کشور، دیدار و گفتوگو کند.
وزرای خارجه بریتانیا و فرانسه نیز روز جمعه در تلاش برای کاستن از تنشها به اسرائیل رفتند و با یسرائیل کاتس، همتای خود، دیدار کردند.
ایالات متحده امیدوار است دستیابی طرفین به آتشبس در غزه، بتواند جلوی تشدید تنشها را بگیرد، بهویژه با توجه به تهدیدهای ایران و حزبالله به انجام حملات انتقامجویانه علیه اسرائیل.
جمهوری اسلامی ایران، اسرائیل را به ترور اسماعیل هنیه، رئیس پیشین دفتر سیاسی حماس، در بامداد ۱۰ مرداد در تهران متهم میکند؛ از این رو وعده انتقام داده است. اسرائیل این اتهام را تایید یا رد نکرده.
تماس تلفنی نخستوزیر قطر با باقری
پس از پایان مذاکرات روز نخست، محمد بن عبدالرحمن بن حمد آل ثانی، نخستوزیر و وزیر خارجه قطر، با علی باقری کنی سرپرست وزارت خارجه ایران تلفنی گفتوگو کرد.
بر اساس گزارشهای منتشر شده، نخستوزیر قطر در این مکالمه تلفنی خواهان چشمپوشی ایران از اقدام انتقامجویانه علیه اسرائیل شده است، زیرا چنین اقدامی میتواند مذاکرات آتشبس در غزه را به بنبست بکشاند.
سابرینا سینگ، معاون سخنگوی وزارت دفاع آمریکا، نیز روز پنجشنبه در این باره به خبرنگاران گفت: «شما در جریان برخی بیانیههای وزیر دفاع درباره ارسال جنگافزارهای بیشتر به منطقه قرار گرفتید؛ اقدامی که هدف از آن، تلاش برای فرونشاندن تنشها است. همچنین میخواهیم حضور امنیتی خود را برای مقابله با هرگونه رخدادی، توسعه دهیم».
او افزود: «تاکید میکنم، در صورت حمله ایران، ما از اسرائیل دفاع خواهیم کرد. البته نمیخواهیم چنین حملهای روی دهد و در این باره، بسیار شفاف سخن گفتیم. شما سخنان وزیر خارجه آنتونی بلینکن و وزیر دفاع، لوید آستین را در این باره شنیدید. به طور مستقیم، علنی و همچنین محرمانه، به ایران پیام دادیم که نمیخواهیم تنش گسترش یابد و به یک جنگ منطقهای تبدیل شود.»
در همین حال، حزبالله لبنان نیز تاکید کرده که انتقام کشته شدن فواد شکر، عالیترین مقامنظامیاش، در حمله هوایی اسرائیل در روز هشتم مرداد را خواهد گرفت. انتقامی که شماری از رسانهها به نقل از منابع نزدیک به حزبالله گزارش دادهاند، بهدلیل مذاکرات آتشبس در غزه، به تعویق افتاده است.